Vụ cán bộ hải quan Lạng Sơn bị khép tội nhận hối lộ

Gói tiền trong xe taxi…

Theo kết luận điều tra của cơ quan điều tra (CQĐT) CA tỉnh Lạng Sơn, Vũ Lương Hoàn và Trương Sơn Dương là cán bộ Đội kiểm soát bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ Cục điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan (Cục ĐTCBL) được phân công cùng phụ trách địa bàn tỉnh Lạng Sơn từ ngày 6-2-2012. Nhiệm vụ của Hoàn và Dương là xây dựng hồ sơ địa bàn, nắm thông tin về những hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn...

Trong tháng 3 và tháng 4-2012, khi Hoàn mới tiếp cận địa bàn Lạng Sơn được hơn 10 ngày, đã có đơn của Sầm Thị Hường (một chủ hàng buôn bán hàng hóa Trung Quốc) gửi đến CA kinh tế tỉnh Lạng Sơn tố cáo “bị Hoàn đòi tiền hối lộ”. Theo CQĐT, khoảng 9g30 ngày 16-4-2012, Hoàn bị bắt quả tang khi đang ngồi trên ghế sau của một chiếc taxi đỗ trước cổng nhà hàng Newcentury, đường Trần Đăng Ninh, TP Lạng Sơn. Thời điểm bắt, tại ghế phụ phía trước của xe có một gói giấy mà theo kết luận của CQĐT, bên trong có 60 triệu đồng do Hường trước đó đã đưa cho Hoàn. CQĐT CA tỉnh Lạng Sơn đã kết tội nhận hối lộ đối với Vũ Lương Hoàn. Trong suốt quá trình điều tra, Hoàn luôn chối tội.

Tại phiên tòa sơ thẩm mới đây của TAND tỉnh Lạng Sơn, lời khai của “bị hại” Hường và “bị cáo” Hoàn luôn đối lập nhau. Hường khai: Ngay từ lần gặp gỡ đầu tiên, Hoàn đã đe dọa và yêu cầu Hường phải đưa tiền cho Hoàn. Sau đó, Hoàn liên tục gọi điện đòi Hường phải đưa 100 triệu đồng, nếu không Hoàn sẽ chặn bắt xe hàng của Hường. Ngày 16-4-2012, Hoàn lại gọi điện thoại yêu cầu Hường mang tiền đến đưa cho Hoàn tại nhà hàng Newcentury. Còn Hoàn khẳng định không có việc mình đòi tiền cũng như đe dọa Hường. Hoàn khai mục đích Hoàn gọi điện, hẹn gặp Hường là do Hoàn muốn nắm thông tin tình hình buôn bán, vận chuyển hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn thông qua Hường. Tối 16-4-2012, Hường gọi điện cho Hoàn hẹn đi uống nước tại nhà hàng Newcentury. Khi đang ngồi uống nước, Hường đã chủ động đưa quà cho Hoàn nhưng Hoàn không nhận. Sau đó, Hường đi theo Hoàn ra chỗ xe taxi, cố tình đưa tiền vào chỗ Hoàn ngồi để CA ập vào bắt quả tang. Theo Hoàn, vụ việc này đã có “sự dàn dựng” từ trước, mục đích là để “bẫy” Hoàn…

Chị Trịnh Thị Thu Hà – cán bộ Cục ĐTCBL là người đã chứng kiến cuộc nói chuyện của Hoàn và Hường trong buổi gặp tại khách sạn Hoàng Thịnh, khai: Hôm đó, chị thấy Hoàn chỉ nói chuyện xã giao và không hề có ý gì đòi tiền Hường. Tối hôm Hoàn bị bắt quả tang nhận hối lộ, Hoàn có gọi điện cho chị, đang nói chuyện thì chị bỗng nghe thấy Hoàn nói: “Chị này làm gì đấy?...” sau đó điện thoại bị ngắt.

Tại phiên tòa, lãnh đạo của Hoàn cũng như người trực tiếp làm việc với Hoàn (anh Dương) khẳng định: Quá trình công tác tại Đội và thực hiện đợt công tác tại Lạng Sơn, Hoàn chưa có vi phạm gì cũng như không có biểu hiện liên quan đến việc nhận hối lộ. Tuy Hoàn không có quyền chặn, bắt giữ xe chở hàng hóa, cũng không có quyền quyết định việc đưa một đối tượng nào đó vào danh sách theo dõi, kiểm soát hải quan (hồ sơ sưu tra) của Cục ĐTCBL nhưng Hoàn vẫn có quyền được tiếp xúc với các doanh nghiệp, người dân để thu thập thông tin cần thiết phục vụ công tác.

