Quyết liệt ngăn chặn hành vi trục lợi bảo hiểm

Luật sư Đinh Thị Nguyên cho biết, hành vi trục lợi bảo hiểm đều bị xử lý nghiêm trước pháp luật. Ảnh: T.A

Những cái giá quá đắt

Những vụ án TLBH với thủ đoạn tàn độc và khó tin liên tiếp được phanh phui, mới đây, ngày 21/12, Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố, tạm giữ hình sự Nguyễn Thị Thu (SN 1984) và Trần Thị Thập (SN 1955, mẹ đẻ của Thu), cùng trú tại phường Quang Trung, tỉnh Thanh Hóa, để điều tra về hành vi gian lận trong kinh doanh bảo hiểm.

Cơ quan điều tra xác định, năm 2020, khi phát hiện bản thân mắc bệnh ung thư, Nguyễn Thị Thu thường xuyên xảy ra mâu thuẫn, cãi vã với mẹ đẻ là bà Trần Thị Thập. Thời điểm này, Thu đang tham gia 4 gói bảo hiểm nhân thọ. Theo kết quả điều tra, với sự giúp sức của mẹ ruột là bà Trần Thị Thập, Nguyễn Thị Thu đã dàn dựng kịch bản giả chết nhằm chiếm đoạt gần 1,3 tỷ đồng tiền bảo hiểm. Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đang tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án để làm rõ vai trò của những người liên quan.

Tương tự, cuối tháng 11/2025, Công an tỉnh Phú Thọ đã khởi tố nhiều đối tượng có hành vi TLBH nhân thọ. Theo tài liệu của cơ quan điều tra, đối tượng cầm đầu là Tạ Minh Châu (SN 1995, trú tại tỉnh Phú Thọ; nguyên cán bộ Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê cũ) đã trực tiếp vận động nhiều người dân mua bảo hiểm nhân thọ. Sau khi hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực, đối tượng tổ chức “gây thương tích” cho chính người mua để tạo ra hồ sơ yêu cầu chi trả.

Chuyên viên bảo hiểm Nguyễn Thị Thanh: "Số tiền bồi thường trong các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường rất lớn, nên một số người bất chấp thủ đoạn để trục lợi". Ảnh: T.A

Thủ đoạn của các đối tượng là tiêm thuốc mê cho nạn nhân, sau đó sử dụng kim tiêm, búa đinh và các dụng cụ tác động trực tiếp, đục xương nhằm tạo nên những vết nứt, vỡ xương tương tự chấn thương trong tai nạn thật, rồi dựng hiện trường giả như bị điện giật ngã hoặc trượt chân ngã suối để hợp thức hóa bệnh án. Cơ quan công an đánh giá đây là thủ đoạn tàn nhẫn, coi thường tính mạng và sức khỏe con người.

Trước đó, ngày 7/4, Công an tỉnh Quảng Nam đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Tô Thị Ty Na (SN 1981, tỉnh Quảng Nam) về hành vi giết hại con trai để TLBH.

Rủi ro từ lòng tham

Phân tích về nguyên nhân khiến các hành vi TLBH vẫn liên tiếp xảy ra, dù bị xã hội lên án mạnh mẽ, chuyên viên tư vấn bảo hiểm Nguyễn Thị Thanh, Công ty Bảo hiểm Dai-ichi Life tại Hà Nội nhận định, số tiền bồi thường trong các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường rất lớn, nên một số người bất chấp thủ đoạn để trục lợi. Trong khi đó, nhiều công ty vẫn phụ thuộc vào hồ sơ giấy tờ và quy trình xác minh còn hạn chế, dẫn đến khó khăn trong việc phát hiện gian lận.

“Không ai nghĩ người bình thường lại đục xương của mình để TLBH, hay như một người mẹ lại giết con chỉ vì tiền và cũng không ai nghĩ một người giả chết để chiếm đoạt tiền bảo hiểm, chính những hành vi đó đã tạo kẽ hở để kẻ gian lợi dụng”, chuyên viên Nguyễn Thị Thanh chia sẻ.

Theo chuyên viên này, sau những vụ việc như vậy, các công ty bảo hiểm cần rà soát lại quy trình, tăng cường kiểm tra nội bộ và siết chặt khâu kiểm duyệt. Đồng thời, cần chú trọng ứng dụng công nghệ như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn là hướng đi cần thiết. Những công nghệ này giúp doanh nghiệp (DN) tổng hợp dữ liệu, phân tích rủi ro và phát hiện những dấu hiệu bất thường, chẳng hạn như một người đứng tên quá nhiều hợp đồng bảo hiểm hoặc có dấu hiệu dàn dựng nhằm trục lợi bất chính.

