“Sảy cha còn chú, sảy mẹ bú dì”

- Có chuyện gì mà sáng sớm đã được bác hòa giải đến chơi nhà chúng em thế này?

- Anh hỏi thế thì tôi cũng xin được vào thẳng câu chuyện. Chẳng là hôm qua đi tập huấn trên huyện, tình cờ tôi gặp cháu Hoa. Nghe cháu tâm sự thì anh mới bán căn nhà ông bà để lại nhưng lại gạt cháu ra, coi cháu như người ngoài mà không chia phần thừa kế cho cháu. Việc của nhà mình, lẽ ra tôi không nên xen vào nhưng thấy cháu nó có vẻ buồn lắm nên hôm nay tôi mạo muội sang gặp anh hỏi xem thử đầu đuôi câu chuyện thế nào. Biết đâu có thể giúp đỡ, tư vấn thêm được cho gia đình mình việc gì đó có ích.

- Thật không giấu gì bác, đợt rồi, vợ em đau ốm thuốc thang chữa trị tốn kém vô cùng. Nhà lại còn nợ hơn trăm triệu tiền lãi ngân hàng nên khi có người mua được giá em quyết định bán căn nhà ông cụ để lại ngày trước để có tiền trang trải. Về phần cháu Hoa, như bác đã biết, cháu là con ông anh cả trong gia đình em. Bố mẹ cháu mất sớm nên lâu nay cháu nó sống với vợ chồng em. Thiết nghĩ, cháu Hoa là con gái, không phải cháu đích tôn của ông bà, ít tháng nữa cũng lên xe hoa về nhà chồng. Con gái lấy chồng thì nhà chồng người ta lo nên em coi như cũng đã xong trách nhiệm với cháu rồi.

- Anh à, các cụ xưa có câu “sảy cha còn chú, sảy mẹ bú dì”. Cháu Hoa không may mồ côi từ nhỏ nên với cháu anh là chú mà cũng như là cha vậy. Sự yêu thương, chăm sóc che chở của gia đình anh là chỗ dựa tinh thần và nguồn động viên rất lớn bù đắp những mất mát thiệt thòi cho cháu. Vì vậy về mặt tình cảm, anh không nên có suy nghĩ rằng cháu nó sắp lập gia đình thì mình đã hết trách nhiệm với cháu.

Còn về mặt luật pháp, việc anh bán nhà của ông bà để lại mà không chia phần thừa kế cho cháu với lý do bố cháu đã mất cũng là không đúng. Trong quy định của pháp luật dân sự về thừa kế có quy định việc thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Ở đây, theo tìm hiểu thì ông bà nội cháu Hoa chết không để lại di chúc. Do vậy, theo quy định tại khoản 1 Điều 675 Bộ luật Dân sự năm 2005, căn nhà mà ông bà để lại sẽ được phân chia thừa kế theo pháp luật.

Theo đó, căn cứ khoản 1, Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2005, những người thừa kế theo pháp luật thuộc hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Như vậy nhà mình, có anh và bố cháu Hoa là được hưởng thừa kế của ông bà theo hàng thừa kế thứ nhất.

Tuy nhiên ở đây, bố cháu Hoa đã mất. Việc chia thừa kế do đó sẽ được áp dụng theo quy định của Điều 677, Bộ luật Dân sự 2005 là “trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống”. Nghĩa là ở đây cháu Hoa sẽ được thừa kế thế vị phần di sản mà cha cháu được hưởng của ông bà nếu còn sống.

- Pháp luật quy định cụ thể được đến từng trường hợp thế kia sao bác?.

- Đúng vậy anh à. Các quy định của pháp luật thường được xây dựng, điều chỉnh, bổ sung xuất phát từ thực tiễn cuộc sống.

- Em hiểu rồi, em sẽ chấp hành đúng. Cảm ơn bác hòa giải đã phân tích cho em thấy được đúng sai trong cách cư xử của mình”.

Thanh Hải