Thu hồi đất với 2.500 hộ dân, không trường hợp nào phải cưỡng chế

Hình hài tuyến kết nối trọng điểm đã được hình thành sau khi nhà thầu được nhận mặt bằng. Ảnh: H.Hoàng

18 tháng đền bù, di dời gần 2.500 hộ dân

Nhiệm vụ vào loại quan trọng, nặng nề nhất được giao cho các huyện, TP trong khu vực dự án là giải phóng mặt bằng (GPMB). TP Phổ Yên với chiều dài tuyến chính, tuyến nhánh hơn 33km, qua 8 xã, phường có tổng diện tích đất phải thu hồi gần 168ha và hơn 2.504 hộ dân bị ảnh hưởng (trong đó gần 400 hộ phải di chuyển chỗ ở, 474 ngôi mộ phải di dời…), bắt đầu thực hiện các quy trình “đền bù, giải tỏa” có quy mô lớn, phức tạp nhất từ trước đến nay. Sau hơn 18 tháng nỗ lực, tính đến cuối tháng 10/2023 gần 100% mặt bằng phục vụ dự án đã được giao cho chủ đầu tư, người dân được bố trí vào 10 khu tái định cư với hạ tầng đầy đủ, đồng bộ, và điều nổi bật là với hơn 2.500 hộ phải đền bù, di dời, nhưng không trường hợp nào phải áp dụng hình thức cưỡng chế thu hồi hoặc khởi kiện tại các cấp Toà án theo Luật định.

Một trong những giải pháp đột phá đảm bảo tiến độ GPMB của dự án lớn nhất từ trước đến nay là TP Phổ Yên đã dày công soạn thảo, áp dụng “bộ tiêu chí” gồm 31 văn bản về lĩnh vực này phù hợp với quy định của Trung ương, tỉnh cũng như đặc thù địa phương. Điều đó đã tạo cơ sở pháp lý cho cán bộ Ban GPMB, UBND xã, phường xử lý tình huống cụ thể với hộ dân. Mặt khác, Thành uỷ, UBND TP vừa tăng cường kiểm tra, giám sát hạn chế thấp nhất sai sót, vừa trực tiếp xuống cơ sở giải quyết đơn thư, tổng hợp 11 nội dung người dân kiến nghị để giải quyết tổng thể nguyện vọng của người dân ngay tại hiện trường.

“Chúng tôi xác định không để xảy ra tình trạng quan liêu, làm việc qua báo cáo, với công trình trọng điểm phải có cách làm khác biệt. Ngoài việc ưu tiên xử lý tình huống phát sinh hàng ngày, vào lúc cao điểm (từ đầu năm 2023 đến 7/2023) lãnh đạo TP tổ chức giao ban công tác này vào cuối ngày, buổi tối còn BTV Thành uỷ thường xuyên trực tiếp làm việc tại xã, phường rà soát, đốc thúc tiến độ, thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần, Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch UBND TP dẫn đầu đoàn công tác vào tận xóm thôn lắng nghe nguyện vọng người dân, giải quyết vướng mắc trên hiện trường với sự có mặt của lãnh đạo Ban QLDA tỉnh, nhà thầu thi công” - Ông Bùi Văn Lương, Uỷ viên BTV Tỉnh ủy, Bí thư Thành uỷ Phổ Yên cho biết.

Bài học: Dân vận và đối thoại

Do vậy, những kiến nghị chính đáng của người dân về kiểm đếm đối tượng đền bù, bất cập của các hạng mục dự án, chính sách đền bù, hỗ trợ GPMB, tái định cư đều được cấp có thẩm quyền ghi nhận, giải quyết với thời gian sớm nhất. “Nhiều lúc, anh em bằng thái độ cầu thị giải thích cho người dân những yêu cầu ngoài chính sách không thể giải quyết nhưng họ vẫn vui vẻ, hài lòng, có nhiều trường hợp bàn giao mặt bằng trước, nhận tiền sau. Mặt khác, quán triệt phương châm: Vận dụng linh hoạt giữa các bước để rút ngắn thời gian nhưng vẫn đảm bảo đúng quy định, hạn chế tối đa để xảy ra khiếu kiện trong GPMB. Cũng có lúc, mình lắng nghe, đề nghị chủ đầu tư bổ sung, điều chỉnh phù hợp cho người dân cái cống dân sinh, hay hỗ trợ phương tiện cho họ tháo dỡ nhà cửa, công trình nhưng hiệu quả mang lại lớn hơn nhiều: Trong tổng số 2.404 hộ phải GPMB, di chuyển chỗ ở, TP không phải cưỡng chế trường hợp nào, chỉ có 3 trường hợp không đồng thuận kéo dài, TP đã bàn thảo phương án bảo vệ thi công, nhưng cũng chủ động tháo dỡ, bàn giao mặt bằng trước thời điểm thực hiện biện pháp này “- ông Nguyễn Công Thịnh, Chủ tịch UBND TP Phổ Yên chia sẻ thêm.

Với cách làm bài bản: Xem GPMB tuyến kết nối liên tỉnh là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất của TP từ đầu năm 2022, xuyên suốt cả năm 2023, huy động tổng lực nhân sự tham gia trực tiếp làm công tác Đối thoại-Dân vận, vận dụng chính sách ở mức cao nhất cho đối tượng phải GPMB… Phổ Yên đã hoàn thành nhiệm vụ khó khăn, vất vả này trước thời điểm tỉnh Thái Nguyên quy định, dù là khu vực có đối tượng, diện tích đất thu hồi nhiều nhất, sớm hơn các địa phương có điều kiện thuận lợi (chủ yếu là đất nông nghiệp). Việc thi công tuyến đường trọng điểm này qua địa bàn TP diễn ra thuận lợi, nhà thầu có thể triển khai được ngay sau khi nhận mặt bằng, nhất là trong điều kiện thời tiết thuận lợi như hiện nay.

Đến thời điểm này, các doanh nghiệp trúng thầu đã tập trung nguồn lực vào các hạng mục chính, nâng tổng tiến độ dự án đạt gần 40%, phấn đấu giải ngân toàn bộ nguồn vốn được bố trí…, yêu cầu hoàn thành tuyến đường vào cuối năm 2024 của lãnh đạo tỉnh là hoàn toàn khả thi. Với TP Phổ Yên, những kinh nghiệm từ việc hoàn thành nhiệm vụ tưởng như “bất khả thi” này sẽ góp phần đáng kể trong thực hiện các chương trình phát triển đô thị tới đây với mục tiêu cơ bản là được công nhận đô thị loại 2 vào năm 2025, trở thành đô thị loại 1 vào năm 2030, sau khi đã trở thành TP trực thuộc tỉnh vào tháng 4/2022, vượt trước 3 năm so với kế hoạch mà Thái Nguyên đã đề ra…