Kỳ 3: Chịu di chứng về sức khỏe và bị xử lý theo pháp luật

Một đối tượng sản xuất, chế tạo pháo nổ trái phép bị bắt giữ cùng tang vật. Ảnh: CQCA

Di chứng nặng nề, thậm chí mất chức năng vĩnh viễn

Chỉ riêng ngày 14/1, theo tin từ BV Hữu nghị Việt - Đức, đơn vị này tiếp nhận và điều trị bốn trường hợp tai nạn do sử dụng pháo tự chế, trong đó có ba ca nặng. Hầu hết các bệnh nhân là học sinh, bị thương tổn nặng ở bàn tay và để lại di chứng suốt cuộc đời.

Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân nam ở Quảng Ninh. Bệnh nhân chuyển tuyến đến BV Hữu nghị Việt - Đức trong tình trạng vết thương dập nát phức tạp. Mặt gan bàn tay phải nham nhở, đụng dập, tụ máu nhiều, trật hở khối tụ cốt; gãy trật khớp bàn ngón tay...

Ngoài ra, bệnh nhân còn có vết thương ở bàn tay trái và thành bụng. Bệnh nhân được bác sĩ trong ca trực kịp thời phẫu thuật cấp cứu xử lý vết thương: tiến hành đánh rửa vết thương nhiều lần, cắt lọc làm sạch, xử lý vết thương phần mềm, khâu phục hồi dây chằng khớp bàn ngón tay...

Trường hợp thứ hai là bệnh nhi 14 tuổi ở Bắc Giang. Gia đình kể lại, do tò mò, cháu đã sử dụng pháo và bị tai nạn khi đang cầm trên tay. Bệnh nhân bị dập nát nhiều ngón tay và phải mổ cấp cứu...

Nam bệnh nhân thứ ba ở Nam Định cùng bạn bè sử dụng pháo. Khi đang cầm và đốt trên tay, pháo bất ngờ phát nổ khiến bàn tay của nạn nhân cũng bị dập nát nghiêm trọng, nguy cơ để lại nhiều di chứng sau này.

Tại BV, các bác sĩ tiến hành cắt lọc, bơm rửa kỹ vết thương; đặt lại và găm kim khớp bàn thang; sửa mỏm cụt ngón IV. Theo chia sẻ của người nhà bệnh nhân, gia đình rất lo lắng về việc phục hồi và trở lại cuộc sống bình thường trong học tập, sinh hoạt và cả tương lai sau này.

Trước đó, theo tin từ BV Trung ương Quân đội 108, Khoa Chấn thương chi trên và vi phẫu thuật, Viện Chấn thương chỉnh hình của BV cũng tiếp nhận nhiều ca tai nạn nghiêm trọng do sử dụng pháo nổ tự chế hoặc tự chế pháo nổ theo hướng dẫn trên mạng.

Điển hình là trường hợp của một bé trai 12 tuổi ở Quảng Ninh nhập viện trong tình trạng dập nát bàn tay do pháo tự chế phát nổ.

Theo thông tin từ người nhà bệnh nhi, khoảng 21 giờ ngày 31/12/2023, trong lúc đang chế pháo thì bất ngờ pháo phát nổ khiến bệnh nhi bị thương nghiêm trọng. Sau khi được sơ cứu, bệnh nhi được chuyển đến BV Trung ương Quân đội 108, được phẫu thuật theo nguyên tắc xử trí vết thương hỏa khí.

Theo TS Nguyễn Viết Ngọc, tổn thương do pháo nổ thường phức tạp, nhiều trường hợp tổn thương nhiều vị trí như bàn tay, mặt, thân người… nên điều trị khó khăn, tốn nhiều thời gian và thường để lại di chứng nặng nề, thậm chí mất chức năng vĩnh viễn.

Vào dịp giáp Tết Nguyên đán hằng năm, khoa tiếp nhận nhiều bệnh nhân bị vết thương bàn tay do pháo nổ, đa số ở độ tuổi 10-16, tự chế pháo để chơi Tết. “Trước sự nguy hiểm của pháo tự chế, các gia đình cần nâng cao cảnh giác, tuyên truyền, vận động người thân, con em chấp hành nghiêm quy định về quản lý pháo. Tuyệt đối không tự ý chế tạo, sử dụng pháo nổ (thuốc pháo) để ngăn chặn nguy cơ, hậu quả đáng tiếc xảy ra”, TS Nguyễn Viết Ngọc lưu ý.

Hành vi chế tạo pháo nổ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Bên cạnh những tai nạn đáng tiếc để lại di chứng, việc mua bán, sử dụng pháo nổ hoặc chế tạo pháo nổ còn là những hành vi đã bị cấm theo quy định pháp luật.

Theo luật sư Nguyễn Phương Tuyến, Đoàn Luật sư Hà Nội, Điều 5 Nghị định 137/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo đã có quy định nghiêm cấm cá nhân, tổ chức nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo hoa, pháo nổ, trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ.

Tùy thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm thì hành vi tự ý chế tạo pháo nổ trái phép có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Theo Điều 10 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng đối với các hành vi trao đổi, cho, tặng, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê pháo hoa nổ, pháo hoa nhập lậu hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; chi tiết, cụm chi tiết vũ khí, công cụ hỗ trợ hoặc phế liệu, phế phẩm vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.

Phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng với các hành vi sử dụng các loại pháo, thuốc pháo trái phép; hành vi chế tạo, trang bị, tàng trữ, vận chuyển, sửa chữa, sử dụng trái phép phụ kiện nổ; Vận chuyển, tàng trữ trái phép pháo, thuốc pháo hoặc nguyên liệu, phụ kiện để sản xuất pháo.

“Về trách nhiệm hình sự, nếu hành vi chế tạo pháo nổ có tính chất nghiêm trọng thì sẽ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vật liệu nổ” theo Điều 305, với mức án cao nhất là tù chung thân. Hoặc “Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm” theo Điều 190 của Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017” - theo luật sư Tuyến.

Ngoài ra, theo luật sư Tuyến, pháp luật cũng quy định phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với những trường hợp hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện trái phép cách thức chế tạo, sản xuất, sửa chữa hoặc sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ và pháo dưới mọi hình thức.

Đối với những hành vi che giấu, giúp người khác hoặc không tố giác hành vi chế tạo, sản xuất, mang, mua, bán, sửa chữa, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép hoặc hủy hoại vũ khí, công cụ hỗ trợ và pháo cũng sẽ bị phạt tiền từ 2-5 triệu đồng.

(Còn nữa)

Kỳ 1: Hướng dẫn, mua bán công khai nguyên liệu chế tạo pháo

Kỳ 2: Hậu quả khôn lường bởi tự chế tạo pháo nổ