Và những uẩn khúc…

Tuy không có tư liệu chứng minh hành vi đòi và nhận tiền hối lộ của Hoàn nhưng đại diện VKSND tỉnh Lạng Sơn cho rằng:“Giữa lời nói của Hường và của anh (tức Hoàn) thì chúng tôi tin lời của Hường hơn” vì trong ba đợt công tác, Hoàn đã gọi điện cho Hường tổng cộng là 13 lần và thực tế là Hoàn đã nhận gói giấy do Hường đưa. Ngoài ra, Hoàn còn gọi điện cho một số các chủ hàng khác nhiều lần làm ảnh hưởng đến việc làm ăn của họ…

Trong khi đó, luật sư bào chữa cho bị cáo Hoàn khẳng định không có căn cứ chứng minh bị cáo Hoàn có hành vi đòi hối lộ cũng như mục đích chiếm đoạt tài sản. CQĐT không thể chỉ căn cứ vào lời khai duy nhất của Hường nói là Hoàn đe dọa, đòi tiền Hường để buộc tội Hoàn. Kể cả Hoàn có đe dọa, đòi tiền như Hường nói đi chăng nữa thì hành vi của Hoàn cũng không phạm tội nhận hối lộ vì Hoàn không có thẩm quyền gì để có thể làm hoặc không làm một việc vì lợi ích hoặc theo yêu cầu của Hường. Đây là yếu tố không thể thiếu cấu thành tội nhận hối lộ theo quy định của Điều 279 BLHS. Do đó, theo luật sư, không thể truy tố Hoàn về tội nhận hối lộ hay bất cứ tội danh nào khác. Chính vì những ý kiến trái chiều này mà kết thúc phiên tòa, HĐXX đã ra quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Luật sư Nguyễn Quang Anh (Trưởng Văn phòng Luật sư Sao Việt - Đoàn LS Hà Nội), bào chữa cho bị cáo Hoàn, cho biết: “Khi tiếp nhận hồ sơ vụ án, tôi đã thấy có nhiều vô lý. Hường khai Hoàn điện thoại nhiều lần đe dọa, đòi tiền, nhất là sau khi Hường đã báo cho CQĐT nhưng đây hoàn toàn chỉ là lời khai của một phía vì Hường không có bất cứ tư liệu nào để chứng minh. Tại vị trí của Hoàn bị bắt có camera ghi hình của ngân hàng Vietinbank nhưng sau khi cán bộ của Cục ĐTCBL qua ngân hàng để lấy tư liệu thì được phía ngân hàng trả lời là ngay sau khi vụ việc xảy ra, CQĐT CA tỉnh Lạng Sơn đã mượn ổ cứng về và hiện tư liệu không còn (?). Tại sao tư liệu này lại “biến mất” một cách khó hiểu như vậy?”.

Quá trình tìm hiểu, xác minh vụ án, luật sư Quang Anh đã tiếp xúc với nhân chứng là các chủ hàng Đỗ, Thơm, Nhanh, Sáng, Liên, Hiếu và họ đều khẳng định khi liên lạc, Hoàn chỉ hỏi thăm tình hình buôn bán và hẹn gặp họ chứ không hề có lời lẽ vòi vĩnh hay đòi tiền. Nhân chứng Tuệ (lái xe taxi) cho biết không nhìn thấy cụ thể ai vứt tiền vào ghế xe của mình mà chỉ thấy có người phụ nữ đi xe máy đến, ngay sau đó nghe thấy tiếng “uỳnh”, bật đèn lên đã thấy gói tiền ở đó và bốn phía đều có CA. Bên cạnh đó, lời khai của Hường về diễn biến sự việc xảy ra trước cổng nhà hàng Newcentury cũng mâu thuẫn với chính những lời khai của Hường có trong hồ sơ vụ án và của các nhân chứng khác…

Có thật là Hoàn đã đòi và nhận hối lộ như kết luận điều tra và cáo trạng đã truy tố (?). Hy vọng câu hỏi này sẽ được làm rõ trong phiên tòa sơ thẩm sắp tới của TAND tỉnh Lạng Sơn.

Phong Anh - Kim Ngân