Đằng sau câu chuyện "tranh thủ dịch bệnh để tăng giá kiếm lời"

Là một trong những thương hiệu được lựa chọn nhiều tại TP HCM, một doanh nghiệp kinh doanh chuỗi siêu thị đã nhận được phản ánh về việc nhiều mặt hàng tăng giá phi mã.

Tuy nhiên, doanh nghiệp khẳng định, không có chủ trương tăng giá bán lẻ để kiếm lời trong giai đoạn dịch bệnh.

Nhưng họ cũng không thể giữ giá bán như trước đợt dịch đối với một số mặt hàng do các nguyên nhân: Thời gian vận chuyển từ vùng trồng về các cửa hàng tăng đáng kể khi qua các chốt kiểm soát liên tỉnh và tình trạng ùn ứ kéo dài trên các quốc lộ dẫn đến chi phí vận chuyển tăng (cộng thêm giá xăng tăng) và tỷ lệ hư hao hàng tươi sống tăng cao; Chi phí nhân công tăng do nhân viên phải tăng ca liên tục từ kho đến cửa hàng khi nhu cầu tiêu dùng tăng đột biến; nhiều nhân viên phải đi cách ly, hoặc trong vùng phong tỏa không thể tiếp tục công việc; Chi phí để lấy giấy xét nghiệm chỉ có giá trị 3 ngày cho hàng ngàn tài xế giao hàng và nhân viên kho; Chi phí để lấy giấy xét nghiệm chỉ có giá trị 3 ngày cho hàng trăm nhân viên đi làm ở 2 tỉnh lân cận nhau; Chi phí thuê chỗ ở cho nhân viên ở gần kho và cửa hàng để hạn chế di chuyển giữa 2 tỉnh lân cận hoặc giảm thiểu nguy cơ nhân viên bị cấm di chuyển do sinh sống ở vùng phong tỏa.

Hàng loạt mặt hàng rau củ quả, thịt cá tươi sống tăng giá phi mã

Thông tin từ một số đơn vị vận tải hàng hóa cho biết, những ngày qua, doanh nghiệp của họ đang “căng như dây đàn” vì yêu cầu ra - vào mọi tỉnh đều cần phải có giấy test Covid-19 giá trị 3 ngày, thậm chí một số tỉnh giờ rút xuống một ngày.

Cũng theo các đơn vị này: “Suốt ngày đâm chọc xét nghiệm, chưa nói tới chi phí đội lên cực lớn cho doanh nghiệp, mà lái xe sợ quá, tâm lý quá còn bỏ việc cả loạt”.

Điều này đang gây khó khăn cho các doanh nghiệp vận tải khi vận chuyển hàng vào phía Nam, nơi diễn biến dịch Covid-19 đang phức tạp. Họ cho rằng, sẽ không có công ty nào có đủ tài xế để “chạy 1 cuốc và nằm 14 ngày cách ly”.

Đứng trước việc này, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất áp dụng quy tắc vận tải an toàn phòng dịch Covid-19 mà không cần xét nghiệm PCR.

Theo VLA, dịch bệnh Covid-19 gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của nhân dân cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong đó có các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải và logistics trên cả nước.

Hình ảnh xe tải ách tắc chờ kiểm dịch tại cửa ngõ một TP do tài xế ghi lại

Để giảm thiểu sự rủi ro ảnh hưởng của dịch đến hoạt động vận tải, logistics liên quan đến đời sống nhân dân và đảm bảo hoạt động xuất nhập khẩu cho quốc gia, góp phần sớm giải tỏa tắc nghẽn vận tải hàng hoá từ phía Bắc đến phía Nam, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các doanh nghiệp vận tải, VLA kiến nghị về “Quy tắc vận tải an toàn phòng dịch Covid-19”, với các quy định cụ thể gồm: Doanh nghiệp vận tải và lái xe thực hiện nghiêm chỉnh Mục 1 Công văn 898/BYT-MT; Lái xe thực hiện nguyên tắc không rời khỏi cabin khi ra/vào, giao nhận hàng hoá tại vùng dịch; Đơn vị giao/nhận hàng hoá tại địa phương chịu trách nhiệm về bốc xếp hàng hoá, không tiếp xúc lái xe. VLA cho rằng, với quy tắc vận tải an toàn phòng dịch nói trên sẽ đảm bảo an toàn phòng dịch Covid-19, vì lái xe khi ở yên trên cabin thực hiện nguyên tắc không tiếp xúc, sẽ không còn là nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng.

Vấn đề việc tổ chức xét nghiệm SARS-COV-2 hai lần cho người điều khiển phương tiện vận chuyển đi ra từ khu vực phong tỏa hoặc khu vực ô dịch (vào thời điểm trước khi đi và khi quay về), VLA kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc đơn vị được chỉ định chịu trách nhiệm xét nghiệm SARS-COV-2 cho người điều khiển phương tiện vận chuyển.

