Thị trường tiêu thụ đồ uống giảm 20-30%, doanh nghiệp đề nghị hỗ trợ

Thị trường 17:50 | 06/05/2022

Theo bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam, sau khi trạng thái bình thường mới, sản lượng sản xuất và tiêu thụ vẫn chưa thể phục hồi như trước do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao, đứt gãy chuỗi cung ứng và thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất... khiến nhiều doanh nghiệp đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn

Ngày 6/5, tại Hà Nội, Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam (VBA) đã tổ chức hội thảo về “Ngành đồ uống Việt Nam phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới”.

Tham dự hội thảo có các đại biểu đại diện các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan, các chuyên gia kinh tế, pháp luật, các Hiệp hội ngành nghề, các tổ chức, đại diện các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đồ uống (rượu, bia, nước giải khát) và các cơ quan truyền thông, báo chí.

Mức tiêu thụ nước giải khát trung bình của mỗi người Việt Nam khoảng 23 lít/năm

Thực hiện Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 30/1/2022 về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, triển khai trong 2 năm 2022-2023. Hội thảo được tổ chức nhằm trao đổi về các giải pháp hỗ trợ cho ngành đồ uống vượt qua khó khăn, phục hồi và phát triển trong điều kiện bình thường mới, tiếp tục góp phần vào mục tiêu tăng trưởng chung của nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 là 6,5% - 7%.

Theo số liệu công bố, mức tiêu thụ nước giải khát trung bình của mỗi người Việt Nam khoảng 23 lít/năm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 40 lít/năm/người của thế giới. Tính riêng nước giải khát, ước tính đến cuối năm 2020, Việt Nam có khoảng 1,800 cơ sở sản xuất nước giải khát cung cấp việc làm trực tiếp cho hơn 300,000 lao động và gián tiếp cho hàng triệu lao động. Kể từ năm 2015 trở lại đây, ngành đồ uống chiếm tỷ trọng 4,5% trong nhóm ngành sản xuất kinh doanh dịch vụ, đóng góp vào ngân sách nhà nước gần 50 ngàn tỷ đồng. Trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2019, mức tăng trưởng hàng năm của ngành nước giải khát tăng đều ở mức 6-7%.

Sau một thời gian dài do tác động của các biện pháp giãn cách xã hội từ đại dịch Covid 19 và chịu thêm tác động từ các chính sách quản lý chuyên ngành, đặc thù bao gồm Luật số 44/2019/QH14 về Phòng, chống tác hại của rượu, bia với các hạn chế toàn diện về quảng cáo, khuyến mại, sản xuất, kinh doanh, và Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt với chế tài rất nặng áp dụng khi điều khiển phương tiên giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị thiệt hại nặng nề, thị trường tiêu thụ giảm 20%-30%, doanh thu toàn ngành đồ uống giảm tới 16% so với năm 2019.

Ngoài ra, hiện nay trên thị trường có khoảng trên 70% rượu do dân tự nấu, rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, nằm ngoài sự kiểm soát của cơ quan quản lý Nhà nước, gây ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, những doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, và đặc biệt là gây thất thu ngân sách Nhà nước. Một số thống kê cho thấy, nguyên nhân của các vụ ngộ độc dẫn đến tử vong hoặc ảnh hưởng đến khả năng lao động là do sử dụng các sản phẩm rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, rượu có chứa cồn công nghiệp methanol v.v.

Theo một báo cáo của Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) công bố năm 2020, tổn thất về thuế đối với riêng rượu thủ công gây ra vào khoảng 751,582 triệu USD, chiếm 29% tổng tổn thất về thuế từ khu vực phi chính thức (rượu thủ công, rượu nhập lậu, rượu giả v.v.)

Đề nghị không mở rộng đánh thuế mới đối với doanh nghiệp nước giải khát

Theo bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam, sau khi trạng thái bình thường mới, sản lượng sản xuất và tiêu thụ vẫn chưa thể phục hồi như trước do chi phí nguyên liệu đầu vào tăng cao, đứt gãy chuỗi cung ứng và thiếu nguồn nguyên liệu sản xuất v.v. khiến nhiều doanh nghiệp đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn.

Tại phiên họp chuyên đề tháng 11/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội phải gắn với lộ trình mở cửa từng bước nền kinh tế theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Mục tiêu đặt ra là thúc đẩy phục hồi, tăng trưởng kinh tế, tạo ra động lực mới cho phát triển kinh tế- xã hội, nhưng phải đảm bảo nền kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát ở mức thấp và đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế.

