Việc sử dụng phụ gia thực phẩm gây hại sức khỏe cho người tiêu dùng

Bày tỏ quan điểm về việc các loại thực phẩm trên thị trường khi kiểm tra đều thấy có chứa phụ gia thực phẩm độc hại, ông Nguyễn Phú Cường, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Bộ Công Thương cho rằng: Thực ra không có người sản xuất, kinh doanh nào mang dã tâm dùng phụ gia thực phẩm để hại người khác nhưng chỉ vì họ thiếu hiểu biết nên đã sử dụng bữa bãi, không đúng liều lượng, chủng loại, cách thức…

Thống kê của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế cho thấy, trong các năm từ 2008 ở phía Bắc có 15,6% mẫu thực phẩm dương tính với hàn the (phở, bánh giò); 12,5% mẫu có chất bảo quản vượt ngưỡng cho phép (nước giải khát); 12% mẫu có phẩm màu kiềm (mì ăn liền, nước giải khát). Tương tự ở phía Nam, có 17,2% mẫu dương tính với formol (tôm tươi, bún). Miền Trung có 18% mẫu chứa chất bảo quản vượt ngưỡng; 5,7% mẫu dương tính với hàn the. Ở Tây Nguyên 22,7% sử dụng phụ gia vượt ngưỡng cho phép trong sản phẩm bánh, mứt, kẹo.

Nhiều người sản xuất, kinh doanh sử dụng phụ gia thực phẩm độc hại do thiếu hiểu biết. Ảnh: TL

Nguyên nhân được đưa ra là do phụ gia thực phẩm có chi phí đắt hơn phụ gia công nghiệp vì yêu cầu độ an toàn, tinh khiết, có tác dụng sát khuẩn mạnh, tạo màu sắc bắt mắt nên người sản xuất lựa chọn phụ gia công nghiệp. Bên cạnh đó cũng phải kể đến do người kinh doanh thiếu hiểu biết về phụ gia thực phẩm. Thống kê cho thấy có đến 42% người kinh doanh không hiểu về phụ gia thực phẩm. Ngay cả người tiêu dùng cũng hiểu biết chưa đúng là phụ gia thực phẩm (chiếm 68%).

Người sản xuất, tiêu dùng thiếu hiểu biết về công dụng, liều lượng, chủng loại, ngưỡng an toàn của phụ gia thực phẩm. Trong khi đó, việc quản lý phụ gia thực phẩm ở nước ta vẫn còn nhiều điều đáng để bàn. Theo TS. Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm thì tại Việt Nam hiện có 23 nhóm phụ gia thực phẩm với 337 chất được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm. Mặc dù số cơ sở trong nước sản xuất phụ gia thực phẩm chỉ chiếm khoảng 5%-10% lượng phụ gia thực phẩm tiêu thụ trên thị trường và chỉ có khoảng 20 Cty chuyên nhập khẩu chính ngạch phụ gia thực phẩm nhưng con số về lượng phụ gia thực phẩm nhập lậu thì lại không thể thống kê được - đặc biệt là nhập lậu từ Trung Quốc.

Việc quản lý kinh doanh phụ gia thực phẩm chưa siết chặt - nhất là với những phụ gia nhập lậu nên người bán cứ bán, người mua cứ dùng mà không hề hay biết về những hiểm họa do phụ gia thực phẩm gây nên. Từ năm 2009-2011 qua kiểm tra tại một số chợ trên toàn quốc cho thấy vẫn còn nhiều vi phạm trong việc kinh doanh phụ gia thực phẩm. Tại chợ Kim Biên TP HCM, năm 2009 kiểm tra 21 quầy kinh doanh phụ gia thực phẩm thì 100% đều vi phạm khi chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, vi phạm về ghi nhãn, khu bảo quản, khu đóng gói; đến năm 2011 mặc dù số quầy vi phạm đã giảm những vẫn còn vi phạm về nhãn mác.

Tại chợ Đồng Xuân, năm 2011 kiểm tra 18 ki-ốt cho thấy có nhiều sản phẩm không có tiếng Việt, không ghi ngày sản xuất, hạn sử dụng và hướng dẫn sử dụng. Ở các địa phương khác, việc bán phụ gia thực phẩm lẫn hàng hóa khác còn khá phổ biến.

Thống kê của Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương cho thấy, thực phẩm có chứa chất độc hại hoặc sử dụng chất bảo quản, phụ gia, phẩm màu công nghiệp còn khá phổ biến. Thực phẩm có chứa chất độc hoặc sử dụng chất bảo quản, phụ gia, phẩm màu công nghiệp có hại cho sức khỏe còn lưu hành rất nhiều trên thị trường như nước mắm có u-rê, hải sản tươi ướp u-rê để bảo quản; dưa, bột ớt, bột điều nhuộm phẩm màu công nghiệp chứa Rhodamin B; trái cây khô nhiễm độc chì… Những nơi thường xảy ra vi phạm chủ yếu tập trung ở địa bàn TP, vùng phụ cận nơi tập trung đông người, nhu cầu về thực phẩm lớn như Hà Nội, TP HCM.

Lý giải thêm về việc nhiều loại thực phẩm sử dụng phụ gia độc hại, ông Nguyễn Phú Cường cho biết: Thực tế với các loại thuốc bổ như Vitamin B1, B6, B12… và các loại thuốc bổ khác nếu dùng quá liều đều không tốt. Với phụ gia thực phẩm cũng vậy, ngay cả với những loại nằm trong danh mục được phép sử dụng nhưng nếu dùng quá liều cũng có hại. Bất kể chất gì dùng quá liều lượng cũng đều có hại. Nhiều người sản xuất thực phẩm cứ dùng tràn lan, không kể gì đến liều lượng vì họ chưa hiểu về cách sử dụng phụ gia thực phẩm an toàn chứ không ai có dã tâm dùng phụ gia thực phẩm để làm hại người khác cả.

Theo ông Cường, để khắc phục tình trạng này cần tăng cường việc tuyên truyền, tập huấn về an toàn vệ sinh thực phẩm cho người sản xuất, tiêu dùng. Cùng đó, tiếp tục ban hành các quy chuẩn về phụ gia thực phẩm; quy định điều kiện cụ thể với người kinh doanh phụ gia thực phẩm.

Thịnh An