Đồng thời, VLA kiến nghị Thủ tướng, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống dịch Covid-19, Bộ Y tế, cùng các bộ hữu quan và UBND các địa phương xem xét miễn giảm quy định này nhằm tạo thuận lợi cho vận tải hàng hoá, tiết giảm nguồn lực kiểm soát của Cơ quan quản lý nhà nước và tháo gỡ khó khăn về chi phí kiểm tra Covid-19 cho doanh nghiệp vận tải.

Để giảm thiểu sự rủi ro ảnh hưởng của dịch đến hoạt động vận tải, logistics liên quan đến đời sống nhân dân và đảm bảo hoạt động xuất nhập khẩu cho quốc gia, góp phần sớm giải tỏa tắc nghẽn vận tải hàng hoá từ phía Bắc đến phía Nam, tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các doanh nghiệp vận tải, VLA kiến nghị về “Quy tắc vận tải an toàn phòng dịch Covid-19”

Cũng theo kiến nghị của VLA, Bộ Y tế ưu tiên xem xét tiêm vắc xin phòng Covid-19 cho lực lượng lao động lái xe, lao động đang thực hiện công tác tại cảng, kho, bãi, khai báo hải quan… có điều kiện được tiêm phòng sớm nhất...

Vừa qua, Bộ Giao thông Vận tải cũng có văn bản gửi UBND, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 các tỉnh, thành phố đề nghị ưu tiên xét nghiệm Covid-19 cho người điều khiển phương tiện vận tải. Theo Bộ Giao thông Vận tải, qua nắm tình hình, hiện nay một số tỉnh, thành phố bố trí các điểm xét nghiệm Covid-19 còn chưa phù hợp, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho người đến xét nghiệm, nhất là đội ngũ lái xe.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ cũng chỉ ra bất cập hiện nay ở khâu kiểm tra, kiểm soát y tế tại các chốt giao thông. Lực lượng kiểm tra y tế còn mỏng; việc chấp thuận kết quả xét nghiệm bằng phương pháp kháng nguyên (test nhanh) và PCR có thời điểm chưa thống nhất, gây khó khăn cho lái xe khi vận chuyển hàng hóa; lái xe muốn qua chốt để dỡ hàng hóa xuống phải cách ly dù có xét nghiệm dẫn đến khó khăn trong việc vận chuyển và lưu thông hàng hóa…

Vì thế, để tạo điều kiện cho việc lưu thông hàng hóa, tránh tình trạng ách tắc vận tải hàng hóa, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị UBND, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 các tỉnh, thành phố chỉ đạo các đơn vị liên quan (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, Trung tâm Y tế dự phòng) bố trí điểm xét nghiệm, vị trí kiểm tra riêng biệt và ưu tiên xét nghiệm Covid-19 cho người điều khiển phương tiện vận tải, đặc biệt đối với phương tiện vận chuyển hàng hóa thiết yếu, nông sản (bao gồm lái xe, người phục vụ trên xe, nhân viên bốc, xếp dỡ hàng hóa đi theo xe) theo hướng dẫn tại các văn bản số 898CV-BYT ngày 7-2-2021 và số 4351/CV-BYT ngày 28-5-2021 của Bộ Y tế.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải đề nghị các địa phương áp dụng Chỉ thị 15 và 16 của Chính phủ rà soát lại “luồng xanh” (luồng đến, luồng đi và luồng đi qua) thông báo với Tổng cục Đường bộ và các Sở GTVT để phối hợp quản lý và phải công bố rõ ràng, minh bạch để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận.

Đồng thời, áp dụng tối đa các giải pháp về công nghệ (QR code) để tiếp nhận đăng ký, cấp giấy thông hành; giấy thông hành phải đầy đủ thông tin liên quan đến phương tiện, lộ trình, loại hàng hóa để giảm thiểu thời gian kiểm tra qua các chốt…

Cùng đó, ưu tiên trả lời kết quả nhanh cho người điều khiển phương tiện để tạo điều kiện thuận lợi lưu thông hàng hóa, tránh gây ách tắc phương tiện vận tải.

Thông tin công khai các địa điểm xét nghiệm, vị trí kiểm tra cho lái xe để người lái xe và nhân dân biết, thực hiện xét nghiệm trong thời gian nhanh nhất, đảm bảo yêu cầu thuận lợi lưu thông hàng hóa và phòng chống dịch. Các địa phương xem xét phương án linh hoạt trong việc áp dụng quy định bắt buộc cách ly y tế đối với lái xe khi trở về từ vùng dịch.

Có lẽ nhóm công nhân, lái xe, người bán các mặt hàng thiết yếu cần được đẩy nhanh và lên cao hơn trong nhóm ưu tiên tiêm vắc xin. Bởi trong cuộc chiến với Covid-19, thì nếu phòng lũy trong các nhà máy sản xuất thất thủ, chuỗi vận tải, phân phối hàng hóa bị đứt gãy thì thực sự là mối nguy cho nền kinh tế.