Nhìn nhận phim như một di sản văn hóa

Di sản Kết nối là dự án trong khuôn khổ Chương trình Văn hóa và Phát triển của Hội đồng Anh tại Việt Nam, kéo dài trong hai năm, Dự án này sẽ làm việc với di sản nhạc và phim của Việt Nam, đặc biệt chú trọng đến các giá trị không được nhiều người biết đến và có nguy cơ mai một.

Dự án bao gồm hai hợp phần có liên kết chặt chẽ: Hoạt động văn hóa cộng đồng, và Lab Phim, Nhạc và Lưu trữ (FAMLAB – Film, Archive and Music Lab). Khởi động vào tháng 4 năm 2018, dự án nhằm kiến tạo các cơ hội mới để các cộng đồng trên khắp cả nước có thể đóng góp vào quá trình bảo tồn và phát triển các giá trị di sản văn hóa của họ, cũng như hưởng lợi từ chính quá trình đó.

Dù thường không được chính thức nhìn nhận như một di sản văn hóa phi vật thể nhưng phim, video và các dạng thức hình ảnh động khác đóng vai trò như một phương tiện quan trọng của cuộc sống thường ngày, đóng góp vào các nỗ lực của chúng ta trong việc ghi lại và diễn giải lịch sử của cộng đồng cũng như của cá nhân.

Hình ảnh từ một sắp đặt sử dụng các thước phim nhựa cũ tại Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội. (Ảnh: Phạm Huy Anh)

Việc bảo tồn và lan tỏa các tư liệu lịch sử này phụ thuộc nhiều vào các quy trình lưu trữ, phục chế và quảng bá phim và video. Những năm gần đây, ngày càng có nhiều các hoạt động và đầu tư cho các công việc này: cũng như các quốc gia khác trong khu vực và quốc tế, một mối quan tâm mới cho lịch sử điện ảnh địa phương đã xuất hiện ở Việt Nam. Với nhiều người, phim như một cỗ máy thời gian, đưa đến cơ hội để nhìn lại các ký ức và quá khứ tái hiện trên màn ảnh rộng, qua đó có một cái nhìn thú vị vào tương lai.

Đóng góp vào mục tiêu chung của dự án Di sản Kết nối, chuỗi hoạt động ‘Phim như một Di sản Văn hóa’ bao gồm các hội thảo chuyên môn, các sự kiện dành cho công chúng, các buổi chiếu phim và đặc biệt là Hội thảo chuyên đề “Phim như một Di sản Văn hóa”. Được tổ chức với sự phối hợp từ Viện Phim Việt Nam, Hội thảo chuyên đề ‘Phim như một di sản văn hóa’ đã tập hợp được các cá nhân thực hành phim từ hai khu vực nhà nước và tư nhân.

Hội thảo giới thiệu một báo cáo về kho lưu trữ phim của nhà nước tại Việt Nam. Báo cáo do Hội đồng Anh đặt hàng Viện Phim Việt Nam thực hiện và để từ đó có các phần thảo luận và trình bày về tương lai của lưu trữ, trong đó xem xét các tiềm năng hợp tác giữa các ngành khác nhau, giữa Việt Nam và các tổ chức quốc tế.

Các đại biểu thảo luận tại Hội thảo Phim như một di sản văn hóa.

Với mục tiêu quảng bá giá trị văn hóa và xã hội của lưu trữ phim và các tư liệu lưu trữ, đặc biệt tạo điều kiện cho các đối thoại mới giữa các tổ chức khác nhau (các cơ quan và tổ chức nhà nước, các tổ chức độc lập, nhà làm phim, công chúng, chuyên gia và người thực hành trong các lĩnh vực nghệ thuật khác), Hội thảo chuyên đề “Phim như một Di sản Văn hóa” đã giới thiệu về lĩnh vực lưu trữ phim, cũng như đưa ra những góc nhìn mới về tương lai của lưu trữ phim Việt Nam, thông qua các chia sẻ kinh nghiệm về các cách thức làm việc với lưu trữ phim.