Thay đổi tội danh nhẹ hơn với các bị cáo trong vụ lừa đảo tại dự án giãn dân phố cổ

Đáng chú ý, HĐXX của TAND TP Hà Nội đã quyết định thay đổi tội danh với các bị cáo. Từ hành vi lừa đảo sang lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Tòa nhận định, lời khai tại tòa của các bị hại cho thấy, các bị cáo đưa ra văn bản có thật nên tin tưởng ký hợp đồng góp vốn. Các văn bản là có thật, không phải gian dối dựng lên. Do đó, HĐXX kết luận, đó là hành vi lạm dụng. Theo BLHS năm 2015, mức án cao nhất của tội danh này là 20 năm tù nên cần áp dụng tình tiết có lợi này cho các bị cáo.

Tòa tuyên, Nguyễn Đức Thắng, SN 1950, trú tại quận Ba Đình, Hà Nội, 18 năm tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Cùng tội danh trên, Nguyễn Đức Lợi, SN 1955, nguyên Tổng giám đốc Công ty CP Phát triển kinh tế Hà Nội, 12 năm tù; Nguyễn Quốc Xương, SN 1958, nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty Hồng Hà, 8 năm tù.

Trước đó, các cơ quan tố tụng kết luận, dự án đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ tại Khu đô thị mới Việt Hưng thuộc “Đề án giãn dân phố cổ" do UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cùng các đơn vị chức năng tư vấn soạn thảo.

Ngày 14-6-2000, UBND thành phố Hà Nội có Công văn số 1375/UB-XDĐT giao cho UBND quận Hoàn Kiếm làm chủ đầu tư dự án giãn dân phố cổ (tại khu đô thị Việt Hưng, Long Biên, Hà Nội).

Chỉ còn 2/4 bị cáo có mặt tại phiên xử

Nguồn vốn thực hiện dự án, UBND TP Hà Nội chủ trương huy động từ các nguồn vốn ứng trước để thực hiện, doanh nghiệp sẽ thu hồi vốn sau khi bố trí bán nhà cho người dân trong khu phố cổ.

Theo dự tính, tổng số vốn để thực hiện dự án giai đoạn 1 khoảng 4.000 tỷ đồng.

Do biết chủ trương trên, thông qua các mối quan hệ xã hội, Nguyễn Đức Thắng đã tiếp thị và môi giới cho Công ty Hà Nội do Nguyễn Đức Lợi (em trai Thắng) làm Tổng Giám đốc và Công ty Hồng Hà do Trần Ứng Thanh là Tổng Giám đốc với UBND quận Hoàn Kiếm để được thực hiện dự án trên.

Ngày 23-8-2010, UBND quận Hoàn Kiếm ban hành Quyết định số 1917 giao cho Công ty Hồng Hà thu xếp nguồn vốn và chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ tại khu đô thị mới Việt Hưng.

Công ty Hồng Hà thực hiện dự án theo đúng các bước quy định của UBND thành phố Hà Nội, đồng thời có trách nhiệm liên hệ với các cấp, các ngành của thành phố và quận Hoàn Kiếm để làm thủ tục, hoàn thiện hồ sơ, lập dự án, thiết kế kiến trúc quy hoạch và các bước khác để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Cùng ngày 23-8-2010, UBND quận Hoàn Kiếm ra Công văn số 592, trong đó chấp thuận đề nghị của Công ty Hồng Hà xin được hưởng một số ưu đãi trong dự án.

Như vậy, QĐ số 1917 và Công văn số 592 của UBND quận Hoàn Kiếm mới chỉ là chủ trương xác định trách nhiệm công việc và những quyền lợi mà Công ty Hồng Hà sẽ được hưởng trong tương lai.

Dự án chưa được UBND thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết, UBND quận Hoàn Kiếm chưa triển khai thiết kế xây dựng và cũng chưa ký kết hợp đồng thực hiện dự án với Công ty Hồng Hà.

Công ty Hồng Hà chưa nhận khu đất trên thực tế, chưa triển khai thực hiện dự án theo các bước quy định nhưng đã ký hợp đồng bán căn hộ, ký hợp đồng góp vốn, nhận đặt cọc với khách hàng. UBND quận Hoàn Kiếm đã yêu cầu Công ty Hồng Hà chấm dứt ngay việc mua bán căn hộ nói trên.

Ngày 9-9-2010, Công ty Hồng Hà đã có công văn số 97 gửi UBND quận Hoàn Kiếm, nêu rõ cam kết chưa bán căn hộ nào cho các cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp cũng như bên ngoài, cam kết không bán những căn hộ nói trên cho ai khi chưa được UBND thành phố phê duyệt.

Công ty Hồng Hà đã bán căn hộ nên UBND quận Hoàn Kiếm có Công văn số 295 gửi Công ty Hồng Hà với nội dung UBND quận Hoàn Kiếm hủy bỏ Công văn số 592.

Nhưng Công ty Hồng Hà vẫn tiếp tục huy động vốn của khách hàng với 104 hợp đồng và phụ lục góp vốn, nhận đặt cọc thu số tiền hơn 90 tỷ đồng.

Tháng 6-2014, TAND TP Hà Nội đã đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án này và xử phạt Trần Ứng Thanh và Nguyễn Đức Thắng tù chung thân, Nguyễn Đức Lợi 18 năm từ và Nguyễn Quốc Xương 13 năm tù, đều về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Tuyên buộc Trần Ứng Thanh, Nguyễn Đức Thắng, Nguyễn Đức Lợi, Nguyễn Quốc Xương phải liên đới bồi thường cho những người bị hại và Công ty Hồng Hà phải hoàn trả lại khoản tiền hơn 13 tỷ đồng để bồi thường cho những người bị hại tổng cộng gần 137 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau bản án sơ thẩm, đã có 90 bị hại kháng cáo. Tòa phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử phúc thẩm và tuyên giữ nguyên Bản án sơ thẩm.

Sau phiên tòa phúc thẩm, một số bị hại có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm về phần bồi thường thiệt hại; bà Trần Thị Thịnh (mẹ Trần Ứng Thanh) khiếu nại cho rằng Thanh đã bị kết án oan. Chánh án TANDTC kháng nghị Bản án hình sự phúc thẩm; đề nghị HĐTP TANDTC xét xử giám đốc thẩm, hủy Bản án hình sự phúc thẩm và Bản án hình sự sơ thẩm.

Tại phiên giám đốc thẩm, Hội đồng Giám đốc thẩm cho rằng, khi giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm không đưa Công ty Hà Nội vào tham gia tố tụng là vi phạm tố tụng.

Do phải xác định lại trách nhiệm bồi thường thiệt hại, nên khi giải quyết lại vụ án, tòa án cấp sơ thẩm cần phải xác định lại tư cách tham gia tố tụng của Công ty Hồng Hà, các khách hàng đã nộp tiền góp vốn, đặt cọc cho Công ty Hồng Hà và Công ty Hà Nội; xác định tư cách tham gia tố tụng của Công ty Hà Nội và có biện pháp bảo đảm thi hành án theo đúng quy định của pháp luật.

Theo đó, HĐGĐT đã quyết định hủy các bản án chuyển hồ sơ vụ án cho TAND TP Hà Nội để xét xử sơ thẩm theo quy định của pháp luật.