Khám phá ngôi làng "hái lá đếm tiền" ở ngoại thành Hà Nội

05:00 | 24/01/2024

Làng lá dong Tràng Cát (Thanh Oai, Hà Nội) được gọi vui là ngôi làng "hái lá đếm tiền" mỗi vụ Tết đến Xuân về. Đây là vựa cung cấp lá dong lớn tại miền Bắc.

Làng Tràng Cát (xã Kim An, Thanh Oai, Hà Nội) cách trung tâm Hà Nội khoảng 30km. Đây là ngôi làng "hái lá đếm tiền" nổi tiếng của Hà Nội với sản phẩm chủ lực là lá dong.

Theo người dân Tràng Cát, nghề trồng và hái lá dong đã có từ thời điểm lập làng. Theo phả hệ làng, làng Tràng Cát được lập vào khoảng thế kỷ XVI-XVII.

Đã từng có thời gian, do lá dong giá rẻ, người dân Tràng Cát đã phá bỏ diện tích lớn để trồng cây ăn quả như cam. Tuy nhiên, sau một thời gian, người dân lại quay lại với nghề trồng và hái lá dong truyền thống. Diện tích trồng lá dong ngày càng tăng lên, tới nay Tràng Cát có khoảng hơn 20 ha diện tích trồng dong.

Bà Nguyễn Thị Khuyên cho biết thời điểm này là cao điểm thu hoạch lá dong của người dân địa phương. Họ cắt lá đến 26-27 âm lịch. Lá dong Tràng Cát thường là lá dong nếp, bản to, lá dày, đẹp. Dùng loại lá này khi gói bánh sẽ xanh và ngon hơn, không bị thâm giống như các loại lá dong khác.

Do điều kiện địa lý và thổ nhưỡng, cả Hà Nội chỉ có làng Tràng Cát là phù hợp nhất với cây dong nếp. Lá dong Tràng Cát to bản, lá xanh bóng, cây lá cao to quá đầu người.

Để lá dong đẹp, người dân phải dùng dao cắt cuống, sau đó dọn vườn, bón phân cho đến khi lên lá mới rồi phun thuốc sâu. Nước được tưới thường xuyên để cây đẻ ra cây con, không phải trồng lứa mới. Nhờ đó, lá dong có thể bán quanh năm, cứ thu hoạch là có người đến thu mua.

Thời điểm này, người dân Tràng Cát đang tất bật thu hoạch cho vụ Tết Nguyên đán. Phải canh thời gian để cắt lá bởi nếu cắt sớm quá lá sẽ héo, cắt muộn sẽ không kịp giao cho thương lái.

Chị Nguyễn Thị Nụ (làng Tràng Cát) cho biết: "Hiện tại lá dong đang có giá khoảng 800-1000 đồng/ lá, thời điểm gần Tết có thể lên giá khoảng 1500-1700 đồng/ lá. Lá dong ngày nay có thể thu hoạch và bán quanh năm cho các nhà hàng nhằm chế biến và bày biện món ăn chứ không nhất thiết chỉ để gói bánh chưng Tết như xưa nữa".

Theo người dân địa phương, lá dong khá dễ trồng, một năm có thể thu hoạch 3-4 lần. Mỗi sào lá dong, người dân ước tính thu được khoảng 30 triệu đồng/vụ.

Lá dong sau khi thu hoạch phải được phân loại lập tức để xếp theo từng bó từ 50-100 tàu lá.

Anh Nguyễn Văn Tuấn (người làng Tràng Cát) cho biết: "những lúc cao điểm vào vụ, nhà tôi có khi phải cắt 2.000-3.000 tàu lá mỗi ngày. Lá dong không giống như chè hay lúa, người trồng phải thu hái thủ công, vừa cắt vừa phân loại tàu lá to, nhỏ khác nhau. Do hợp thổ nhưỡng nên lá dong tại đây xanh hơn, bản rộng hơn. Nếu dùng để gói bánh chưng sẽ cho bánh màu xanh tự nhiên đẹp mắt và có hương thơm thoang thoảng đặc trưng sau khi luộc chín”.

Lá dong Tràng Cát khổ đều, dài 50cm - 60cm, rộng 25cm - 35cm, lá mỏng dai, màu xanh non, được trồng san sát khắp nơi trong làng. Đến mùa, từ người già đến trẻ nhỏ được huy động để thu hoạch lá dong.

Bà Phan Thị Hà, 62 tuổi, chia sẻ: "Trồng lá dong không mất quá nhiều công sức, tuy nhiên đòi hỏi người trồng phải thường xuyên dọn sạch lá gốc cho cây ra nhiều mầm, lá xanh, to, đẹp và đều. Cây dong cho thu hoạch lá quanh năm, từ lúc trồng sau 3 tháng cây đã cho lá".

Khánh Huy