Doanh nghiệp nhỏ và vừa khó khăn trong tiếp cận đất đai?

Vừa qua, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Hiện nay, có 5 phương pháp định giá đất đai nhưng rất khó chính xác nếu không tạo được cơ sở dữ liệu rõ ràng, thống kê đầy đủ giá trị, hoạt động kinh doanh
Hiện nay, có 5 phương pháp định giá đất đai nhưng rất khó chính xác nếu không tạo được cơ sở dữ liệu rõ ràng, thống kê đầy đủ giá trị, hoạt động kinh doanh

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI cho rằng, việc sửa đổi Luật Đất đai nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, người dân và cộng đồng DN. Không chỉ khắc phục hạn chế các quy định pháp luật về đất đai, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần hướng đến thúc đẩy sự công khai, minh bạch trong quản lý và sử dụng đất.

Góp ý về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, kiêm Chủ tịch HĐQT Cty CP Đầu tư bất động sản Toàn Cầu, cho rằng, hiện DN đang có một dự án 8 năm chưa giải quyết xong vấn đề giải phóng mặt bằng, vẫn đang trong tình trạng “xôi đỗ”. Nguyên nhân là do sự thiếu rõ ràng trong quy định đền bù đất nông nghiệp. Quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (chương 7) chưa có sự phân định rõ rệt giữa các loại đất bị thu hồi và bồi thường. Theo đó, cần phân ra rõ ràng, tách bạch khái niệm đền bù giữa đất nông nghiệp và đất ở, đất thương mại…

Còn theo bà Nguyễn Thị Nga - Chủ tịch Tập đoàn BRG, đề nghị không thực hiện thu hồi để đấu giá mà cho phép người sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở bằng quyền sử dụng đất đang quản lý sử dụng hợp pháp nếu đủ điều kiện chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật khác.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, thời gian qua, DN nhỏ và vừa được đánh giá khó khăn trong tiếp cận đất đai, nên dự thảo sẽ có những chính sách tốt hơn, tạo điều kiện cho DN nhỏ và vừa tiếp cận đất đai, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Về vấn đề kinh tế đất đai, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đến phương pháp tính toán, định giá bởi nếu định giá đất đai không chính xác sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy phức tạp do nguyên nhân chủ quan, duy ý chí.

Hiện nay, có 5 phương pháp định giá đất đai nhưng rất khó chính xác nếu không tạo được cơ sở dữ liệu rõ ràng, thống kê đầy đủ giá trị, hoạt động kinh doanh, từ đó xây dựng bảng giá đất sát nhất với giá trị thị trường trong điều kiện bình thường, ổn định, có sự điều tiết của Nhà nước và được cập nhật khi có biến động. Bảng giá đất sẽ là căn cứ thực hiện các hoạt động thu hồi, đền bù, sử dụng đất đai công bằng, minh bạch; đồng thời, điều hòa giá trị gia tăng từ đất đai, bảo đảm công bằng giữa người dân, Nhà nước, DN, giữa các khu vực, vùng miền, địa phương, thậm chí giữa các dự án có tính chất khác nhau.

Về nghịch lý “2 chính sách và 2 giá”, Phó Thủ tướng nêu, nếu DN tự thỏa thuận, với những dự án quy mô nhỏ, giá đền bù rất cao do lợi nhuận thu về lớn. Trong khi đó, những dự án quy mô lớn do Nhà nước thực hiện thu hồi có giá đền bù thấp hơn do phải đảm bảo sự công bằng, các mục tiêu, kể cả về lợi ích kinh tế, vấn đề xã hội và lâu dài. Trên thực tế, chưa có DN tự thỏa thuận được giá đền bù thu hồi đất đối với dự án quy mô lớn, làm ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả sử dụng đất đai.

Đồng thời, trong tất cả các dự án, Nhà nước đều thực hiện thu hồi, quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng. Tuy nhiên, việc tính toán, điều hòa giá trị đất đai gia tăng còn rất khó khăn. Đây là vấn đề các DN, chuyên gia kinh tế cần nhìn nhận, đóng góp ý kiến sát thực tiễn. Với tư cách là cơ quan quản lý, chịu trách nhiệm trước người dân, Nhà nước phải định giá, quyết định việc chuyển dịch đất đai, định hướng để trong quá trình chuyển dịch, những DN phát triển dự án và người dân bị thu hồi đất đều có lợi. Vì vậy, Phó Thủ tướng nhấn mạnh phải lượng hóa, có tiêu chí cụ thể về cơ sở hạ tầng, chỗ ở, sinh kế, an sinh xã hội, thiết chế văn hóa… để người dân tái định cư có điều kiện sống tốt hơn nơi ở cũ.

Phó Thủ tướng cho biết, điểm mới trong dự thảo luật là quyền của người thuê đất trả tiền hàng năm, quy định này nhằm khai thác, sử dụng đất một cách hiệu quả; kiểm soát, điều tiết thị trường đất đai ổn định, không lạm dụng tài nguyên đất đai cho nguồn thu. Hiện có thể thuê đất 50-60 năm nhưng trả tiền hàng năm nhằm khắc phục tư duy nhiệm kỳ trong quản lý, sử dụng đất đai; đồng thời tạo cơ sở pháp lý để thương mại hóa đất cho thuê hàng năm - hiện chiếm khoảng 40% nguồn lực đất đai. Việc tính toán, nghiên cứu rất kỹ để khuyến khích phương thức trả tiền thuê đất hàng năm, tạo sự yên tâm cho DN đầu tư dự án lớn; loại hình dự án thực hiện trả tiền thuê đất một lần hay hàng năm.
Hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2023
Đề xuất phương án tháo gỡ khó khăn cho người lao động trong doanh nghiệp nợ BHXH
Cần có quy định rõ ràng về vai trò, trách nhiệm của HĐND, UBND cấp xã trong quản lý đất đai

Ngô Sơn

Bản quyền thuộc về "Pháp Luật và Xã hội - Chuyên trang của Báo Kinh tế & Đô thị", chỉ được dẫn nguồn khi có thỏa thuận bằng văn bản.