Bà Phan Thị Lê Na cho biết, để đối phó với tình trạng trục lợi bảo hiểm gia tăng, phía Công ty Dai-ichi Life Việt Nam đã thường xuyên tăng cường nghiệp vụ phát hiện và xử lý các hành vi gian lận. Ảnh: T.A

Cùng quan điểm, bà Phan Thị Lê Na, quản lý kinh doanh chi nhánh Tây Hồ, Công ty Bảo hiểm Dai-ichi Life tại Hà Nội cho rằng, những hành vi lợi dụng chính sách của công ty bảo hiểm để trục lợi khoản tiền bồi thường là vi phạm đạo đức nghiêm trọng.

“Ngành bảo hiểm nhân thọ chịu sự quản lý, giám sát rất chặt của Nhà nước. Tất cả DN phải đăng ký cơ sở và phương pháp tính phí với Bộ Tài chính. Bộ Tài chính phê chuẩn thì DN mới được bán ra. Khi các vụ TLBH không được phát hiện, dẫn đến số tiền chi trả bồi thường quyền lợi bảo hiểm của các DN bảo hiểm tăng và các DN bảo hiểm phải tăng phí bảo hiểm. Điều này sẽ ảnh hưởng tới quyền lợi của người tham gia bảo hiểm chân chính”, bà Phan Thị Lê Na lý giải.

Bà Phan Thị Lê Na cũng cho biết, để đối phó với tình trạng TLBH gia tăng, phía Công ty Dai-ichi Life Việt Nam đã thường xuyên tăng cường nghiệp vụ phát hiện và xử lý các hành vi gian lận. Các bộ phận bồi thường nâng cao chuyên môn sàng lọc hồ sơ nghi vấn, điều tra kỹ lưỡng. Ngoài ra, công nghệ thông tin giúp thống kê, phân tích dữ liệu bồi thường, phát hiện bất thường ở các nghiệp vụ dễ bị lợi dụng. DN cũng cập nhật thông tin thị trường để nắm bắt xu hướng trục lợi và có biện pháp ứng phó kịp thời.

Xây dựng dữ liệu, chặn trục lợi bảo hiểm

Nhìn từ góc độ pháp lý, luật sư Đinh Thị Nguyên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Nguyên Legalsun, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, qua các vụ việc trên có thể thấy, những vụ việc TLBH bị phanh phui, những đối tượng có hành vi TLBH đều bị xử lý theo pháp luật, đây là lời cảnh tỉnh cho những ai có ý đồ xấu. Hành vi trục lợi không chỉ khiến các đối tượng liên quan bị xử phạt hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, mà còn gây thiệt hại cho các DN bảo hiểm, ảnh hưởng chung đến ngành và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. Theo Điều 213, Bộ luật Hình sự năm 2015, hành vi TLBH có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Gian lận trong kinh doanh bảo hiểm” hoặc “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” với án phạt tù rất nặng.

Tuy nhiên, theo chuyên gia pháp lý, triệt tiêu TLBH là rất khó, vì chủ yếu là do con người. Quan trọng nhất vẫn là phải giảm dần số người có ý đồ phạm pháp, tìm mọi cách lợi dụng trong mọi khâu, từ khách hàng, nhân viên, cho đến đại lý bảo hiểm, từ khâu bán bảo hiểm cho đến xử lý bồi thường. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần tiếp tục mạnh tay xử lý các vụ việc vi phạm pháp luật bảo hiểm, để gia tăng sức răn đe. Đồng thời, các công ty bảo hiểm, ngoài việc nâng cao chất lượng dịch vụ, giữ uy tín với khách hàng, thì cần có các giải pháp hiệu quả để chống lại sự gian lận từ bên ngoài và ngăn ngừa sự tiếp tay từ bên trong.

“Tuy nhiên, các công ty bảo hiểm cũng cần bảo đảm cân bằng lợi ích, không được lấy lý do phòng chống gian lận để gây khó dễ, trì hoãn chi trả quyền lợi chính đáng cho khách hàng. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát hoạt động của ngành bảo hiểm để bảo vệ quyền lợi của người dân”, luật sư Đinh Thị Nguyên nhấn mạnh.

Được biết, Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 đã có điều khoản quy định về việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung cho ngành bảo hiểm, giao Bộ Tài chính thực hiện. Hiện nay, mỗi DN bảo hiểm đều có cơ sở dữ liệu khách hàng riêng. Cơ sở dữ liệu khách hàng chung sẽ được hình thành trên cơ sở dữ liệu đóng góp của các DN. Khi có dữ liệu khách hàng chung, mọi DN đều có quyền sử dụng. Chỉ cần gõ tên khách hàng vào phần tra cứu, DN bảo hiểm ngay lập tức nắm rõ lịch sử tham gia bảo hiểm của từng khách hàng. Phòng ngừa TLBH sẽ rất thuận tiện, hiệu quả.

	Trục lợi bảo hiểm một cách tàn nhẫn: hiệu quả răn đe chưa đạt kỳ vọng
	Giả chết để trục lợi bảo hiểm: hai mẹ con đối diện mức án nào?
	Giả chết để trục lợi bảo hiểm: có đòi lại được tiền phúng viếng?

Thái An