Triển vọng và thách thức đối với Trung tâm tài chính mới của châu Âu

Nguyên nhân chiến thắng của Paris

Paris đã vượt qua Dublin của Cộng hòa Ireland ở vòng bắt thăm sau khi nhận được cùng số phiếu tại vòng bỏ phiếu thứ 3 của 27 quốc gia thành viên EU mà không có Anh. Cùng với Paris, trung tâm tài chính Frankfurt của Đức, Luxembourg, Praha, Vienna, Dublin và Warsaw là các TP ứng cử viên đặt trụ sở EBA. EBA được thành lập vào năm 2011, tạo việc làm cho 190 người và hàng năm đóng góp tới 9.000 lượt khách lưu trú tại các khách sạn xung quanh tổ chức này.

Văn phòng Chủ tịch Liên minh châu Âu (EU) ngày mới đây thông báo, TP Amsterdam của Hà Lan đã giành chiến thắng trong cuộc đua quyết liệt để được lựa chọn làm nơi đặt trụ sở của Cơ quan dược phẩm châu Âu (EMA) sau khi nước Anh rời khỏi EU, hay còn gọi là Brexit.

Amsterdam đã đánh bại Milan để giành được một trong những "chiến lợi phẩm" có giá trị nhất của Brexit. Theo các quan chức EU, Thủ đô của Hà Lan đã giành chiến thắng sau 3 vòng bỏ phiếu kín của 27 quốc gia thành viên EU còn lại. Quyết định này đã được các quan chức Liên minh châu Âu cũng như các Bộ trưởng phụ trách Brexit của các nước thành viên Liên minh, thông qua trong tối 20-11, sau một chạy đua căng thẳng kéo dài nhiều tháng qua.

Ngoài Amsterdam, các TP ứng cử cho vị trí này còn có Copenhagen, Lille, Stockholm và Barcelona. Theo số liệu của EU, EMA, có trụ sở tại thủ đô London của Anh kể từ năm 1995, tạo việc làm cho gần 900 người cùng khoảng 30.000 lượt khách lưu trú qua đêm tại các khách sạn hồi năm 2015. Thủ đô Paris của Pháp đã giành chiến thắng trong cuộc đua trở thành nơi đặt trụ sở cơ quan quản lý ngân hàng châu Âu (EBA) sau Brexit.

Tiêu chuẩn để đánh giá là các TP ứng cử viên phải hội đủ các điều kiện đảm bảo các cơ quan này hoạt động được ngay sau khi Anh chính thức rời EU, khả năng tiếp cận dễ dàng các địa điểm khác trong EU, có trường học cho con em của nhân viên làm việc tại các cơ quan này, thành viên gia đình các nhân viên được quyền tiếp cận thị trường việc làm. Trước đó, trụ sở của cả 2 cơ quan này đều được đặt tại thủ đô London của Vương quốc Anh nhưng sau khi nước Anh lựa chọn Brexit, hai cơ quan quyền lực này buộc phải rời khỏi nước Anh và lập trụ sở tại một nước thành viên mới trong Liên minh châu Âu.

Trong cuộc đua giành quyền đặt trụ sở Cơ quan Quản lý ngân hàng châu Âu (EBA), một trong 3 cơ quan quản lý quan trọng nhất châu Âu trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng-bảo hiểm, Thủ đô Paris của Pháp và TP Frankfurt của Đức là 2 ứng cử viên sáng giá nhất so với 6 TP đối thủ khác, do đây chính là hai trung tâm tài chính lớn nhất ở châu Âu sau London của Anh.

Nhưng, sau 3 vòng bỏ phiếu, hai TP lọt vào vòng cuối là Paris và thủ đô Dublin của Cộng hòa Ireland, và Paris được chọn sau khi bốc thăm. Việc được chọn làm nơi đặt trụ sở cơ quan Quản lý ngân hàng châu Âu (EBA), một cơ quan có 170 nhân sự, được cho là sẽ tăng thêm quyền lực và sức thu hút cho Paris đối với các tập đoàn tài chính, ngân hàng, cũng như tạo ra nhiều việc làm mới.

Yếu tố sức hấp dẫn văn hóa là một trong các tiêu chí lựa chọn EBA. Đây là một yếu tố khá phức tạp để đưa vào việc đánh giá về các TP tiềm năng dành cho lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên, theo Savills, văn hóa đóng một vai trò quan trọng trong việc thu hút các nhân sự hàng đầu thế giới trong lĩnh vực tài chính đến với London. Việc một gia đình chuyển đến London từ các TP khác trên thế giới thường được coi là một tín hiệu tích cực.

Vì vậy, sức hút của một TP trên phương diện văn hóa và du lịch rất có thể sẽ ảnh hường lớn tới khả năng thu hút các tài năng hàng đầu trong lĩnh vực tài chính tới một TP mới.Với thước đo này, Paris là TP duy nhất có khả năng gần sánh bằng London. Mặc dù vậy, Amsterdam và Madrid có chỉ số tương tác văn hóa cao. Frankfurt là TP được đánh giá cao về chất lượng cuộc sống gắn liền với chất lượng môi trường tốt, nhưng lại có chỉ số khá yếu về tương tác văn hóa và du lịch.

