Thực hư về chữa ung thư bằng điều trị miễn dịch

ThS. Phạm Tuấn Anh, Phó khoa Điều trị theo yêu cầu, BV K cho biết: Khái niệm điều trị miễn dịch rất đơn giản là dùng thuốc kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để tấn công ung thư. Phương thức điều trị miễn dịch này đã được áp dụng tại BV K và một số cơ sở chuyên khoa ung thư trên cả nước trong những năm gần đây. Các thuốc này tác động vào “phanh” của hệ thống miễn dịch, giúp hệ thống này hoạt động lại để chống tế bào ung thư.

Trên thế giới, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt thuốc ức chế các điểm kiểm soát miễn dịch đầu tiên điều trị ung thư hắc tố giai đoạn muộn vào năm 2011. Trước đó tuổi thọ của bệnh nhân mắc bệnh này giai đoạn muộn thường được đo lường bằng tháng, tuy nhiên, liệu pháp miễn dịch mới đã giúp kéo dài thời gian sống thêm theo năm. Chỉ 3 tháng sau FDA đã mở rộng chỉ định cho ung thư phổi giai đoạn muộn.

TS. Lê Văn Quảng, Phó giám đốc BV K cung cấp thông tin về phương pháp điều trị miễn dịch. Ảnh: T.H

Đến nay, đã có 5 loại thuốc ức chế chốt kiểm miễn dịch được Cục Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ phê duyệt trong điều trị một số bệnh ung thư như: Ung thư hắc tố, ung thư phổi, ung thư biểu mô đường niệu, ung thư dạ dày, u lympho, ung thư gan. Mỗi thuốc có chỉ định không hoàn toàn giống nhau về loại ung thư và giai đoạn bệnh có thể điều trị.

Ở Việt Nam, Pembrolizumab là thuốc miễn dịch mới được cấp phép sử dụng trong thực hành lâm sàng điều trị ung thư từ cuối năm 2017 và đang được sử dụng ở một số BV. Tuy nhiên chi phí cho một chu kì điều trị lớn, khoảng 60-120 triệu đồng và chưa được BHYT chi trả.

Một số thuốc khác như Atezolizumab, Durvalumab, Tremelimumab đã được cấp phép trong nghiên cứu lâm sàng. Một số BV lớn ở Việt Nam phối hợp với các Cty dược phẩm và trung tâm nghiên cứu lớn trên thế giới đang tiến hành nghiên cứu các thuốc điều trị miễn dịch trên giai đoạn thử lâm sàng. Trước đó, bệnh nhân Việt Nam thường phải sang Singapore mua về.

Chia sẻ một số kết quả điều trị thuốc miễn dịch tại BV K thời gian qua, TS Đào Văn Tú, Phó khoa Điều trị theo yêu cầu cho biết: Tại khoa đã tiếp nhận bệnh nhân bị ung thư hắc tố vào viện trong tình trạng không đi lại, tổn thương di căn xương lan tràn và phần mềm dưới da. Sau khi được điều trị bằng thuốc miễn dịch khối u tan nhanh, u ở dưới da biến mất, tổn thương xương đỡ đi nhiều; bệnh nhân đi lại được. Người bệnh vẫn tiếp tục liệu pháp điều trị này song sau 8 tháng bệnh tái phát trở lại.

Trường hợp khác là bệnh nhân ung thư phổi, đã được điều trị bằng các phương pháp truyền thống hóa trị, xạ trị song u vẫn tiến triển nên được điều trị bằng các thuốc. Hiện bệnh nhân đã kéo dài được 6-7 tháng.

Một trường hợp ung thư phổi giai đoạn cuối đã di căn, bệnh nhân nam hơn 60 tuổi, mới đầu nhận định bệnh nhân chỉ sống được 4-5 tháng, áp dụng liệu pháp miễn dịch đã được hơn 1 năm.

“Việt Nam tham gia thử nghiệm lâm sàng 3-4 năm trước, áp dụng trong điều trị từ cuối năm 2017 đến nay được khoảng 30-50 bệnh nhân. Thuốc có hiệu quả nhưng tại Việt Nam chưa có đủ dữ liệu để nói phương pháp điều trị này rất có hiệu quả hay không có hiệu quả”, TS Đào Văn Tú nhấn mạnh.

TS Lê Văn Quảng, Phó giám đốc BV K khẳng định: Có rất nhiều gene tham gia quá trình sinh ung thư nên bất kỳ thuốc nào cũng chỉ “đánh” vào một vài gene, một vài điểm nên phải kết hợp nhiều phương pháp, uống nhiều loại thuốc. Cốt lõi vẫn là phòng bệnh, trong quá trình điều trị không quên các phương pháp kinh điển đã áp dụng nhiều năm. Liệu pháp miễn dịch được áp dụng trong những trường hợp các phương pháp kinh điển không có tác dụng.

Cũng cần phải nói thêm đây không phải là phương thức chữa khỏi ung thư giai đoạn di căn mà chỉ tiêu diệt phần nào và ức chế, kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư qua đó giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư. Hơn nữa trong điều trị ung thư, tuyệt đại đa số các trường hợp để điều trị hiệu quả cần phối hợp đa mô thức và toàn diện, không một phương thức đơn lẻ nào có thể mang lại thành công, TS Quảng nêu rõ.

Thống kê cho thấy, mỗi năm ở nước ta có khoảng 164.671 ca mới mắc và 114.871 ca tử vong do ung thư. Tỷ lệ mới mắc/100.000 dân là 151,4 đứng thứ 87/186 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư; tỷ lệ tử vong trên100.000 dân là 104,4 đứng thứ 130/186 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư. Phần lớn người bị bệnh ung thư đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn nên việc điều trị càng khó khăn và tốn kém.