Cẩm nang giải đáp pháp luật về an sinh xã hội

Chị Lê Thị Tú, trú tại phường Yên Nghĩa, huyện Vũ Thư, Thái Bình, có thư gửi chuyên trang điện tử Pháp luật và Xã hội viết: "Tôi là lao động tư do, đang tìm hiểm để xem có nên mua bảo hiểm tự nguyện hay không. Tôi quan tâm đến Luật Bảo hiểm xã hội và được biết, ngày 29 tháng 6 năm 2024, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi và Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Xin quý báo cho biết những điểm nổi bật Luật Bảo hiểm xã hội mới?"

Chị Nguyễn Thị Quyết, trú tại huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh, có thư gửi chuyên trang điện tử Pháp luật và Xã hội nêu: "Tôi là lao động tự do và chưa mua bảo hiểm xã hội. Với Luật bảo hiểm xã hội cũ, chưa có nhiều chính sách dành cho người mua bảo hiểm. Nhưng tại Luật bảo hiểm xã hội 2024, có thêm nhiều ưu đãi và có việc, những người được hưởng trợ cấp mai táng từ ngày 1/7/2025. Như vậy có đúng không? xin quý báo cho biết chi tiết".

Chị Phạm Mai Huyền, trú tại huyện Sóc Sơn, Hà Nội, có câu hỏi gửi chuyên trang điện tử Pháp luật và Xã hội: “Tôi được biết, chính sách bảo hiểm xã hội năm 2024 có nhiều thay đổi. Vậy, xin quý báo cho biết, có những thay đổi quan trọng nào, nhất là khi tăng lương cơ sở lên mức 2,34 triệu đồng trên tháng từ ngày 1/7/2024.

Nghị quyết số 28-NQ/TW đặt ra yêu cầu: “Có quy định phù hợp để giảm tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng chế độ hưu trí, giảm quyền lợi nếu hưởng bảo hiểm xã hội một lần”.

Nghị quyết 28-NQ/TW yêu cầu mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sang nhóm đối tượng khác, đồng thời rà soát, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với các nhóm chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng lương, người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt.

Chị Phạm Hồng Anh, trú tại phường Yên Hoà, quận Cầu Giấy, có thư gửi chuyên trang điện tử PL&XH nêu, tôi năm nay 34 tuổi, là lao động tự do. Tôi băn khoăn có nên mua bảo hiểm tự nguyện không vì mức thu nhập của mình thấp, thời gian đóng để hưởng bảo hiểm lại dài. Có phải sắp tới, đóng BHXH 15 năm được hưởng lương hưu? Mức lương hưu với trường hợp đóng BHXH 15 năm có thấp không?

Luật sư Nguyễn Minh Long cho biết, mức trợ cấp thai sản của lao động nữ sinh con và lao động nam có vợ sinh con khi tham gia BHXH tự nguyện sẽ là 2 triệu đồng/con mới sinh. Mức trợ cấp trên sẽ do Ngân sách Nhà nước đảm bảo 100% và người lao động không phải tăng mức đóng BHXH.

Hiện nay, theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014, đến nay, qua hơn 8 năm thi hành, Luật BHXH năm 2014 đã đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn của chính sách, chế độ BHXH theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.

Làn sóng rút Bảo hiểm xã hội một lần trong công nhân lao động thời gian qua có xu hướng ngày càng gia tăng, dẫn đến nguy cơ tiềm ẩn đối với hệ thống an sinh xã hội về đảm bảo tính bền vững.

Quan điểm xuyên suốt của các cơ quan liên quan là việc sửa Luật BHXH là phải phản ánh được tính lịch sử, tâm lý xã hội của các bên tham gia BHXH, sức khỏe Nhân dân, dân số, phải dựa trên những căn cứ khoa học và tính thực tiễn, đánh giá kỹ lưỡng, tính toán chi tiết và phải có tính dự báo cao để bảo đảm tính khả thi trong thực thi chính sách, tổ chức thực hiện.

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung 5 nhóm chính sách, được chi tiết hóa thành 18 nội dung lớn với nhiều điểm mới quan trọng.

Một số nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật BHXH lần này là bám sát 5 chính sách trong đề nghị xây dựng dự án Luật đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 50/2022/QH15, tổng hợp những kiến nghị của các đại biểu Quốc hội, cử tri; những ý kiến tham gia góp ý của các ban, bộ, ngành, địa phương, người dân và doanh nghiệp; tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất sửa đổi, bổ sung các điều, khoản.

Gửi thư đến chuyên mục “Cẩm nang giải đáp pháp luật về an sinh xã hội”, chị Nguyễn Thị Hải, trú tại huyện Phúc Thọ, Hà Nội, hỏi: “Tôi đã nghỉ việc cuối tháng 3/2023 và đang hưởng trợ cấp thất nghiệp. Tổng thời gian đóng BHXH tính đến đến tháng 3/2023 là 21 năm 3 tháng. Tôi chưa đến tuổi hưu mà thời gian đóng BHXH bắt buộc đã trên 20 năm, hiện chưa có nhu cầu xin việc trở lại do lớn tuổi. Tôi dự định sẽ bảo lưu thời gian đóng BHXH chờ đến tuổi hưởng chế độ hưu trí. Tôi xin hỏi, tôi có được bảo lưu thời gian đóng BHXH? Tôi có được hưởng BHXH một lần?

Bạn Kiều Thu Trang, quê Nam Định, có câu hỏi gửi chuyên trang Pháp luật và Xã hội viết: “Thưa quý báo, tôi đi làm vào ngày 20/2/2024 và bắt đầu tham gia đóng bảo hiểm xã hội. Tôi muốn hỏi, bảo hiểm xã hội dựa vào những nguyên tắc nào. Việc đóng bảo hiểm xã hội mang lại cho tôi những quyền lợi gì?”

Bạn Trần Ngọc Linh, trú tại quận Ba Đình, Hà Nội, có câu hỏi gửi chuyên trang Pháp luật và Xã hội: “Tôi vừa ký hợp đồng thử việc 2 tháng. Tôi không biết, như vậy có phải đóng BHXH cho quá trình thử việc hay không? Nếu có, trách nhiệm của công ty khi đóng bảo hiểm cho người lao động được quy định ra sao?

“Tôi là lao động tự do, gần đây tôi có nghe nhắc nhiều đến cụm từ “Bảo hiểm xã hội”. Mong quý báo có thể giải đáp, bảo hiểm xã hội là gì, tôi có nằm trong đối tượng điều chỉnh của Luật Bảo hiểm xã hội không?”

Trong thư gửi chuyên trang PL&XH, bạn Triệu Quỳnh Anh, trú tại quận Đống Đa, Hà Nội, viết: “Sau khi tốt nghiệp một trường đại học tại Hà Nội, tôi ở lại Thủ đô và làm thuê cho một doanh nghiệp chuyên về xuất khẩu. Tôi là hợp đồng lao động không xác định thời hạn và được biết, tôi là đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, một số thuật ngữ liên quan đến vấn đề bảo hiểm xã hội tôi mơ hồ, không hiểu rõ, xin quý báo có thể giải thích một số thuật ngữ cơ bản? Ngoài ra, mong quý báo cho thể cho biết, có các chế độ bảo hiểm xã hội nào?”