Dịu dàng hương mướp trong gió hạ

Gia đình tôi sống trong một khu tập thể tại Hà Nội. Nhà tôi ở đầu hồi nên bên chái nhà có một khoảng đất nhỏ xinh. Mẹ tôi thường trồng đủ thứ rau ở đó. Quãng tháng ba, mẹ tôi lấy trên gác bếp quả mướp giống khô xác, dốc những hạt mướp trong đó ra gieo trên ô đất nhỏ bên hè.

Khi cây mướp đã lên cao vài gang tay, mẹ tôi dựng vài chiếc que tre để “dẫn” lên giàn. Sau giờ làm việc, bố tôi dựng một chiếc giàn tre thật đẹp và chắc chắn trước sân nhà. Những “tay mướp” xoăn xoăn nhỏ xíu bám theo que mà đưa ngọn vươn lên tới giàn. Thoáng qua vài tuần, sân nhà tôi đã mát rượi bởi chiếc giàn đã được phủ kín lá mướp ram ráp, xanh sẫm.

Thế rồi mướp đơm nụ sai chi chít khắp các nách lá. Sau ít lâu, những bông mướp vàng tươi khoe sắc rực rỡ trong nắng. Mỗi sớm mai, ong bướm bắt đầu “dập dìu” tới lui trên giàn. Chẳng mấy chốc, những trái mướp non bắt đầu trốn tìm trong đám lá rậm rạp rồi từ từ thò xuống khỏi giàn. Trái mướp lớn nhanh như thổi, vài hôm trước mới chỉ bằng ngón tay, vậy mà thấm thoắt đã bằng chuôi dao, đu đưa dưới giàn. Mỗi khi đi dưới giàn mướp, tôi thường hít hà hương thơm thoang thoảng dịu dàng.

Ngày nối ngày, mướp miệt mài ra hoa kết quả. Mẹ tôi thường giữ lại những trái “mướp gốc” ra đợt đầu tiên để làm giống. Những trái mướp này được đánh dấu và cứ để già đi, khô lại tự nhiên trên giàn cho đến cuối mùa. Cứ mỗi đợt mướp đủ lớn, mẹ tôi lại cắt một loạt để cho lứa mới có chỗ trên giàn. Mướp “sai” quả nên nhà tôi thường mang biếu các cô bác hàng xóm.

Từ trái mướp hương, các bà các mẹ chế biến ra khá nhiều món ăn thanh mát trong mùa hạ. Ngày nắng, trên mâm cơm thường có bát canh cua nấu rau đay, mồng tơi thả thêm những lát mướp thái van vát. Bát canh có vị ngọt của cua đồng cùng sự thanh mát của các loại rau và hương mướp thơm dìu dịu.

Tôi còn nhớ, những ngày mưa, mẹ ngâm nắm lạc và ra trước sân hái vài quả mướp vào nấu canh. Bát canh mướp nấu lạc của mẹ có vị béo bùi của lạc hòa quyện cùng sự thơm mát của trái mướp hương thật ngon làm sao. Thi thoảng, anh em tôi lại hào hứng khi được thưởng thức vị bùi thơm quyện mỡ của nụ mướp non xào thịt bò hoặc mướp xào lòng gà. Mướp luộc chín tới chấm muối vừng hoặc nước tương cũng là một trong những món ăn bình dị của mùa hạ.

Cuộc sống thăng trầm biến đổi, nhà tôi không còn ở khu phố xưa, nhưng... tôi mãi nhớ những ký ức lấp lánh niềm vui với hương mướp năm nào.