Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, gia tăng áp lực với Mỹ

Trung Quốc đẩy mạnh kiểm soát đất hiếm để gia tăng áp lực với các quốc gia phương Tây và Mỹ.

Theo tuyên bố của Bộ Thương mại Trung Quốc, mọi doanh nghiệp nước ngoài sử dụng nguyên tố đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc sẽ phải xin giấy phép xuất khẩu từ cơ quan này. Đồng thời, một số mặt hàng đất hiếm sử dụng trong nghiên cứu và phát triển chip máy tính sẽ được xem xét theo từng trường hợp cụ thể.

Đáng chú ý, các công nghệ khai thác, tinh chế, tái chế và sản xuất nam châm đất hiếm, lĩnh vực then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị cấm chuyển giao ra nước ngoài, trừ khi được Bộ Thương mại Trung Quốc cho phép đặc biệt.

Trong thông cáo, Bắc Kinh nhấn mạnh: “Một số tổ chức và cá nhân nước ngoài đã trực tiếp hoặc gián tiếp chuyển giao các mặt hàng đất hiếm được kiểm soát có nguồn gốc từ Trung Quốc, gây ra tác động tiêu cực đến hòa bình và ổn định quốc tế.”

Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70% sản lượng khai thác và gần 90% hoạt động tinh chế đất hiếm trên thế giới, nắm giữ vị thế gần như độc quyền trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đất hiếm là nguyên liệu không thể thiếu cho các ngành công nghiệp công nghệ cao như chất bán dẫn, xe điện, năng lượng tái tạo, thiết bị quân sự và điện tử hàng không vũ trụ.

Các chuyên gia nhận định, động thái này có thể là phản ứng gián tiếp trước hàng loạt biện pháp của Mỹ nhằm hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến và công nghệ bán dẫn sang Trung Quốc trong thời gian qua. Việc Bắc Kinh tăng cường kiểm soát đất hiếm được xem như “đòn phản công mềm”, nhắm vào những mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng mà phương Tây vẫn phụ thuộc.

Theo các chuyên gia nhận định, đất hiếm sẽ tiếp tục là một phần quan trọng trong các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc. Cả hai bên đều mong muốn ổn định hơn, nhưng vẫn còn nhiều bất đồng chiến thuật trước khi đạt được thỏa thuận cuối cùng.

Giới phân tích lo ngại các biện pháp siết chặt của Trung Quốc có thể khiến giá đất hiếm toàn cầu tăng mạnh, đặc biệt với các ngành công nghiệp ô tô điện, năng lượng sạch và quốc phòng ở Mỹ, Nhật Bản và châu Âu.

Trong những năm gần đây, các quốc gia phương Tây đã đẩy mạnh chiến lược “phi Trung Quốc hóa” chuỗi cung ứng đất hiếm, tìm kiếm nguồn thay thế tại Australia, Canada và châu Phi, nhưng quá trình này đòi hỏi chi phí cao và thời gian dài do công nghệ tinh chế phức tạp và yêu cầu nghiêm ngặt về môi trường.

Trung Quốc đang sử dụng lợi thế về đất hiếm như một công cụ địa chính trị, vừa để kiểm soát chuỗi giá trị, vừa gửi tín hiệu cảnh báo tới các nước phương Tây đang tìm cách kiềm chế họ trong lĩnh vực công nghệ.

Động thái mới của Trung Quốc có thể khiến cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung thêm căng thẳng, trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang tìm kiếm kênh đối thoại nhằm ổn định quan hệ song phương.

Dù cả hai bên đều khẳng định mong muốn “giảm nhiệt” căng thẳng thương mại, nhưng những biện pháp kiểm soát như thế này cho thấy cuộc đua công nghệ vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Các chuyên gia dự báo, đất hiếm sẽ tiếp tục trở thành “quân bài chiến lược” của Bắc Kinh trong các cuộc đàm phán quốc tế.

Mỹ muốn Ukraine đổi tài nguyên đất hiếm lấy viện trợ Trong bối cảnh Ukraine đang đối mặt với nhiều bất ổn về viện trợ từ phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump vừa đề xuất một ...

Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc Ngày 10/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Washington sẽ áp thuế bổ sung 100% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ ...

Vũ Linh