5 bị can trong vụ cưỡng bức nữ sinh lớp 9: Căn nguyên của hành vi

Việc thiếu hiểu biết pháp luật gây ra những vụ án đau lòng

Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi và các bị cáo chưa đủ 18

Ngày 24/4, lãnh đạo Công an huyện Quỳnh Nhai (tỉnh Sơn La) cho biết, đơn vị vừa khởi tố bị can đối với 5 người, liên quan đến vụ nữ sinh lớp 9 bị hiếp dâm tập thể tại xã Chiềng Khoang (huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La).

Trong đó, 4 người bị khởi tố tội "Hiếp dâm" người dưới 16 tuổi, còn 1 người bị khởi tố tội "Không tố giác tội phạm", các bị can đều dưới 18 tuổi. Tại cơ quan công an, cả 5 bị can đều thừa nhận hành vi phạm tội của mình.

Trước đó, trên facebook xuất hiện một đoạn clip với thông tin cho rằng một nữ sinh sau khi uống rượu say đã bị nhóm thanh niên hiếp dâm.

Theo tài khoản đăng tải, sự việc xảy ra tại huyện Quỳnh Nhai (Sơn La), nạn nhân là nữ sinh lớp 9 học tại một trường THCS trên địa bàn xã Mường Giàng. 5 thanh niên có hành vi đồi bại đó với nạn nhân là người xã Chiềng Khoang.

Ngay sau khi đăng tải, thông tin này nhận được sự quan tâm của nhiều người. Sự việc khiến nhiều người bức xúc, đề nghị cơ quan chức năng điều tra làm rõ.

Nhận được thông tin từ quần chúng, lực lượng công an huyện Quỳnh Nhai đã vào cuộc xác minh và xác định được ngày 20/3, một nữ sinh lớp 9 đã tụ tập uống rượu với 6 thanh niên tại xã Chiềng Khoang. Cuộc rượu tàn, nữ sinh say xỉn đã bị hiếp dâm tập thể bởi những người cùng bàn rượu.

Trong số đó có 4 người thực hiện hành vi quan hệ tình dục với nữ sinh, 2 người còn lại và quay clip. Cho đến ngày 14/4, gia đình nữ sinh đã phát hiện và báo với cơ quan chức năng.

Về vụ việc này, luật sư Nguyễn Tiến Hùng – Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, với những tội danh trên, những thanh niên dưới 18 tuổi ấy sẽ bị xử lý theo pháp luật.

Theo đó, Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định về tội hiếp dâm có quy định, hiếp dâm tập thể được xác định là trường hợp nhiều người hiếp một người, cho nên, khi xác định tội danh thì đây là tội hiếp dâm với tình tiết tăng nặng quy định tại điểm c khoản 2 Điều 141 “nhiều người hiếp một người” với khung hình phạt được áp dụng là “phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.”

Nghiêm trọng hơn, nạn nhân của vụ hãm hiếp này lại chưa đủ 16 tuổi. Theo đó, điểm b điều 3 điều 142, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi “nhiều người hiếp một người” có khung hình phạt “phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình”.

Nhức nhối vì những đối tượng bị khởi tố đều quá trẻ, nhưng luật cũng đã quy định rõ tại Điều 12 luật này, tuổi chịu trách nhiệm hình sự, thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

Tuy nhiên cũng theo luật sư Hùng, cũng còn nhiều căn cứ, yếu tố khác để xác định và có hình phạt phù hợp với độ tuổi, mức độ nghiêm trọng và kể cả hoàn cảnh xã hội khi xảy ra vụ việc.

Căn nguyên bởi… giáo dục

Việc các đối tượng tội phạm ngày càng trẻ hóa, theo Luật sư Hùng đó là một nỗi đau. Ông cho biết, bản thân ông đã từng tham gia bảo vệ cho bị hại và bào chữa cho bị cáo ở lứa tuổi vị thành niên, những vụ án đó dù thế nào cũng để lại trong những người tham gia những nỗi buồn, day dứt rất lớn.

“Kể cả nạn nhân hoặc bị cáo trong những vụ án như vậy đều khiến tôi lẫn lộn thương – giận – trách. Hầu hết các vụ án xảy ra khi mà bị cáo, thậm chí là nạn nhân đều không ý thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật. Có nhiều trường hợp khi ra tòa mới nhận thức được hành vi của mình, sau đó ân hận, khóc lóc. Nhưng cũng còn có trường hợp vẫn ngơ ngác, vô cảm…” – luật sư Hùng nói. Đơn cử như vụ việc hiếp dân nói trên, kể cả 5 đối tượng “bạn rượu” cùng nữ sinh lớp 9 kia có lẽ cũng không hề ý thức được mình bị xâm hại nghiêm trọng và những hành vi của các đối tượng kia với em là vi phạm pháp luật.

Qua thực tế đó, luật sư Hùng cho rằng, cội nguồn của mọi câu chuyện vẫn là vấn đề quản lý và giáo dục từ gia đình, nhà trường và cả xã hội. Thực tế trong xã hội hiện nay, không chỉ giới trẻ, mà cả những người trưởng thành vẫn ngơ ngác, lẫn lộn và hồn nhiên vi phạm pháp luật. Với những gia đình có người lớn trong nhà như vậy thì nói gì đến việc tự giáo dục pháp luật cho con. Vậy nên, để sửa lại “lỗi” của người lớn, quan trọng nhất hiện nay, theo ông vẫn là vấn đề giáo dục. Khốn nỗi, giáo dục Việt Nam hiện nay vẫn quá hình thức, không thực tế, chỉ chạy theo kiến thức mà không chú tâm vào giáo dục pháp luật, giáo dục cách làm người cho học sinh.

“Nhìn vào chương trình giáo dục hiện nay, không thấy có bất cứ một chương trình dù là ngoại khóa nào về giáo dục pháp luật gắn liền với tâm sinh lý, độ tuổi của học sinh. Việc giáo dục tâm sinh lý học đường của chúng ta đang quá buông lỏng và xem nhẹ.” – luật sư Hùng nhận định.

Tham gia nhiều buổi phổ biến giáo dục pháp luật cho học sinh, luật sư Hùng vẫn cho rằng, những chương trình đó thực tế có tác động đến các cháu. Sau mỗi lần nghe phổ biến, tuyên truyền, giáo dục các cháu đều nhận thức được và có nhiều tác động đến hành vi. Cụ thể các cháu đã đặt rất nhiều các câu hỏi liên quan. Tuy nhiên theo ông, những buổi phổ biến ấy chưa là hệ thống và thường xuyên.

“Ở các thành phố lớn việc phổ biến giáo dục pháp luật cho học sinh – sinh viên còn phiến diện, hình thức cả về hình thức, nội dung, thời lượng nói gì đến đến vùng sâu vùng xa.” – luật sư Hùng nói.