Đừng loay hoay để biến mình từ “chủ nợ thành... bị cáo”

Vũ Anh Huy và các bị cáo

Món nợ 10 triệu đồng...

TAND TP Thanh Hóa vừa mở phiên tòa xét xử bị cáo Vũ Anh Huy cùng 6 đồng phạm về tội “Gây rối trật tự công cộng”. Các bị cáo bị đưa ra xét xử gồm: Vũ Anh Huy, SN 1997; Vũ Minh Chiến, SN 1998; Nguyễn Văn Hoàng, SN 2002; Nguyễn Đình Dương, SN 2002; Trần Ngọc Hùng, SN 2000; Hàn Viết Nam, SN 2003 và Nguyễn Bá Tùng, SN 2001 – đều trú tại TP Thanh Hóa.

Các cơ quan tố tụng làm rõ, tháng 9-2020, Vũ Anh Huy cho anh Lê Văn Tuân, SN 1993, vay 2,7 tỷ đồng; lãi suất 1.000 đồng/1 triệu đồng. Đến tháng 11-2020, Huy nhiều lần liên lạc với anh Tuân để đòi tiền nhưng không được.

Qua một số người quen, Huy biết anh Tuân có chị gái tên là Lê Thị L, nên Huy đã xúi giục Hàn Viết Nam, Trần Ngọc Hùng, Nguyễn Bá Tùng, Nguyễn Văn Hoàng, Nguyễn Đình Dương và Vũ Minh Chiến đến nhà chị Lê Thị L, ở TP Thanh Hóa, ném chất bẩn gây sức ép với chị L để đòi nợ.

Từ ngày 3 đến 17-5-2021, 6 nhóm của Huy thay phiên nhau nhiều lần ném chất bẩn vào nhà chị Lê Thị L. Có 5 lần các đối tượng ném chất bẩn vào nhà ông Hoàng Quốc V, bố chồng của chị L, ở TP Thanh Hóa. Lần thứ 6, đêm 17-5-2021, Nguyễn Văn Hoàng, Nguyễn Bá Tùng, Nguyễn Đình Dương và Hàn Viết Nam mang 2 vòng hoa tang đến đặt trước cửa nhà ông Hoàng Quốc V khiến gia đình ông hoang mang, ảnh hưởng đến an ninh trật tự của khu phố.

Do đó, HĐXX tuyên phạt bị cáo Vũ Anh Huy 36 tháng tù; bị cáo Vũ Minh Chiến 33 tháng tù, tổng hợp hình phạt 42 tháng tù về tội “Đánh bạc” và “Gây rối trật tự công cộng” mà TAND TP Thanh Hóa đã xử phạt bị cáo trước đó, buộc bị cáo Chiến phải chấp hành hình phạt chung là 75 tháng tù; Nguyễn Văn Hoàng 18 tháng tù; Nguyễn Đình Dương 12 tháng tù; Nguyễn Bá Tùng 15 tháng tù; Hàn Viết Nam 12 tháng tù; Trần Ngọc Hùng 9 tháng tù nhưng cho hưởng án treo cùng về tội “Gây rối trật tự công cộng”.

Đòi nợ... đòi mạng

Trước đó, khoảng hơn 10g ngày 30-1, UBND xã Thạch Quảng, huyện Thạch Thành, Thanh Hóa, nhận được báo cáo của CA xã này về vụ việc giết người ở thôn Lâm Thành. Nạn nhân được xác định là chị P.T.T, SN 1983, trú tại xã Thạch Quảng, huyện Thạch Thành.

Theo điều tra ban đầu, khoảng 15g30 ngày 28-1, chị T điều khiển xe máy đến nhà Nguyễn Thị Vuông, trú tại xã Thạch Quảng, để lấy tiền nợ. Tại đây, chị T bị chị Vuông dùng hung khí đánh chết. Sát hại chủ nợ, Vuông đem thi thể chị T bỏ vào sọt lớn rồi mang xuống hầm biogas của gia đình mình (ở phía sau nhà) để phi tang. Sau khi xảy ra vụ việc, CA xã Thạch Quảng đã bắt giữ Nguyễn Thị Vuông và bàn giao cho CA huyện Thạch Thành điều tra, làm rõ. Vụ việc đang tiếp tục được CQĐT làm rõ.

