Bổ sung quy định về công chứng điện tử

Ảnh minh hoạ

Dự thảo nêu rõ công chứng điện tử là việc công chứng được thực hiện bằng phương tiện điện tử, theo quy trình trực tiếp hoặc trực tuyến.

Trong đó, Công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng cung cấp dịch vụ này phải có tài khoản tại cơ sở dữ liệu công chứng; đã đăng ký chữ ký số và dịch vụ cấp dấu thời gian theo quy định về giao dịch điện tử.

Được biết, Uỷ ban Pháp luật (cơ quan thẩm tra) tán thành việc bổ sung quy định về công chứng điện tử nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong các giao dịch dân sự, kinh tế; bảo đảm đồng bộ với các quy định mới của Luật Giao dịch điện tử năm 2023.

Ủy ban này cũng đánh giá công chứng điện tử không được làm thay đổi bản chất và đặc điểm của mô hình công chứng là công chứng nội dung, bảo đảm chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch.

Uỷ ban Pháp luật cũng lưu ý giao dịch dân sự được thực hiện trên môi trường điện tử, quy trình công chứng cũng cần được điều chỉnh để bảo đảm các yếu tố cốt lõi trong hoạt động công chứng nội dung, trong đó có tính xác thực về nhân thân; xác thực về ý chí (năng lực hành vi dân sự, tự nguyện, không bị ép buộc); nội dung giao dịch; giấy tờ, tài liệu công chứng được đối soát chính xác, đầy đủ.

Với sự phát triển của công nghệ, đi kèm với tiện ích thì cơ quan thẩm tra cũng cảnh báo "công nghệ chưa thể bảo đảm thay thế được hoàn toàn vai trò của con người" trong hoạt động công chứng. Không chỉ vậy, giao tiếp qua phương tiện điện tử khó bảo đảm để đánh giá được năng lực hành vi và ý chí tự nguyện của người yêu cầu công chứng. "Nhất là trong bối cảnh hiện nay đã xuất hiện tội phạm công nghệ cao dùng công nghệ AI giả giọng nói, hình ảnh để lừa đảo", báo cáo thẩm tra nêu.

Không chỉ vậy, việc đánh giá tính hợp pháp của nội dung giao dịch đòi hỏi năng lực chuyên môn và kinh nghiệm tích lũy nhiều năm của công chứng viên, tư duy logic, phân tích, đưa ra quyết định. Họ còn có nhiệm vụ giải thích, tư vấn cho người dân.

Thế nên, để dự thảo được thông qua, cơ quan thẩm tra đề nghị xác định phạm vi công chứng điện tử cần thận trọng, chặt chẽ.

Trước đó, Chính phủ trình bản Dự thảo theo hai phương án. Một là, không giới hạn phạm vi công chứng điện tử nhưng giao Chính phủ quy định lộ trình thực hiện cụ thể phù hợp với lộ trình xây dựng nền kinh tế số, xã hội số.

Hai là, dự Luật cần quy định rõ chỉ áp dụng ở phạm vi hẹp với một số giao dịch đơn giản, không áp dụng đối với các giao dịch về bất động sản, thừa kế và giao Chính phủ xác định lộ trình mở rộng phạm vi giao dịch được công chứng điện tử.

Từ 1/7, chồng không có quyền yêu cầu ly hôn dù vợ có thai, sinh con với ai