Khi tài năng nghệ thuật đo bằng các cuộc thi “bắt chước”?

Nổi tiếng tức thời bằng tài năng “giả giọng”

Hẳn khán giả vẫn nhớ đến những “sao” bỗng dưng nổi như: Mai Quốc Việt, Thanh Duy, Khánh Bình, Lê Minh Trung,… Họ nổi tiếng, đơn giản là giả chất giọng, một trong những cách thức tiếp cận khán giả ấn tượng. Có lạ không khi chỉ bằng tài năng “giả giọng”, tên tuổi họ xếp ngang với những nghệ sĩ lao động nghệ thuật chân chính trên phim trường, âm nhạc, mỹ thuật mà vài ba chục năm làm nghề có khi khó để khán giả nhớ mặt đặt tên. Và cũng thật lạ khi hiện tượng Mai Quốc Việt với clip giả giọng 13 ca sĩ hát bài Cát bụi lại “gây sốt” cộng đồng mạng năm 2011 đến như thế. Từ chàng ca sĩ chỉ hát trong khuôn khổ cuộc thi khu vực địa phương, nhờ clip tự quay với năng khiếu giả giọng này, Mai Quốc Việt được đông đảo công chúng biết đến chỉ trong một đêm. Đúng thời điểm công chúng bội thực về các kênh giải trí trên truyền hình, sự xuất hiện của Mai Quốc Việt như một hiện tượng lạ, kích thích trí tò mò của khán giả trẻ.

Cái hay của “bản sao” Mai Quốc Việt là anh chàng giả giọng giống đến 90% không chỉ là hát, cách phát âm luyến láy mà còn cả phong cách, dáng điệu không khác gì “giọng gốc” đến nỗi giám khảo Mỹ Linh của chương trình “Gương mặt thân quen” gắn biệt danh “phù thủy giả giọng”. Thậm chí, ngoài tài giả giọng, anh có thể mô phỏng âm thanh của các loại nhạc cụ, động vật… giống đến kinh ngạc. Cũng nhờ biệt tài năng khiếu “đặc biệt” này, Mai Quốc Việt bước chân vào showbiz dễ dàng, có được lượng fan hâm mộ, giá cát-sê cao.

Thế nhưng, sự nổi tiếng trước đó lại khiến anh “bầm dập” ngay tại sân chơi “Gương mặt thân quen” khi mà tài năng “giả giọng” là một lợi thế. Dù nhận được nhiều lời khen ngợi, thành công khi hóa thân thành NSND Trung Đức và danh ca Tuấn Ngọc nhưng điểm số cuối cùng lại không như người trong cuộc kỳ vọng. Liên tục bị điểm số thấp, danh hiệu chiến thắng lại thuộc về một ứng viên khác: Thanh Duy. Bỏ qua những nghi án anh bị “dìm hàng” tại chương trình này, nếu theo dõi cả hành trình tham gia, dù anh vẫn cố gắng định hình phong cách âm nhạc nhưng dưới con mắt khán giả, anh vẫn diễn và hát “một màu” trong chiếc áo “phù thủy giả giọng” mà thiếu sự sáng tạo, bứt phá.

Với Hoài Lâm, cũng dấn thân showbiz bằng công thức “giả giọng, không chỉ thế, ưu điểm có “bệ đỡ hoàn hảo” là con nuôi danh hài Hoài Linh như “cá gặp nước” cho chàng trai trẻ thăng hạng B trong làng giải trí. Tuy nhiên, Hoài Lâm đã không thể một lần nữa gây ấn tượng với khán giả trẻ khi “Gương mặt thân quen” mùa 3 kết thúc. Có lẽ, tài năng của Hoài Lâm chỉ dừng lại ở mức độ “hóa thân” vào đủ các nhân vật. Cuộc thi đã vô tình đẩy anh lên hàng ca sĩ được yêu thích mà không có đóng góp nào về mặt nghệ thuật. Thế nên, dù có bệ đỡ hoàn hảo, hay tài năng dư thừa kiểu hát “bắt chước”, các “sao” vì thế cũng khó tránh khỏi quy luật “thất sủng” sau sự nổi tiếng.