Đây chỉ là một số vụ việc điển hình liên quan đến việc thu hồi nợ, “đòi nợ thuê”. Các vụ án trên cho thấy, nhiều bất cập liên quan đến việc cho vay và đòi nợ.

Luật sư Phạm Đắc Hải, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, để tránh những vướng mắc không đáng có về mặt pháp lý, việc cho vay, thu hồi nợ cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật hiện hành. Cụ thể, theo quy định của Luật các Tổ chức tín dụng 2010 thì ngân hàng, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô thuộc giám sát của Ngân hàng Nhà nước mới được phép hoạt động cho vay tín chấp. Các cửa hàng cầm đồ là DN tư nhân, hộ kinh doanh cá thể hoặc Cty TNHH được Sở Kế hoạch và đầu tư và UBND cấp phép thì không được hoạt động cho vay tài chính. Cho nên các giao dịch này giữa chủ nợ là chủ cửa hàng cầm đồ và con nợ ngay từ khi giao dịch đã trái pháp luật. Việc dùng vũ lực để thu hồi nợ sẽ dẫn đến mâu thuẫn giữa các bên và hậu quả của nó là hành vi bắt giữ người trái pháp luật, cố ý gây thương tích hoặc làm nhục người khác.

Trường hợp bên cho vay là cá nhân thì quan hệ vay mượn thuộc sự điều chỉnh của Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, nếu tranh chấp phải tiến hành khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền. Nếu các bên có dấu hiệu gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản thì chịu sự điều chỉnh của Bộ luật Hình sự 2015. Pháp luật Việt Nam không cho phép dùng vũ lực trái phép để thu hồi nợ. Đối với chủ nợ là ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng, thu hồi nợ được thực hiện theo quy trình qua các bước: nhắc nợ qua điện thoại; đến nhà (thu hồi nợ hiện trường) và thu hồi nợ theo tố tụng. Có nghĩa là cuối cùng vẫn là khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền.

Xung quanh vấn đề này, luật sư Nguyễn Minh Long, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, chia sẻ, pháp luật hiện hành công nhận kinh doanh dịch vụ đòi nợ như một loại dịch vụ. Cụ thể, Nghị định 104/2007/NĐ-CP ngày 14-6-2007 của Chính phủ về kinh doanh dịch vụ đòi nợ và Thông tư số 110/2007/TT-BTC ngày 12-9-2007 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện một số nội dung Nghị định số 104/2007/NĐ-CP cho phép Cty dịch vụ thu hồi nợ khi thành lập nhưng phải có vốn ký quỹ từ 2 tỷ trở lên tại ngân hàng đang hoạt động Việt Nam và bắt buộc không được sử dụng hoặc giải ngân trong quá trình hoạt động (theo quy định tại Điều 13 Nghị định 104/2007/NĐ-CP ngày 14-6-2007). Điều kiện tiếp theo là khi thành lập Cty dịch vụ đòi nợ phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự theo đúng quy định pháp luật về lĩnh vực thu hồi nợ hay đòi nợ.

Có thể thấy, việc thu hồi nợ, dịch vụ đòi nợ là hoạt động được pháp luật cho phép thực hiện song phải trên cơ sở tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật hiện hành. Đó là điều kiện để hạn chế những hành vi biến tướng từ dịch vụ “đòi nợ thuê”. Bên cạnh đó, thực tế hiện nay cũng đặt ra đòi hỏi cần tiếp tục có những chế tài, quy định chặt chẽ, nghiêm khắc hơn nữa đối với các hành vi vi phạm trong việc đòi nợ trái pháp luật để dịch vụ thu hồi nợ thực sự có hiệu quả, tránh những vụ việc đáng tiếc như trên.