Đầu năm xem lễ đuổi ma vui nhộn của người Phù Lá

08:45 | 05/02/2022

Lễ đuổi ma là một trong hai lễ hội cộng đồng lớn nhất trong năm của người Phù Lá ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.

Đầu năm xem lễ đuổi ma vui nhộn của người Phù Lá

Mỗi năm, người Phù Lá ở Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) có hai lễ hội mà toàn bộ cộng đồng trong thôn/bản đều tham gia. Đó là Lễ cúng rừng diễn ra vào ngày 2-2 âm lịch và Lễ đuổi ma được thực hiện vào ngày 30-2 âm lịch hàng năm.

Lễ đuổi ma của người Phù Lá (huyện Bắc Hà) đến nay vẫn còn được duy trì, mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng và là nét đẹp văn hóa và tín ngưỡng truyền thống bà con người dân tộc thiểu số nơi đây.

"Nếu như Lễ cúng rừng là một nghi lễ linh thiêng thì Lễ đuổi ma vừa có tính Lễ là cầu Giàng (còn gọi là vua trời) và thần núi về đuổi con ma rừng lang thang trong bản làng về nơi rừng sâu, không được ở lại làm hại con người, vật nuôi trong bản nũa. Lễ hội này có tính Hội khi mọi thành phần già trẻ lớn bé đều được tham gia ở các vai trò khác nhau, rất vui vẻ" - ông Giàng Củi Phà, trưởng thôn Tà Chải, xã Lùng Phình, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho biết.

Người được cầm kiếm chém ma phải là nam giới (không kể tuổi tác) trong nhà, gia đình nào cử người tham gia thì người đó phải bôi tro than lên mặt cho đen, hàm ý không cho ma nhận ra.

Đoàn đuổi ma, dẫn đầu là ông trưởng bản và thầy cúng, theo sau là người nhà cầm kiếm tới từng nhà, tới nhà nào, các chiến binh cầm kiếm sẽ lao vào khua khoắng khắp các ngóc ngách trong ngôi nhà để lùa ma ra. Một người cầm dây có buộc 2 con gà kéo khắp ngôi nhà.

Mặc dù người đuổi ma không kể tuổi tác nhưng công việc này thường được trẻ em trong nhà yêu thích.

Mâm cúng lễ sẽ đi tới từng nhà theo đường sau.

Việc lựa chọn nhà đầu tiên và hướng để đoàn lễ dồn đuổi con ma được tính toán sao cho quãng đường không bị lặp lại, tới nhà cuối cùng cũng là con đường đi ra rừng.

Các chiến binh cầm kiếm đuổi ma ra khỏi ngôi nhà.

Lũ trẻ cầm kiếm gỗ khua khoắng từng ngõ ngách trong nhà để đuổi ma ra.

Mỗi nhà sau khi đuổi ma xong sẽ được quét máu chó để ngăn ma quay trở lại nhà chủ.

Chủ nhà sau khi thắp hương có thể gia nhập đoàn người lễ, còn thầy cúng sẽ lấy một bát nước trắng rồi tiến hành nghi lễ cúng, lời khấn của ông hàm ý mời vua trời, thần núi về đuổi con ma đang lang thang trong bản, khấn xong ông cầm bát nước đổ ra trước cửa nhà rồi úp cái bát xuống luôn đó.

Khi đoàn chém ma hoàn tất lễ cúng, đoàn lễ ra khỏi nhà cũng là lúc cánh cửa nhà được đóng kín lại, không được phép mở ra cho đến lúc Lễ đuổi ma kết thúc tại gia đình đó.

Cứ thế cho tới nhà cuối cùng thì đoàn lễ tiến về phía rừng. Tới rừng, đoàn người sẽ dồn ma vào rừng và cắm toàn bộ các thanh kiếm trước cửa rừng với ý nghĩa làm hàng rào ngăn con ma quay trở lại.

Sau khi hoàn tất việc cúng lễ, con chó và đôi gà được sử dụng để làm cỗ. Cả bản cùng nấu và ăn ở ngoài cửa rừng. Bát đũa và dụng cụ nấu nướng sẽ được các phụ nữ của các gia đình trong bản chuẩn bị, của nhà nào nhà đó mang theo.

Khánh Huy