“Phù thủy nhái giọng” Mai Quốc Việt sẽ giữ chân khán giả bằng giọng hát thật. Ảnh: TL

Đánh tráo khái niệm “giá trị nghệ thuật”

Cùng với sự phát triển của truyền hình thực tế đã và đang tạo nên sân chơi giải trí cho công chúng, song không ít khán giả ngỡ ngàng với một số chương trình có format mới lạ, tìm kiếm những giọng ca có khả năng “nhái giọng” người khác để tôn vinh. Cũng như cuộc thi dành cho người lớn, tại “Gương mặt thân quen nhí” các bé được huấn luyện thành bản sao của rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác. Trong sự tán dương của nhiều người, không chỉ phụ huynh mà ngay các em nhỏ cũng nghĩ rằng việc mình làm là đúng và giấc mơ trở thành ngôi sao sẽ sớm là sự thật. Cứ thế, danh sách thí sinh lớn, nhỏ nô nức đăng ký tham gia, sau mỗi mùa lại phát hiện những tài năng mới! Sự tôn vinh này còn kéo theo quan niệm hát làm sao giống hệt giọng người khác cũng sẽ trở thành ngôi sao nghệ thuật!

Chính sự cổ súy của đám đông khiến nhiều người rơi vào cái “bẫy” của những kỳ vọng chỉ nhằm phát huy tài năng “giả giọng” giỏi để thi thố mà không lường trước được mặt trái của nó. Giá trị “vàng thau lẫn lộn”, người làm giải trí không xác định rõ đây chỉ là các sân chơi giải trí đơn thuần, mua vui và nó không có giá trị đóng góp vào việc tìm kiếm tài năng nghệ thuật. Nhưng về phía thí sinh tham gia, họ đều nghĩ rằng, người chiến thắng là người có giọng hát và phong cách trình diễn giống với ca sĩ nổi tiếng nhất. Vì thế, không ít người bày tỏ nguyện vọng “được trở thành ca sĩ chuyên nghiệp”. Và cuộc thi chính là phương tiện để họ quảng bá tài năng ca hát của mình, dù giá trị sáng tạo chỉ là số 0. Thế nên, không ít trường hợp đã “vỡ mộng” bởi hào quang của sự nổi tiếng khiến họ không biết phân biệt đâu là giá trị thực, ảo. Đôi khi, chính sự tung hê quá đà của công chúng vô tình đẩy họ vào tình cảnh chông chênh trên lựa chọn con đường bước chân vào nghệ thuật.
Từng khẳng định, “giả giọng” chỉ là thú vui giải trí giúp khán giả thư giãn trong ít phút, Mai Quốc Việt không tự hào hay dựa vào khả năng này để tìm chỗ đứng trong làng nhạc Việt, nhưng anh cũng không phủ nhận rằng lý do “nổi” thực chất là tài năng “giả giọng”. Cũng bởi, trước khi “gây sốt” bằng clip “giả giọng”, anh đã kịp sở hữu “bộ sưu tập” giải thưởng kha khá, đặc biệt là huy chương vàng Tiếng hát sinh viên (năm 2012) ngặt nỗi tên tuổi anh vẫn chẳng “nổi”. Đến nay, giọng ca của nhóm It’s time một thời chấp nhận đóng đinh với hình tượng chàng ca sĩ chuyên “giả giọng”, dù anh đã cố gắng định hình phong cách thay vì chạy theo hướng ca sĩ hình tượng vốn dễ đi vào lòng khán giả trẻ. Nhưng rồi, trước sự khắc nghiệt của thực tế khiến anh phải thay đổi quan điểm: “Nhái giọng có thể là cách tốt và dễ gây ấn tượng, giúp tiếp cận khán giả trong những ngày đầu nhưng bạn chỉ sa đà vào việc giả giọng mà không có điểm riêng của mình thì sớm muộn gì cũng “thất sủng”. Tôi thích được là chính mình hơn, dẫu có phải chinh phục khán giả lại từ đầu, sau 4 năm được khán giả biết đến và yêu mến”.

Bởi thế, gần đây, Mai Quốc Việt đã bắt tay thực hiện một dự án nhạc Trịnh – dòng nhạc yêu thích của anh, anh sẽ hát bằng giọng thật hoàn toàn. Có thể, với sự lựa chọn này, anh sẽ giữ chân khán giả đến với những giá trị thực sự của lao động sáng tạo nghệ thuật. Công bằng mà nói, mỗi nghệ sĩ đều có tài riêng, điều công chúng mong muốn đối với những “sao” có chút danh ca sĩ này, hãy nỗ lực, cố gắng bằng cái tâm làm nghề, bởi giá trị nghệ thuật thực sự chỉ “đo” bằng khả năng sáng tạo mà không phải là tài năng vay mượn của nghệ thuật “bắt chước” được.

Mộc Miên