Tọa đàm trực tuyến về sức khỏe: “Nanocovax - Vaccine made in Vietnam”

Tọa đàm trực tuyến có sự tham dự của ông Phạm Quang Hiệu - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài; ông Phạm Công Tạc - Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ; ông Dương Anh Đức - Thành Ủy viên, Phó Chủ tịch UBND TP HCM; bà Lê Bích Loan - Phó Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao; ông Ngô Hướng Nam - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao; ông Phùng Công Dũng - Chủ nhiệm Ủy ban về Người Việt Nam ở nước ngoài TP. HCM.

Tọa đàm trực tuyến cùng với chuyên gia kiều bào chung tay vượt đại dịch.

Cùng các khách mời là Tiến sĩ Đỗ Minh Sĩ - Giám đốc Nghiên cứu phát triển Công ty Cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen; Tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân (Kiều bào Mỹ) - Giám đốc khoa học Công ty IGY Life Sciences, Giáo sư kiêm nhiệm Đại học Arizona; Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Đinh Xuân Anh Tuấn (Kiều bào Pháp) - Bệnh viện Trung Ương Cochin, Đại học Y Nha dược Paris; Tiến sĩ Nguyễn Đức Thái (Kiều bào Mỹ) - Co-Founder TransMed-VN; ông Danny Võ Thành Đăng (kiều bào Singapore) - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài - đại diện Intercharm Training Hub, điều phối chương trình.

Phát biểu khai mạc, ông Phạm Công Tạc - Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ cho biết, hiện dịch Covid-19 tại Việt Nam ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại TP HCM và các địa phương phía Nam. Do đó, bên cạnh các phương pháp chống địch đang được triển khai thì nhu cầu sản xuất vắc xin trong nước cũng rất cần thiết. Ông mong muốn thông qua buổi Tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học bằng chuyên môn và kinh nghiệm của mình có thể đưa ra các ý kiến góp ý, đề xuất đới với vấn đề này để Việt Nam sớm có được nguồn lực vắc xin góp phần trong việc khống chế dịch bệnh trong giai đoạn hiện nay.

Tọa đàm do Ủy ban Nhà nước về Người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) phối hợp Ủy ban về Người Việt Nam ở nước ngoài TP HCM .

Ông Dương Anh Đức - Phó Chủ tịch UBND TP HCM khẳng định những đóng góp, hiến kế của các nhà khoa học, chuyên gia trí thức kiều bào trong phòng chống dịch Covid-19 là hết sức cần thiết và có nhiều ý nghĩa quan trọng đối với Thành phố. Trong giai đoạn khó khăn, mọi sự chia sẻ, đồng hành là rất quan trọng để TP HCM cùng cả nước sớm khống chế dịch bệnh, trở về trạng thái bình thường mới. Thay mặt Lãnh đạo TP HCM, ông cũng gửi lời cảm ơn Bộ Ngoại giao, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã liên tục tổ chức các hoạt động, sự kiện kịp thời kêu gọi, kết nối các chuyên gia trí thức người Việt Nam ở nước ngoài góp ý, hiến kế chung sức cùng Thành phố chống dịch Covid-19.

Theo Bà Lê Bích Loan - Phó trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang bùng phát, hệ sinh thái công nghệ cao Khu Công nghệ cao TP HCM đã góp phần vào công tác phòng chống đại dịch, có thể kể tên một số sản phẩm, công nghệ như: công nghệ xét nghiệm nhanh Covid và trang thiết bị y tế chẩn đoán của Công ty Biomed, Công ty Nam Khoa, công nghệ khử khuẩn trong Khẩu trang diệt khuẩn của Công ty Wakamono, nguồn Oxy sạch cung cấp cho các bệnh viện của Công ty Air Liquide, PVGas, ..nước sát khuẩn ứng dụng công nghệ nano của Trung tâm R&D,… Đặc biệt, phải kể đến dự án đầu tư của Công ty Cổ phần CNSH Dược Nanogen, đã ứng dụng công nghệ Protein tái tổ hợp để sản xuất sản phẩm vaccine Covid-19 đầu tiên của Việt Nam với tên gọi là Nanocovax.

Phát biểu tại tọa đàm, Tiến sĩ Đỗ Minh Sĩ – Giám đốc nghiên cứu phát triển – Công ty Cổ phần CNSH Dược Nanogen, giới thiệu tổng quan về Nanocovax đưa ra những thông tin cần thiết về vắc xin Nanocovax. Theo TS Đỗ Minh Sĩ, hiện nay có 3 loại vắc xin COVID-19 chính đang được nghiên cứu và phát triển: vắc xin mRNA, vắc xin tiểu đơn vị protein và vắc xin véc-tơ.

Nanogen đã nghiên cứu và sản xuất vắc xin tái tổ hợp phòng bệnh do SARS-CoV-2 theo hướng vắc xin tiểu đơn vị protein, trong đó subunit protein S tái tổ hợp gắn trên giá thể là các hạt nano silica. Thay vì sử dụng toàn bộ mầm bệnh, vắc xin tiểu đơn vị là loại vắc xin chỉ sử dụng những mảnh kháng nguyên vô hại (protein) của vi sinh vật thích hợp nhất để kích thích tạo đáp ứng miễn dịch phù hợp. Để tạo ra vaccine sub-unit, domain xuyên màng của protein S bj loại bỏ, protein S được sản xuất bằng công nghệ DNA tái tổ hợp trên tế bào CHO (tế bào buồng trứng của chuột hamster Trung Quốc). S đóng vai trò như 1 tiểu thể vận chuyển protein (protein cargo) mang protein kháng nguyên S, M, E, N của SARS-COV-2 để kích thích đáp ứng miễn dịch. Adjuvant cũng được sử dụng để tắng cường đáp ứng miễn dịch.

