Logistics của Việt Nam năm 2022: Sẽ còn thêm các loại phí khác liên quan đến Covid-19

Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển ngành logistics, từ các hiệp định thương mại đã ký, chính sách cho ngành logistics đến xu hướng các nước châu Mỹ, châu Âu đang hướng về Việt Nam là điểm đến hấp dẫn về địa chính trị và chất lượng lao động

Logistics là ngành đóng vai trò hỗ trợ, kết nối và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và là một ngành dịch vụ có nhiều tiềm năng đem lại giá trị gia tăng cao. Xu thế vận tải biển thế giới những năm gần đây và trong thời gian tới đối với các tuyến có lưu lượng hàng hóa lớn như từ châu Á đi châu Âu, đi châu Mỹ, các hàng tàu vận tải container thường khai thác cỡ tàu có tải trọng lớn. Trước dự báo lưu lượng hàng hóa vận chuyển ngày càng tăng đó, Việt Nam cũng sẽ nắm bắt để trở thành một trong những thanh phần quan trọng của chuỗi cung ứng này.

Hiện nay, khu vực châu Á - Thái Bình Dương "thống lĩnh" thị trường logistics toàn cầu, chiếm thị phần đáng kể. Các yếu tố như giao dịch tại thị trường khu vực và quốc tế đang gia tăng, áp dụng dịch vụ logistics thuê ngoài ngày càng nhiều đã thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, quy mô tăng trưởng còn do hoạt động xuất nhập khẩu tăng cao, nhu cầu logistic lớn và quá trình đô thị hóa. Việt Nam có nhiều cơ hội để phát triển ngành logistics, từ các hiệp định thương mại đã ký, chính sách cho ngành logistics đến xu hướng các nước châu Mỹ, châu Âu đang hướng về Việt Nam là điểm đến hấp dẫn về địa chính trị và chất lượng lao động. Nếu Việt Nam trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa của thế giới thì không chỉ cảng biển mà cả logistics cũng sẽ rất phát triển.

Cùng với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử thói quen của người tiêu dùng đã và đang thay đổi, phương thức giao dịch mua bán chuyển từ mua bán truyền thống sang mua hàng trực tuyến. Bên cạnh đó, nền kinh tế mở cửa và hội nhập ngày càng sâu rộng với hơn 500 tỷ USD xuất nhập khẩu mỗi năm; quy mô vận tải hàng hóa đường bộ, đường biển, đường hàng không, đường sắt đều rất lớn - đây là mảnh đất màu mỡ để các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực logistics có thể tìm kiếm cơ hội.

Với mục tiêu để cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp logistics có cái nhìn tổng quan và cập nhật về ngành dịch vụ logistics trong bối cảnh Covid-19 trên toàn cầu, nhu cầu và xu hướng hoạt động logistics trong thời gian tới tại khu vực Âu – Mỹ, cũng như các thách thức và cơ hội đối với ngành logistics của Việt Nam trong thời gian tới, ngày 17-12, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Diễn đàn “Phát triển ngành logistics Việt Nam với khu vực châu Âu – châu Mỹ” theo cả hình thức trực tuyến và trực tiếp.

Tới tham dự Diễn đàn có sự hiện diện của các cơ quan ngoại giao của các nước khu vực Âu- Mỹ, đại diện thương mại của Việt Nam tại khu vực Âu – Mỹ, Sở Công Thương của 30 tỉnh, thành phố, các chuyên gia ngành logistics của Việt Nam và nước ngoài cùng đại diện các Tập đoàn logistics lớn trong nước và nước ngoài như Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, Công ty Ratraco, Viettel Post, Tập đoàn Amazon Global Selling Việt Nam, Eurocham, Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế (FIATA), Công ty Phát triển kinh doanh Cảng Long Beach (California), Công ty CP Bee Logistics cùng đại diện của các và doanh nghiệp như Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, Hiệp hội VASEP và hàng trăm các doanh nghiệp xuất khẩu khác có quan tâm.

Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương, ông Đỗ Thắng Hải đã có những nhận định về sự phát triển của ngành logisitics của Việt Nam trong thời gian qua. Theo đó, ngành logistics Việt Nam đã có những sự phát triển mạnh mẽ. Chỉ số hoạt động logistics gần đây nhất của Ngân hàng Thế giới xếp Việt Nam đứng thứ 39/160 quốc gia, đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. Đây là kết quả cao nhất mà Việt Nam từng đạt được. Bên cạnh đó, logistics cũng là một trong những ngành tăng trưởng nhanh và ổn định nhất của Việt Nam với mức tăng trưởng trung bình 14-16% mỗi năm, đóng góp vào GDP từ 4 đến 5%. Đến nay, cả nước đã có khoảng 30.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, với khoảng 5.000 doanh nghiệp chuyên nghiệp. Đó là những tín hiệu rất đáng mừng cho triển vọng phát triển của ngành logistics của Việt Nam.