Kinh đô ánh sáng của châu Âu giờ đây được kỳ vọng là sẽ trở thành trung tâm tài chính của khu vực.

Những thay đổi lớn

Hai TP là Amsterdam của Hà Lan và Milan của Italy lọt vào vòng bỏ phiếu cuối cùng và Amsterdam được chọn sau khi bốc thăm. Với 900 nhân sự, cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu có quyền lực rất lớn trong lĩnh vực quản lý dược phẩm trên toàn bộ Liên minh châu Âu. Các nghĩa vụ tài chính của Anh chưa thanh toán với EU là một trong những vấn đề gai góc nhất trên bàn đàm phán Brexit ngay từ cách tính toán tới con số đưa ra. Trong khi EU tuyên bố con số có thể dao động từ 60 - 100 tỷ Euro, mới đây Thủ tướng Anh Theresa May cho biết nước này chỉ chấp nhận chi trả khoảng 20 tỷ Euro. Những chính sách từng áp dụng cho Anh cần phải thay đổi. Anh cần đàm phán những vấn đề về thuế quan với EU cũng như các quốc gia khác trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Anh vẫn đang cân nhắc những lợi ích mà họ mong muốn và có thể nhận được từ những quốc gia khác. Riêng việc đàm phán đã là một thách thức lớn. Anh chắc chắn sẽ không được hưởng những lợi ích từ 60 hiệp định thương mại giữa EU và các quốc gia khác như Hiệp định thương mại tự do EU - Canada (CETA). Họ sẽ phải đàm phán các hiệp định thương mại mới. Điều này mất rất nhiều thời gian, công sức và có thể gây ra nhiều tranh cãi.

Ngoài ra, Anh sẽ phải xây dựng một hệ thống các quy định riêng cho mình, trong khi vẫn duy trì những điều luật được công nhận là tương đương với các quy định của EU để tiếp cận thị trường châu Âu - chiếm 44% kim ngạch xuất khẩu của Anh. Đây sẽ là thành tựu không hề nhỏ, song là sứ mệnh không thể thực hiện được trong vòng 2 năm. Theo nguồn tin từ giới chức Liên minh châu Âu (EU), cơ quan này nhiều khả năng sẽ đưa ra yêu cầu thời kỳ chuyển tiếp Brexit tối đa chỉ là 20 tháng cho Thủ tướng Anh Theresa May.

Trong bài phát biểu tại Florence hồi cuối tháng trước, Thủ tướng May đã chính thức đề nghị với EU là thời kỳ chuyển tiếp là khoảng 2 năm, thời kỳ đệm cho Anh rời khỏi EU kể từ sau tháng 3-2019. Trong thời gian này, Anh vẫn ở trong thị trường chung và liên minh thuế quan EU.

Trong khi đó, Chính phủ Ireland lại đưa ra lời kêu gọi thời kỳ chuyển tiếp nên kéo dài tới 5 năm để các doanh nghiệp chuẩn bị cho những thay đổi về các thủ tục hải quan, đề xuất này cũng nhận được ủng hộ từ nhiều thành phần trong nước Anh. Về phần mình, đại diện các tổ chức doanh nghiệp EU như Medef của Pháp, BDI của Đức và CEOE của Tây Ban Nha cũng tận dụng cơ hội này để bày tỏ những lo ngại của mình về tiến triển chậm chạp của các cuộc đàm phán Brexit.

Bà Carolyn Fairbairn, Tổng Giám đốc Liên đoàn Công nghiệp nước Anh (CBI), đánh giá cuộc họp ngày 13-11 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trước sự lo lắng ngày càng tăng của cộng đồng doanh nghiệp khắp châu Âu về triển vọng đàm phán Brexit. Bà Carolyn Fairbairn cũng nhắc lại thông tin đã có ít nhất 10% doanh nghiệp nước Anh khởi động kế hoạch dự phòng đối phó với tác động xấu của Brexit, và đến trước cuối năm nay con số này sẽ là 25%.

Trong tháng 12-2017 sẽ diễn ra một hội nghị cấp cao của các nhà lãnh đạo EU, đây sẽ là dịp để EU đánh giá những đề xuất của phía Anh về các vấn đề tồn tại chính trong đàm phán giữa hai bên, gồm vấn đề quyền công dân EU tại nước Anh, biên giới Bắc Ireland và trách nhiệm tài chính của nước Anh khi rời EU. Trong trường hợp 27 nhà lãnh đạo còn lại của EU nhất trí rằng đàm phán Brexit đã đạt “đủ tiến triển” cần thiết trong các vấn đề nêu trên, họ sẽ “bật đèn xanh” cho việc chuyển sang đàm phán vấn đề thương mại và thời gian chuyển tiếp của Brexit sau thời điểm tháng 3-2019.