Vì sao cần sửa đổi Luật Thủ đô?

Mang tính nguyên tắc, định hướng chung…

Theo đó, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội đã thực hiện việc giám sát thi hành Luật Thủ đô. Các Bộ, ngành có liên quan, đặc biệt là Bộ Tư pháp đã phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng các VBQPPL của TP, đảm bảo tính kịp thời trong ban hành văn bản. Hằng năm, HĐND TP tổ chức hoạt động giám sát, xem xét báo cáo của UBND TP về thực hiện Luật Thủ đô; UBND TP Hà Nội đã chủ động ban hành Kế hoạch, tổ chức đánh giá việc thi hành Luật Thủ đô; báo cáo Thủ tướng Chính phủ, HĐND TP theo quy định. Qua 8 năm, Luật Thủ đô đi vào cuộc sống bộc lộ những bất cập cần sửa đổi.

Cụ thể, một số quy định của Luật Thủ đô như: Mục tiêu hướng tới xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại; phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, hệ thống giao thông đường bộ hiện đại; thực hiện chính sách giãn dân ra ngoại thành và các tỉnh, thành phố khác… chủ yếu mang tính nguyên tắc, định hướng chung, thiếu những cơ chế đặc thù, cụ thể để thực hiện; cùng với việc đặt ra nhiều nhiệm vụ cần phải tập trung nguồn lực lớn để bảo đảm thực hiện (chưa kể việc phải đồng thời thực hiện những chính sách, quy định pháp luật khác và những vấn đề phát sinh hàng ngày cần giải quyết ngay), đã làm cho Luật khó khả thi hơn.

Hà Nội phát triển theo hướng xanh, sạch, đẹp

Một số quy định của Luật và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật chưa thực sự đem lại hiệu quả thực tiễn và mục tiêu đề ra ban đầu như: Quy định việc phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị mới phải dành tỷ lệ diện tích đất ở, nhà ở cao hơn để phát triển nhà ở xã hội (khoản 4 Điều 16 Luật Thủ đô) và Nghị quyết số 06/2013/NQ-HĐND đã tạo ra sự không tương thích về hạ tầng kỹ thuật, cũng như giữa giá bán căn hộ với thu nhập của người thuộc đối tượng được mua nhà ở xã hội, mặt khác làm hạn chế khả năng thu hút đầu tư phát triển nhà ở tại khu vực ngoại thành.

Quyết định 130/QĐ-TTg ngày 23-1-2015 của Thủ tướng Chính phủ về Biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan, đơn vị trong khu vực nội thành Hà Nội quy định: "Quỹ đất sau khi di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, cơ quan đơn vị được đấu giá công khai theo quy định để tạo kinh phí tái đầu tư cho doanh nghiệp bị di dời…".

Tuy nhiên, quy định về đấu giá công khai quỹ đất kể trên chưa đảm bảo đồng bộ với các quy định liên quan về sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất của người đang quản lý sử dụng trong Luật Đất đai.

Chưa xây dựng Thông tư hướng dẫn

Việc cải tạo, tái thiết các khu vực hiện hữu trong đô thị tại các quận: Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa và Hai Bà Trưng (theo khoản 3 Điều 10 Luật Thủ đô) yêu cầu phải giải phóng mặt bằng lớn (để có thể đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật đồng bộ). Điều này dẫn đến khối lượng công việc tái định cư lớn, phải đầu tư nguồn lực lớn về tài chính, bố trí quỹ đất, quỹ nhà để phục vụ công tác tái định cư, giải phóng mặt bằng trong các dự án cải tạo, tái thiết do phải di chuyển nhiều hộ dân, khó đạt tỷ lệ đồng thuận cao của người dân.

Quy chuẩn môi trường về nước thải, khí thải và tiếng ồn trên địa bàn Thủ đô nghiêm ngặt hơn so với quy chuẩn môi trường quốc gia (khoản 3 Điều 14 Luật Thủ đô) đòi hỏi các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, các làng nghề... phải đầu tư hệ thống xử lý chất thải với công nghệ hiện đại, chi phí đầu tư cao hơn cũng tạo ra thách thức không nhỏ cho việc tổ chức thực thi.

Việc thực hiện Nghị quyết số 04/2013/NQ-HĐND ngày 12-7-2013 của HĐND TP về chính sách ưu đãi đối với tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển khoa học và công nghệ và các nhà khoa học và công nghệ tham gia thực hiện chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm của Thủ đô gặp khó khăn do vướng mắc từ thực tiễn và các văn bản pháp luật khác, như: Việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm gặp nhiều khó khăn do Chương trình đòi hỏi sự liên kết của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, chưa thu hút được các chuyên gia, nhà khoa học, các tổng công trình sư tham gia triển khai các nhiệm vụ của Chương trình.

Các nội dung ưu đãi, hỗ trợ của Nghị quyết về cơ bản thực hiện qua Quỹ phát triển khoa học và công nghệ TP. Tuy nhiên, Trung ương chưa xây dựng Thông tư hướng dẫn về cơ chế tài chính để triển khai các hoạt động hỗ trợ, cho vay.

Nghị quyết số 07/2013/NQ-HĐND ngày 12-7-2013 về việc "Chủ đầu tư dự án khu đô thị, nhà ở được giao ứng vốn đầu tư các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đầu mối phục vụ Dự án thuộc trách nhiệm đầu tư của TP, chi phí đầu tư các công trình này được khấu trừ vào tiền sử dụng đất của dự án" là không khả thi do các dự án đầu tư được triển khai chủ yếu theo Luật Đầu tư công, công tác giải phóng mặt bằng thực hiện theo Luật Đất đai, trong khi đó các quy định về thu tiền sử dụng đất tại các Nghị định của Chính phủ và Thông tư của Bộ Tài chính không có quy định về việc khấu trừ khoản chi phí đầu tư các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật đầu mối phục vụ dự án thuộc trách nhiệm đầu tư của thành phố vào tiền sử dụng đất phải nộp. Do đó, các nhà đầu tư còn tâm lý e ngại, chưa thu hút được các nguồn lực đầu tư.

Nghị quyết số 17/2013/NQ-HĐND của HĐND TP về biện pháp cải tạo, xây dựng lại khu chung cư cũ, nhà cũ xuống cấp; cải tạo, phục hồi nhà cổ, biệt thự cũ và công trình kiến trúc khác xây dựng trước năm 1954 trên địa bàn Hà Nội chưa khả thi.