Kỳ 1: Vi phạm nghiêm trọng tố tụng?

TAND tỉnh Hòa Bình cho rằng, quá trình xét xử về thửa đất này phía TAND huyện Lương Sơn đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Ảnh: N.S

Từ việc thuê đất…

Năm 2009, gia đình ông Dương Quốc Vũ, SN 1958 chuyển đến sinh sống tại xóm 4, thôn Hợp Thung, xã Long Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Năm 2010, ông Vũ có nhu cầu sử dụng đất để mở rộng cửa hàng kinh doanh vật liệu xây dựng nên đã kí hợp đồng thuê mặt bằng sản xuất với lãnh đạo thôn Hợp Thung, xã Long Sơn.

Diện tích thửa đất thuê rộng186m2, liền kề với mảnh đất gia đình ông đang sử dụng. Thời hạn thuê 15 năm, tính từ ngày 20/12/2010 đến 31/12/2025 với giá 30.000.000 đồng. Phía đại diện thôn Hợp Thung đã lập Hợp đồng và có phiếu thu tiền.

Sau đó, gia đình ông Vũ đã đầu tư san lấp mặt bằng, xây dựng nhà xưởng, kinh doanh trên thửa đất đó không có tranh chấp.

Bất ngờ, tháng 6/2018, vợ chồng ông Trần Thanh Sơn và bà Nguyễn Thị Hòa, có nhà cách thửa đất ông Vũ đang thuê phía bên kia đường đến gặp ông Vũ thông báo rằng, thửa đất ông đang sử dụng là đất của gia đình mình, đã được UBND huyện Lương Sơn cấp giấy chứng nhận QSD đất năm 2015, thuộc thửa đất số 300, tờ bản đồ đồ 39 có địa chỉ xóm 4, thôn Hợp Thung, xã Long Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Ông Vũ không đồng tình bởi, từ khi mình thuê đất với thôn Hợp Thung đã được gần 10 năm, trong đó có công tôn tạo đất, san lấp nhiều hố, vũng sâu, xây dựng nhà xưởng. Nếu là đất của vợ chồng bà Hòa thì họ đã ngăn cản từ lâu chứ không phải đợi đến bây giờ.

Mặt khác, thửa đất thuê vốn trước đây là lòng đường giao thông, năm 2005 và 2006 do chính quyền nắn đường nên mới dư ra chỗ này, vẫn thuộc phần quản lý của Nhà nước. Việc gia đình bà Hòa được UBND huyện cấp giấy chứng nhận QSD đất cần phải xem lại.

Tháng 12/2019, vợ chồng bà Hòa tiến hành khởi kiện ông Vũ ra TAND huyện Lương Sơn. Ngày 25/12/2019, TAND huyện Lương Sơn mở phiên tòa dân sự sơ thẩm xét xử việc “Tranh chấp QSD đất và tháo dỡ công trình trên đất” giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Hòa, SN 1976 và ông Trần Thanh Sơn, SN 1970; bị đơn, ông Dương Quốc Vũ, SN 1958.

Ông Trần Đức Thịnh, Thẩm phán- Chủ tọa phiên tòa. Đại diện Viện KSND huyện Lương Sơn là bà Dương Thị Tân Hòa, kiểm sát viên.

Quá trình xét xử, HĐXX quyết định, chấp thuận đơn khởi kiện của bà Nguyễn Thị Hòa và ông Trần Thanh Sơn; Buộc ông Dương Quốc Vũ phải tháo dỡ toàn bộ phần xây dựng trên đất để trả lại cho hộ ông bà Hòa, Sơn diện tích đất 149,9m2 tại thửa đất số 300, tờ bản đồ số 39, tại xóm 4, thôn Hợp Thung, xã Long Sơn….

Không đồng tình với bản án này, ông Vũ kháng cáo toàn bộ bản án.

TAND tỉnh chỉ ra một loạt vi phạm tố tụng

Ngày 22/4/2020, TAND tỉnh Hòa Bình mở phiên tòa phúc thẩm. HĐXX phúc thẩm đã chỉ ra một loạt vi phạm về tố tụng của cấp sơ thẩm. Cụ thể: “Cấp sơ thẩm không đưa người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan anh Dương Thái Tùng và bà Nguyễn Thị Bẩy tham gia tố tụng là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tục. Bởi lẽ anh Dương Thái Tùng là con trai của ông Dương Quốc Vũ và bà Nguyễn Thị Bẩy là vợ của ông Dương Quốc Vũ, từ trước, trong khi xảy ra tranh chấp và cho đến nay anh Dương Thái Tùng, bà Nguyễn Thị Bẩy và ông Dương Quốc Vũ vẫn sinh sống chung một nhà và kinh doanh vật liệu xây dựng trên diện tích đất của gia đình đã được cấp bìa đỏ và trên diện tích đất tranh chấp…

Cấp sơ thẩm không tiến hành định giá tài sản tranh chấp là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Bởi lẽ trên diện tích đất tranh chấp đã có nhà xưởng của gia đình ông Vũ đang sử dụng.

Cấp sơ thẩm không hướng dẫn ông Dương Quốc Vũ làm thủ tục yêu cầu phản tố. Bởi lẽ trong bản tự khai ngày 2/8/2019 (BL 38), tại phiên họp tiếp cận công khai chứng cứ ngày 28/11/2019 (BL 182-184) ông Dương Quốc Vũ có yêu cầu huỷ giấy chứng nhận QSD đất của gia đình bà Hoà, nhưng cấp sơ thẩm đã không hướng dẫn đương sự làm thủ tục yêu cầu phản tố theo quy định, chưa đảm bảo quyền lợi của ông Vũ, vi phạm điều 200 Bộ Luật Tố tụng dân sự.

Cấp sơ thẩm chưa xác minh làm rõ nguồn gốc đất tranh chấp trước khi thu hồi của ông Thát để làm đường thì diện tích là bao nhiêu và sau khi làm đường thì diện tích còn lại bao nhiêu và chưa xác minh làm rõ thủ tục cấp giấy chứng nhận QSD đất cho hộ gia đình bà Hoà đã đúng theo trình tự quy định của pháp luật hay chưa?

Việc UBND huyện Lương Sơn cấp giấy chứng nhận QSD đất cho gia đình bà Hoà là chưa có cơ sở vững chắc. Vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng về nội dung, những sai sót trên cấp phúc thẩm không thể khắc phục được, nên chấp nhận kháng cáo của ông Dương Quốc Vũ huỷ toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Lương Sơn. Chuyển hồ sơ vụ án cho TAND huyện Lương Sơn, tỉnh Hoà Bình xét xử lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.

Những tưởng, sau quyết định của TAND tỉnh Hòa Bình, vụ án sẽ được TAND huyện Lương Sơn tiến hành xét xử lại chặt chẽ hơn; thự tế lại không như vậy.

	Phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong hoạt động tố tụng hình sự
	Có dấu hiệu vi phạm pháp luật?