Thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine có những gì?

Thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine đã có những đề xuất mới. (Ảnh: FT)

Đây là bước phát triển tiếp theo từ thỏa thuận khung trước đó, hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích cho cả hai bên trong lĩnh vực khai thác tài nguyên.

Phát biểu ngày 25/3, Tổng thống Zelensky cho biết Mỹ đã đưa ra một đề xuất thỏa thuận mới toàn diện hơn so với phiên bản trước. Tuy nhiên, ông chưa cung cấp chi tiết cụ thể về nội dung của thỏa thuận, chỉ nhấn mạnh rằng đây là một văn bản có tính nghiêm túc cao và sẽ cần được quốc hội hai nước xem xét, phê chuẩn.

Một điểm đáng chú ý là phiên bản mới của thỏa thuận không bao gồm điều khoản về các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine. Điều này đánh dấu sự khác biệt so với những tuyên bố trước đó của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người từng khẳng định Washington và Kiev đang thảo luận về khả năng Mỹ sở hữu một nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.

Theo thỏa thuận ban đầu, Ukraine sẽ thành lập một quỹ khai thác khoáng sản với cơ chế đặc biệt Ukraine đóng góp 50% lợi nhuận từ khai thác tài nguyên khoáng sản trong tương lai. Nguồn tài nguyên bao gồm mỏ khoáng sản, hydrocacbon, dầu mỏ, khí tự nhiên cùng các cơ sở hạ tầng liên quan như cảng biển. Nguồn thu không bao gồm doanh thu hiện tại, tức ngân sách quốc gia Ukraine sẽ không bị ảnh hưởng trực tiếp.

Tuy nhiên, các phiên bản trước của thỏa thuận đã bị Kiev từ chối do thiếu đảm bảo an ninh. Bản dự thảo mới nhất mà Ukraine chấp nhận vẫn không có điều khoản đảm bảo an ninh, nhưng có thêm cam kết rằng quỹ này sẽ được tái đầu tư ít nhất hàng năm để thúc đẩy an toàn, an ninh và thịnh vượng cho Ukraine.

Nhà Trắng đã mô tả thỏa thuận khoáng sản Ukraine - Mỹ như một cách để Washington "thu hồi" khoản viện trợ tài chính mà nước này đã hỗ trợ Ukraine từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát. Đây có thể là một động thái nhằm cân bằng lợi ích kinh tế, khi Mỹ đã đổ hàng chục tỷ USD vào Kiev trong hơn hai năm qua.

Ban đầu, hai nước dự kiến ký kết thỏa thuận này vào ngày 28/2, trong chuyến thăm của Tổng thống Zelensky tới Washington. Tuy nhiên, kế hoạch bị hoãn lại sau cuộc tranh luận căng thẳng giữa ông Trump và ông Zelensky tại phòng Bầu dục.

Hiện chưa rõ Ukraine sẽ phản hồi ra sao trước đề xuất thỏa thuận khoáng sản mở rộng của Mỹ. Tuy nhiên, đây chắc chắn là một bước đi quan trọng trong mối quan hệ song phương, đặc biệt trong bối cảnh chiến sự vẫn tiếp diễn và Ukraine cần nhiều nguồn lực để phục hồi nền kinh tế.

Với những diễn biến mới này, giới quan sát đang chờ xem quốc hội Ukraine sẽ quyết định thế nào đối với thỏa thuận mang tính bước ngoặt này, cũng như cách Mỹ sẽ thúc đẩy hợp tác chiến lược trong lĩnh vực tài nguyên với Kiev.

Thỏa thuận Mỹ - Ukraine đổ vỡ sau cuộc tranh cãi gay gắt giữa hai nhà lãnh đạo

Tuấn Khang