Công ty Nanogen đã nghiên cứu thành công dự tuyển vắc xin dựa trên S-protein (dạng wild type và 4 dạng đột biến). Vắc xin này hấp phụ vào hạt nhôm và có sử dụng adjuvant chuyên biệt để kích đáp ứng miễn dịch dịch thể và miễn dịch qua trung gian tế bào. Có thể nhược điểm của việc phát triển loại vắc xin này là vấn đề thời gian vì phải tạo dòng và chọn lọc trên tế bào nhưng ưu điểm lớn nhất là độ an toàn cao, có khả năng tạo đáp ứng miễn dịch tốt.

Theo TS Đỗ Minh Sĩ, tính đến thời điểm hiện tại, dựa trên kết quả thử nghiệm có thể đánh giá về mức độ an toàn thì vắc xin Nanocovax tương đối an toàn, các tình nguyện viên khi tiêm đa số có phản ứng nhẹ hoặc không phản ứng phụ. Hiệu quả của vắc xin chưa tính được, tuy nhiên chỉ số đáp ứng miễn dịch ở huyết thanh của người tiêm vắc xin Nanocovax cao hơn so với huyết thanh của người nhiễm Covid-19 đã khỏi bệnh.

Cùng quan điểm về vắc xin Nanocovax của Việt Nam, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân (Mỹ) - Giám đốc khoa học Công ty IGY Life Sciences, Giáo sư kiêm nhiệm Đại học Arizona nêu ý kiến nên đề xuất cấp phép sử dụng khẩn cấp Vắc xin Nanocovax bởi 4 yếu tố: An toàn, hiệu quả, khả năng sản xuất và lợi ích.

An toàn: Về cơ sở khoa học, các vắc xin dựa trên công nghệ protein tái tổ hợp là an toàn. Thực tế cho thấy các vắc xin dựa trên công nghệ này hiện đang lưu hành khẳng định điều đó.

Hiệu quả: Kết quả thử nghiệm của các vắc xin Covid đang được sử dụng trên thế giới đều cho thấy kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 phù hợp với kết quả giai đoạn 1 và 2 (tác dụng bảo vệ liên quan trực tiếp đến kháng thể trung hòa). Nanocovax tạo kháng thể trung hòa tốt (kết quả thử nghiệm giai đoạn 2 đã cho thấy).

Khả năng sản xuất: Theo thông tin trên trang điện tử của Nanogen, công ty có nhiều sản phẩm đang lưu hành được sản xuất bằng công nghệ tái tổ hợp dùng để tiêm tĩnh mạch. Đây là những sản phẩm đòi hỏi chất lượng và độ tinh khiết cao.

Lợi ích: Cho phép sử dụng khẩn cấp vắc xin Nanocovax là cơ hội thành công cho Việt Nam trên lĩnh vực tự sản xuất được vắc xin và tự khống chế được đại dịch. Tôi cho rằng sử dụng đại trà vắc xin Nanocovax tại thời điểm hiện nay rủi ro rất nhỏ (nếu có thì theo lý thuyết thấp hơn các vắc xin hiện đang được lưu hành) nhưng lợi ích thì lớn.

Cũng theo Tiến sĩ Nguyễn Đức Thái (Mỹ) - Co-Founder TransMed-VN chia sẻ khả năng tiêm chủng Nanocovax cho cộng đồng qua so sánh với Novavax và các vắc xin hiện hành: Ngoài mức độ an toàn cao, Nanocovax cần đạt tiêu chuẩn các vaxin COVID hiện nay, dựa trên 4 kết quả lâm sàng: hiệu quả tránh F0 không có triệu chứng, giảm nhập viện, giảm trở bệnh nặng và không tử vong. Nanocovax sẽ cần đáp ứng tốt đặc biệt cho chủng Delta. Trong điều kiện hiện tại, vì đánh giá khoa học có giới hạn, Nanocovax cần tập trung vào thử nghiệm và đánh giá các chỉ tiêu lâm sàng. Để thực hiện, rất cần các chuyên gia dịch tễ uy tín kinh nghiệm về COVID, nhà thống kê học thiết kế cho phù hợp và đánh giá cho những trọng tâm gồm:

Tăng số lượng 30-50 ngàn người gồm đối tác người cao tuổi, bệnh nền, tuyến đầu y tế, giới lao động phải di chuyển nhiều và trong vùng dịch nặng. So sánh convalescent serum của các nhóm này với Nanocovax có thể rất hữu ích cho kết luận; đánh giá chi tiết và chính xác dựa trên 4 kết quả lâm sàng: hiệu quả tránh F0 không có triệu chứng, giảm nhập viện, giảm trở bệnh nặng và không tử vong; Cần dự phòng cho trường hợp thật khẩn cấp, nếu các nguồn vaccine quá giới hạn, diễn tiến dịch khó kiểm soát, số tử vong cao. Theo đó, Nanocovax được dùng dựa trên tính an toàn của pha 3 hiện tại, với khuyến cáo người tiêm chủng tuyệt đối áp dụng 5K, và là đối tương tiêm chủng khi có vaccine. Có thể coi nhóm này như đối tác pha 3 mở rộng.