Mặc dù năm 2022, với việc mở cửa trở lại ngành du lịch và ăn uống, khả năng sẽ mang lại sự phục hồi cho ngành nước giải khát. Tuy nhiên, lợi nhuận gộp của ngành chắc chắn sẽ giảm do giá của các nguyên vật liệu đầu vào đều đang ở mức cao lịch sử như: xăng dầu, đường, nhôm và nhựa...

Dự báo của Bộ Kế hoạch đầu tư cũng cho thấy, trong năm 2022, Việt Nam vẫn sẽ đối mặt với nhiều khó khăn, những diễn biến khó lường về biến chủng mới, các biện pháp chống dịch từ nước có biên giới với Việt Nam như Trung Quốc, Campuchia, Lào, nguy cơ lạm phát toàn cầu, xung đột kéo dài Nga-Ucraina... Do đó, muốn kinh tế tăng trưởng 6-6,5% như mục tiêu Quốc hội đề ra cần phải có thêm gói hỗ trợ để giúp doanh nghiệp phục hội sản xuất, kinh doanh, tập trung chủ yếu vào chính sách tài khóa, hoàn phí, hoàn thuế đang và sẽ được triển khai trong thời gian tới.

“Tuy nhiên, chúng tôi quan ngại hiện nay có kiến nghị đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với một số sản phẩm như đồ uống có cồn, thuốc lá... và cho rằng đây là thời điểm phù hợp và chính muồi để thực hiện, vừa đảm bảo sức khỏe người dân, vừa tăng thu ngân sách và giảm các thiệt hại khác, hệ lụy về mặt xã hội. Nhiều chuyên gia cho rằng, những đề xuất làm tăng gánh nặng cho doanh nghiệp trong vài ba năm tới như đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng trong đó có đồ uống có cồn cần cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá toàn diện tác động kinh tế-xã hội, xem xét tính phù hợp, công bằng và hiệu quả cũng như lưu tâm tất cả các hệ lụy ngoài mong muốn, các đối tượng dễ bị tổn thương như (công ăn việc làm, công nhân, nông dân) trước khi đưa ra quyết định, ngoài ra, thời điểm thực hiện cũng vô cùng quan trọng để doanh nghiệp có thời gian phục hồi sau đại dịch" - bà Chu Thị Vân Anh cho biết.

Theo Hiệp hội Bia-Rượu-Nước giải khát Việt Nam, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đã có những tác động tích cực nhất định, phần nào cải thiện tình trạng khó khăn của người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, các gói hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động chưa có tác động rõ nét đến doanh nghiệp, mức độ hấp thụ của doanh nghiệp rất thấp. Một số chính sách giãn thuế, bảo hiểm xã hội, tiền thuê đất,…đối với doanh nghiệp tuy đã giúp doanh nghiệp bớt nỗi lo về thanh khoản, dòng tiền nhưng thời gian áp dụng ngắn, số lượng không lớn nên chưa thể giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Đáng chú ý, có nhiều gói hỗ trợ nhằm kích thích tiêu dùng, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh thông qua giảm một số loại phí như Nghị định số 70/2020/NĐ-CP ngày 28/6/2020, nhưng lại không có cơ chế riêng nào áp dụng đối với ngành đồ uống nói chung cũng như ngành nước giải khát nói riêng.

Để hỗ trợ, phục hồi ngành đồ uống Việt Nam, bà Chu Thị Vân Anh kiến nghị: “Sự hỗ trợ từ Chính phủ đối với các doanh nghiệp trong ngành vẫn đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đặc biệt là việc duy trì sự ổn định về các chính sách thuế đối với những ngành kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch trong thời hạn ít nhất là 5 năm tới, không mở rộng đánh thuế mới theo hướng bất lợi hơn cho doanh nghiệp nước giải khát đã và đang bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch bệnh”.

Lãnh đạo Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát nhìn nhận, việc tăng hay áp thêm thuế dẫn tới tăng giá hàng hóa sẽ ảnh hưởng tới sức mua và tiêu dùng nội địa và từ đó sẽ tác động tiêu cực đến sản xuất, doanh thu từ hoạt động kinh doanh, mức đóng góp thuế và cơ hội việc làm của người lao động. Vì vậy, việc tăng thuế hoặc bổ sung thêm các đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ đẩy giá một số mặt hàng và dịch vụ lên cao, tăng khả năng lạm phát, trong khi có thể không giúp tăng thu ngân sách.

Ngô Sơn