Vai trò của không gian công cộng trong đời sống đô thị

Kỳ cuối: Tạo bản sắc không gian đô thị

Để Hà Nội thực sự trở thành điểm đến lý tưởng không chỉ của người dân Thủ đô, mà còn du khách trong và noài nước, thu hút đầu tư nước ngoài… thì vấn đề cải thiện và nâng cấp hình ảnh của TP cần được quan tâm hơn nữa. Trước hết, chính các KGCC, bộ mặt chính của TP là nơi cần được chú trọng hơn cả.
Phát triển các KGCC xứng tầm cũng là cách nâng tầm bộ mặt đô thị
Phát triển các KGCC xứng tầm cũng là cách nâng tầm bộ mặt đô thị

Nhìn ra thế giới, tại đất nước phát triển như Nhật Bản, những khoảng xanh, nơi công cộng cho người dân thư giãn và tập thể dục vô cùng quan trọng. Vì với guồng làm việc cao, rất dễ khiến con người bị trầm cảm nên vào ngày cuối tuần, người dân rất ưa thích các hoạt động ngoài trời. Vì thế, KGCC là một phần không thể thiếu trong khu dân cư. Dù sống ở đâu, trong khoảng cách đi bộ, nước Nhật đều có KGCC để người dân có thể đi dã ngoại, ngồi thư giãn hay tụ tập với bạn bè.

Thông thường mỗi TP ở Nhật sẽ có một công viên lớn ở trung tâm. Ngoài việc là nơi giải trí, họ còn tổ chức các sự kiện như các hội chợ hay các buổi triển lãm công cộng…

Bên cạnh những công viên, mỗi khu dân cư sẽ có một khoảng xanh nhỏ, cũng được gọi là công viên. Điều này cũng được quy hoạch đô thị từ ban đầu. Bởi KGCC đặc biệt quan trọng khi gia đình có trẻ nhỏ. Vì trẻ em luôn hiếu động và nhiều năng lượng. Và muốn trẻ hoạt động phải có KGCC để trẻ em có thể gặp bạn bè và chạy nhảy.

Hầu hết tại các KGCC khắp cả nước, mỗi chiều rất nhiều trẻ tự đạp xe ra các KGCC chạy nhảy, vui đùa. Cuối tuần, nhiều gia đình, hội bạn mang đồ ăn đến khu công cộng như công viên để dã ngoại vui chơi.

Anh Nguyễn Quốc Tuấn, đang làm việc bên Nhật cho biết, với không gian xanh mát và tràn ngập cây cỏ thiên nhiên… tại các vườn hoa công viên. Cứ cuối tuần anh và vợ đều dành thời gian vui chơi, chụp ảnh hay dã ngoại ngoài trời qua đên để tái tạo năng lượng cho tuần làm việc mới.

Tại Singapore, quốc gia gần gũi với Việt Nam thì các vấn đề quy hoạch các KGCC rất đáng để học hỏi không chỉ về nhà ở xã hội (còn gọi là nhà HDB) cũng đặc biệt được chú trọng được thiết kế phù hợp với nhu cầu của người dân, tạo ra các không gian sinh hoạt đô thị và kết nối xã hội.

Mà các vấn đề về cây xanh đô thị cũng rất quy củ, có lộ trình rõ ràng và đem lại hiệu quả sử dụng cao. Mục đích của họ là xây dựng các không gian có khu vực nghỉ ngơi, có điểm nhìn đẹp và cảnh quan môi trường tốt để lôi kéo mọi người đi ra khỏi căn hộ của họ và sử dụng chúng như không gian sống mở rộng của họ, bằng cách đó có nhiều người gặp nhau và tương tác. Nhà ở xã hội chiếm được nhiều cảm tình của người dân vì chính những tiện ích đó.

Dẫu biết mọi sự so sánh đều khập khiễng song sự học hỏi các mô hình quy hoạch độ thị trên thế giới, phù hợp với điều kiện lịch sử văn hóa Việt Nam trong sự hài hòa nhưng vẫn giữ được bản sắc sẽ tạo ra những thay đổi lớn trong bộ mặt đô thị. Khiến Hà Nội mang một tầm vóc mới trong sự phát triển hài hòa theo thời gian bởi chính những quy hoạch lõi công cộng. KGCC phải được đặt lên hàng đầu trong làn sóng đô thị mới. Trong đó quy hoạch tốt những không gian này trong TP sẽ mang đến lợi ích kép cho Thủ đô.

Bởi trong khi người dân vẫn còn thiếu các khu vui chơi, giải trí, các tiện ích công cộng... thì đâu đó vẫn có nhiều vườn hoa thậm chí là công viên đầu tư hàng nghìn tỷ đồng bị bỏ hoang, xuống cấp trầm trọng, gây ra sẽ lãng phí rất lớn cho TP.

Cảnh quan của các KGCC tạo dựng một chất lượng đô thị rõ nét, đồng thời củng cố tính tượng trưng của cộng đồng đô thị trong bảo tồn các khu phố cổ tạo sự thay đổi cho những khu phố này theo nguyên tắc vẫn phù hợp với các giá trị di sản nhưng vẫn coi chúng như những thực thể sống động và luôn biến đổi của TP.

Các chuyên gia quy hoạch đô thị và phát triển đô thị trên thế giới đã vạch rõ, KGCC là không gian cung cấp sự tương tác giữa các cá nhân. Ngoài ra đó cũng là không gian cân bằng giữa "an toàn" và "tự do". Vì thế, không gian này cần khiến mọi người cảm thấy họ được chào đón và an toàn.

KGCC cũng từ đó cung cấp sự công nhận và công bằng đối với mỗi cá nhân. KGCC được coi là chìa khóa để xây dựng ý thức cộng đồng. Là nơi tạo nên bản sắc và văn hóa truyền thống của địa phương, đồng thời gắn kết dân cư, phát triển nền kinh tế đô thị.

Bởi điều tạo nên bản sắc của một TP chính là những KGCC chứ không phải các không gian cá nhân. Giá trị của các tiện ích công cộng ảnh hưởng tới giá trị của từng cá nhân. Phát triển các KGCC xứng tầm cũng là cách nâng tầm bộ mặt đô thị, tạo ra những lợi ích giá trị lâu dài cho TP cũng như cộng đồng dân cư được thụ hưởng.

Kỳ 1: Phố đi bộ-điểm nhấn kết nối văn hóa Thủ đô
Kỳ 2: Cải tạo công viên - nâng tầm cảnh quan đô thị
Kỳ 3: Hài hòa không gian xanh tại các chung cư

Linh Huy

Bản quyền thuộc về "Pháp Luật và Xã hội - Chuyên trang của Báo Kinh tế & Đô thị", chỉ được dẫn nguồn khi có thỏa thuận bằng văn bản.