Sáp nhập trường phổ thông để dạy học và quản lý hiệu quả hơn

Một tiết học của học sinh Trường Tiểu học Giang Biên (Hà Nội). Ảnh N.T

Việc sắp xếp không được rập khuôn

Ngày 31/12/2025 là thời hạn cuối cùng các địa phương phải hoàn thành phương án sắp xếp các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên theo Kết luận 221-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương hai cấp.

Thông tin về tình hình thực hiện sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông, (Bộ GD&ĐT) cho biết, thực hiện các chỉ đạo của T.Ư, Bộ GD&ĐT đã xây dựng, tham mưu ban hành và ban hành theo thẩm quyền nhiều Nghị định, Thông tư về phân cấp, phân quyền; ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc địa phương; tổ chức kiểm tra một số địa phương và tiếp tục hoàn thiện thể chế liên quan đến sắp xếp các cơ sở giáo dục công lập. Bộ GD&ĐT cũng quy định rõ khung tối thiểu, tối đa về quy mô điểm trường, số nhóm, lớp, tạo điều kiện để địa phương chủ động điều tiết phù hợp với thực tiễn.

Theo tổng hợp báo cáo của 23/34 tỉnh, TP gửi về Bộ GD&ĐT, hầu hết địa phương giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sắp xếp sau khi kết thúc năm học 2025-2026. Đối với giáo dục mầm non, 6/23 tỉnh giữ nguyên hiện trạng, 15/23 tỉnh giảm dần từ 1,76% đến dưới 10%; 1 tỉnh đã hoàn thành sáp nhập, giảm 45,83% cơ sở giáo dục. Ở giáo dục phổ thông, 7/23 tỉnh giữ nguyên, 15/23 tỉnh giảm từ 0,2% đến dưới 10%; 1 tỉnh giảm 42,57%. Giáo dục thường xuyên có mức sáp nhập mạnh, nhiều địa phương giảm trên 30%.

Việc sắp xếp bước đầu đã góp phần tinh giản đầu mối, giảm biên chế quản lý, bố trí lại đội ngũ giáo viên, nhân viên, khắc phục tình trạng thiếu, thừa cục bộ. Tuy nhiên, một số địa phương còn sáp nhập theo hướng cơ học, quy mô lớn trong thời gian ngắn, tiềm ẩn nguy cơ quá tải cơ sở vật chất, ảnh hưởng đến mô hình trường dân tộc nội trú, bán trú và quyền tiếp cận giáo dục của học sinh vùng khó khăn.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, mỗi địa phương có điều kiện kinh tế, xã hội, mật độ dân cư, giao thông và đặc thù vùng miền khác nhau. Do đó, việc sắp xếp phải căn cứ cụ thể vào từng địa bàn, không rập khuôn giữa đô thị, đồng bằng, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Mục tiêu cốt lõi của sắp xếp là tổ chức dạy học và quản lý hiệu quả hơn, thuận lợi hơn, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục. “Quá trình sắp xếp không chạy theo chỉ tiêu gượng ép, không áp đặt các con số cứng nhắc như mỗi xã chỉ còn một trường hay giảm theo tỷ lệ bắt buộc. Có nơi cần giảm đầu mối, nhưng cũng có nơi cần giữ nguyên hoặc tăng thêm trường lớp, nhất là khu vực dân cư đông, khu công nghiệp, nơi trường học đang quá tải. Sắp xếp không phải để giảm số lượng bằng mọi giá mà nhằm đạt sự hợp lý và hiệu quả”, Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.

Không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của học sinh

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cũng khẳng định, không lấy tiêu chí tự chủ tài chính làm căn cứ cho việc sắp xếp hay giải thể cơ sở giáo dục. Giáo dục phải được đặt trên nguyên tắc chuyên môn và chất lượng, không dùng các tiêu chí “phi giáo dục” để quyết định các vấn đề giáo dục.

Theo Bộ trưởng, việc sắp xếp trường mầm non, phổ thông phải được thực hiện thận trọng, có lộ trình rõ ràng, tuyệt đối không làm gián đoạn hoạt động dạy và học, nhất là trong thời điểm học sinh đang học giữa học kì. Không vì yêu cầu sắp xếp mà gây xáo trộn lớn, ảnh hưởng đến quyền lợi học tập của học sinh. Đặc biệt, trong quá trình sắp xếp, cần kiên quyết xử lí các cơ sở quy mô quá nhỏ, không bảo đảm an toàn, cơ sở vật chất và chất lượng nuôi dạy không đảm bảo; không sáp nhập trường mầm non vào trường phổ thông; không ghép tiểu học, THCS, THPT thành một, trừ các mô hình liên cấp tư thục đã có. Riêng với giáo dục thường xuyên và giáo dục nghề nghiệp, không chuyển đổi mô hình sang trung học nghề một cách đồng loạt, máy móc, mà phải chờ hướng dẫn và thực hiện theo lộ trình phù hợp.

Theo TS Nguyễn Tùng Lâm - Chủ tịch Hội đồng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội), đổi mới giáo dục phải đi theo mục tiêu Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị, đó là đòi hỏi chất lượng và đảm bảo yếu tố công bằng. Muốn làm được những điều đó, điều quan trọng nhất là chất lượng đội ngũ; sự chủ động tích cực của học sinh. Muốn học sinh chủ động, tích cực cần phải đảm bảo điều kiện học tập cơ bản cho các em như sĩ số học sinh trong mỗi lớp không quá đông; số lượng học sinh trong mỗi trường đảm bảo con số nhất định. Lý tưởng nhất là khoảng 30 học sinh/lớp. Hiện nay, quy định 45 học sinh/lớp ở bậc THCS – THPT là cao, với một số trường ở TP lên đến 50 học sinh/lớp khiến giáo viên khó có điều kiện quan tâm đến từng học sinh, ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em.

	Giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông
	Chế độ phụ cấp nhà giáo trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập
	100% cơ sở giáo dục phổ thông trên cả nước có tổ tư vấn học đường hỗ trợ học sinh