Vụ nam sinh đâm bạn tử vong ở Thanh Hoá: Phòng vệ chính đáng hay tội phạm?

Hình ảnh một số học sinh Trường THPT Đặng Thai Mai, tỉnh Thanh Hoá xô xát được camera an ninh ghi lại. Ảnh cắt từ clip

Nguyên nhân dẫn đến án mạng

Xuất phát từ mâu thuẫn bột phát trong lúc học môn thể dục vào buổi sáng ngày 17/10, sau khi tan trường, L.Q.H (SN 2008, trú tại xã Lưu Vệ, tỉnh Thanh Hóa, học sinh lớp 12A8) cùng với L.Đ.A (SN 2008, trú tại xã Quảng Bình, tỉnh Thanh Hóa, bạn cùng lớp với H) chặn đường, sử dụng tay, chân, mũ bảo hiểm đuổi đánh P.T.B.N (SN 2009, trú tại xã Quảng Bình, học sinh lớp 11A9). Trong lúc bị đánh, P.T.B.N đã rút dao bấm mang theo người đâm L.Q.H, khiến H bị thương, sau đó tử vong tại Bệnh viện đa khoa Quảng Xương.

Trước đó, báo cáo của đại diện Trường THPT Đặng Thai Mai cho biết, khoảng 11h30 ngày 17/10, tại cây xăng Xuân Hà (xã Quảng Bình), hai học sinh của trường là L.Q.H (lớp 12A8) và P.T.B.N (lớp 11A9) gặp nhau và xảy ra xích mích, trong lúc xô xát, N đã dùng dao đâm vào cổ H. Ngay sau khi sự việc xảy ra, em H được bạn bè và người dân đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Quảng Xương, nhưng không qua khỏi. Khi nắm được thông tin, Ban Giám hiệu cùng giáo viên chủ nhiệm đã có mặt tại hiện trường và bệnh viện để nắm bắt tình hình, đồng thời phối hợp với gia đình nạn nhân và Công an xã Quảng Bình xử lý vụ việc.

Sau vụ việc, công an sở tại cũng triệu tập các học sinh có liên quan để xác minh, làm rõ. Riêng đối với 2 em học sinh trực tiếp tham gia vụ xô xát, đại diện nhà trường đánh giá cả hai có học lực ở mức đạt, hạnh kiểm khá và chưa thấy xảy ra xô xát trong trường. Nhà trường cũng đã đến thăm hỏi, động viện gia đình có học sinh tử vong và chờ kết luận của cơ quan công an để đưa ra hình thức xử lý.

Thế nào là phòng vệ chính đáng?

Dư luận thắc mắc liệu học sinh này có được xem là phòng vệ chính đáng khi trước đó bị chính nạn nhân hành hung? Luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, nếu việc nam sinh lớp 11 dùng vũ lực, hung khí để tấn công trở lại, mục đích là để xâm phạm đến tính mạng sức khỏe của người khác thì sẽ được xác định là hành vi đánh nhau, vi phạm pháp luật chứ không được coi là phòng vệ chính đáng.

Theo luật sư Nguyễn Hồng Thái, Điều 22, Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 quy định: “Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ quyền hoặc lợi ích chính đáng của mình, của người khác hoặc lợi ích của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên”. Mức độ sử dụng vũ lực là phải “tương xứng”, ở mức độ “cần thiết” đủ để ngăn chặn hành vi xâm hại đến tính mạng sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của mình hoặc của người khác. Tuy nhiên, nếu hành vi sử dụng vũ lực một cách vượt quá giới hạn, rõ ràng là không cần thiết, gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe của người khác thì không được coi là phòng vệ chính đáng. Theo đó, người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự. Nếu gây ra thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cố ý gây thương tích” hoặc tội “Giết người” do vượt quá giới hạn bảo vệ chính đáng.

Luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết, sự việc nam sinh lớp 12 Trường THPT Đặng Thai Mai bị bạn cùng trường đâm tử vong, sự việc xảy ra trong clip chỉ là một phần của câu chuyện. Clip thể hiện hành vi có yếu tố phòng vệ, có thể là vượt quá giới hạn phòng vệ. Tuy nhiên, quá trình xác minh vụ việc này, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ trước đó hai bên có đánh nhau hay không, nếu có hành vi đánh nhau, mong muốn gây thương tích cho nhau trước đó thì không được coi là phòng vệ. Ngoài ra, bên nào sử dụng vũ lực trước cũng là yếu tố quan trọng để xác định có phải là phòng vệ hay không? Hung khí gây ra cái chết của nạn nhân là gì, lấy từ đâu, có sự chuẩn bị từ trước hay không cũng là yếu tố để xác định là hành vi phòng vệ hay có dự mưu từ trước...

Trong trường hợp kết quả xác minh của cơ quan điều tra xác định, hành vi dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của nạn nhân khiến nạn nhân tử vong không thuộc trường hợp được xác định là phòng vệ chính đáng (do hai bên đánh nhau; do có ý định sát hại nên đã chuẩn bị hung khí từ trước hoặc do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng...), cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam để tiến hành điều tra theo quy định của pháp luật.

Trường hợp kết quả xác minh cho thấy hành vi không phải là phòng vệ chính đáng sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can về tội “Giết người” theo quy định tại Điều 123, BLHS năm 2015 và có thể áp dụng tình tiết giảm nhẹ là nạn nhân có lỗi một phần hoặc khởi tố về tội “Giết người” do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng theo quy định tại Điều 126, BLHS năm 2015.

Trường hợp xử lý về tội “Giết người” mà người thực hiện hành vi phạm tội chưa đủ 18 tuổi, hình phạt cao nhất có thể áp dụng tới 18 năm tù theo chính sách hình sự đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Còn trường hợp xử lý về tội “Giết người” do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng, hình phạt cao nhất tới 2 năm tù với người đã thành niên, với người chưa đủ 18 tuổi thì mức hình phạt sẽ không quá 3/4 mức hình phạt mà điều luật có quy định (người nào giết người trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.).

Bởi vậy nếu trường hợp cơ quan điều tra xác định hành vi không phải là phòng vệ chính đáng mà xử lý về tội “Giết người”, nam sinh lớp 11 này phải đối mặt với hình phạt tù có thời hạn, mức áp dụng cao nhất không quá 18 năm tù. Trường hợp có căn cứ xác định hành vi vi phạm tội là do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng thì hình phạt không quá 3/4 của mức 2 năm tù theo Điều 126 và Điều 101, BLHS hiện hành.

	Người phụ nữ gây trong tội lúc chồng say rượu và đi ngủ
	Truy bắt đối tượng liên quan vụ án mạng làm 3 người trong gia đình tử vong
	Điều tra vụ án mạng chồng sát hại vợ con ở Phú Thọ