Tại phiên tọa đàm các Diễn giả đã có những chia sẻ sâu sắc về những cơ hội và thách thức của ngành logistics Việt Nam. Các chuyên gia đều nhận định những khó khăn mà ngành Logistics đã và đang phải đối mặt trong thời gian qua dưới tác động của đại dịch Covid-19 như vấn đề chi phí dịch vụ, các nút thắt về cơ sở hạ tầng, kho bãi, thiết bị...cho đến những tác động của dịch bệnh Covid-19 lên dòng dịch chuyển thương mại, đầu tư toàn cầu, gây ra sự ùn tắc trên các tuyến vận tải container, đặc biệt là tại các tuyến vận tải đi khu vực châu Âu - châu Mỹ, cũng như tình trạng thiếu container rỗng diện rộng tiếp nối từ năm 2020, đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Âu- Mỹ.

Tại diễn đàn, đại diện các cảng biển, các hãng tàu, các công ty dịch vụ logistics tại Hoa Kỳ, châu Âu cùng như Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế (FIATA) đã trao đổi tình hình thực về những vấn đề logistics tại địa bàn. Đại diện của Hiệp hội VASEP, ông Nguyễn Hoài Nam – Phó Tổng thư ký, đã chia sẻ về những lo lắng về chi phí, giá cược vận tải logistics gia tăng khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản gặp khó trong việc tận dụng “cơ hội vàng” trong mùa sản xuất cao điểm cuối năm, thời điểm mà nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao ở các thị trường Âu – Mỹ. Giá cược vận tải logistics gia tăng khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản gặp khó trong việc tận dụng “cơ hội vàng” trong mùa sản xuất cao điểm cuối năm, thời điểm mà nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao ở các thị trường Âu – Mỹ. Thời gian qua, những doanh nghiệp xuất khẩu hàng đông lạnh phải chịu thêm hàng loạt chi phí, đáng kể nhất mà chúng tôi nói với nhau là “5T”: Tăng giá cước vận tải; Tăng phí kẹt cảng hàng hóa; tăng thời gian vận chuyển; tăng đặt (booking) container và tỷ lệ chậm trễ (delay) cũng tăng… Và ông Nam lo ngại, năm 2022, sẽ còn thêm các loại phí khác liên quan đến Covid-19.

Nhấn mạnh chuyện giá cước tăng, ông Nguyễn Hoài Nam cho biết, trước năm 2020, hàng đi Âu Mỹ giá chừng 3500 USD/chuyến; nay tăng lên 17.000 USE; giá trung bình đi châu Âu giờ khoảng 12.000 -19.000 USD. Còn về thời gian, có khi đơn hàng 2-3 tháng mới đến được đối tác… Giải pháp trước mắt của doanh nghiệp vẫn chỉ là chủ động trong sản xuất và ký hợp đồng với các đối tác vận tải lớn để giảm được chi phí kho bãi, logistics.

Về phương hướng giải pháp cho tình trạng nêu trên, các chuyên gia đều nhận định việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng logistics là vô cùng cấp thiết, trong đó nhấn mạnh việc phát triển vận tải đa phương thức, trong đó cần phát triển vận tải đường sắt và đường thủy nội địa.

Ngoài ra, một trong những chủ đề được quan tâm là việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong ngành logistics, đã được trao đổi thẳng thắn tại Diễn đàn. Các chuyên gia, doanh nghiệp tham gia diễn đàn đã trao đổi kinh nghiệm thực tế và đề ra những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam phát triển 4.0 trong logistics và đặc biệt là logistics phục vụ thương mại điện tử (TMĐT) xuyên biên giới. Với nhận định, TMĐT xuyên biên giới đang nhanh chóng trở thành nhân tố cốt lõi của nền kinh tế toàn cầu và là xu hướng tất yếu mà không một quốc gia nào có thể đứng ngoài cuộc, các diễn giả đã tập trung phân tích hiện trạng và đưa ra các khuyến nghị phát triển hệ thống e-logistics để doanh nghiệp Việt Nam kịp thời nắm bắt cơ hội phát triển xuất khẩu thông qua TMĐT xuyên biên giới.