Phiên chất vấn Kỳ họp thứ 18 HĐND TP Hà Nội khóa XV: “Cát như con gái 18 thường xuyên bị nhòm ngó"

Thiếu phương tiện chuyên dụng

Mở đầu phiên chất vấn về nhóm vấn đề công tác quản lý nhà nước về khai thác cát, sỏi, lòng sông, ĐB Nguyễn Minh Đức (tổ ĐB quận Thanh Xuân) chất vấn Giám đốc Công an TP Hà Nội về việc TP còn 13 điểm khai thác cát trái phép, gây bức xúc dư luận, thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách Nhà nước. TP đã có quy chế phối hợp với các tỉnh giáp ranh, nhưng đến nay việc thực hiện còn nhiều hạn chế, đề nghị Giám đốc CATP cho biết nguyên nhân, giải pháp xử lý?.

ĐB Dương Thị Hằng (tổ ĐB Gia Lâm) nêu câu hỏi đến Chủ tịch UBND xã Xuân Đình và Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ về vấn đề tình trạng khai khác cát trái phép, đề nghị Chủ tịch xã Xuân Đình cho biết biện pháp xử lý như thế nảo? Đề nghị Chủ tịch UBND huyện cho biết trách nhiệm chính quyền địa phương?

ĐB Trần Thị Vân Hoa (tổ ĐB Tây Hồ) nêu câu hỏi đến Chủ tịch UBND và Trưởng CA huyện Đan Phượng về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng, đề nghị cho biết nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và giải pháp trong thời gian tới?...

Trả lời chất vấn của ĐB, ông Nguyễn Văn Tín, Chủ tịch UBND xã Xuân Đình, huyện Phúc Thọ cho biết: Sông Hồng chảy qua địa bàn xã Xuân Đình nên bị cát tặc nhòm ngó. Từ năm 2018 đến nay, cát tặc ồ ạt đến xã khai thác cả ngày đêm, tàu cuốc hút cát rất nhiều. Cao điểm năm 2018-2019, có lúc có khoảng 10 tàu hút cát. Sau khi xảy ra tình trạng khai thác cát trên địa bàn, xã đã báo cáo UBND huyện và TP, huyện đã ban hành văn bản, quyết liệt xử lý.

Cuối năm 2019, tình trạng khai thác cát cơ bản chấm dứt nhưng trong năm 2020, một số tàu cuốc lại đến, khai thác vào ban đêm, quy mô nhỏ hơn, chỉ khoảng 1-2 tàu cuốc. Huyện và xã đã ra quân quyết liệt, đến nay cơ bản chấm dứt nhưng mấy đêm gần đây vẫn có 1-2 tàu khai thác từ 21 giờ đêm đến 4-5 giờ sáng.

Lực lượng cát tặc khai thác 1-2 ngày lại nghỉ. Việc khai thác cát giữa dòng sông Hồng, công an huyện và xã không được trang bị lực lượng và phương tiện chuyên dụng để có thể ngăn chặn triệt để.

Chủ tịch UBND xã Xuân Đình ví "cát như con gái 18 thường xuyên bị nhòm ngó", nhân dân bức xúc, chủ tịch xã cũng rất áp lực. "Xã muốn xin 1 tàu cao tốc, lực lượng chuyên dụng, đề nghị TP hỗ trợ. Nếu không được, chúng tôi đề xuất lực lượng công an giao thông chốt trực tại đây để ngăn chặn triệt để cát tặc”.

Về trách nhiệm của UBND huyện, ông Doãn Trung Tuấn, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ nêu, trách nhiệm của huyện là phối hợp bảo vệ tài nguyên, bảo vệ cát sỏi chưa khai thác, có hành động ngăn chặn đối với các tình trạng khai thác cát trái phép, đối với các nội dung vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp trên.

Ông Nguyễn Văn Tín, Chủ tịch UBND xã Xuân Đình, huyện Phúc Thọ trả lời chất vấn của đại biểu

Trong thời gian qua, huyện đã thực hiện nhiều giải pháp để thực hiện đúng thẩm quyền, tuy nhiên tình trạng khai thác cát trên địa bàn huyện còn phức tạp. Năm 2018, huyện đã tập trung chỉ đạo các lực lượng chức năng xử lý bắt 9 vụ, 9 đối tượng, phạt 775 triệu đồng, trong đó có 1 vụ xử lý hình sự, thu giữ các phương tiện như máy xúc, xe ô tô. Năm 2019, xử lý 6 vụ, 7 đối tượng, thu giữ các phương tiện. Năm 2020, xử lý 4 vụ, 4 đối tượng, xử phạt 65 triệu đồng.

Đồng thời, huyện đã chủ động phối hợp với các địa bàn lân cận để quản lý khai thác cát trên lòng sông Hồng; thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc, ban hành chỉ thị, kế hoạch để giải quyết tình trạng này, nhờ đó, tình trạng khai thác trái phép như công trường vào ban ngày đã chấm dứt, song vẫn còn tình trạng khai thác cát trái phép vào ban đêm.

Theo Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ, khó khăn trong công tác quản lý cát là công an huyện chỉ có 1 xuồng, có 1 đồng chí công an cấp phép lái xuồng đó. Nếu điều tra truy bắt vào ban đêm thì rất phức tạp. Vì vậy, đề xuất Sở Nội vụ tham mưu xác định mốc giới trên lòng sông giữa địa bàn huyện Phúc Thọ với 2 xã của Vĩnh Phúc để thuận tiện quản lý. Ngoài ra, Sở TN&MT sớm đẩy nhanh tiến độ phê duyệt giá khởi điểm đấu giá khai thác để Nhà nước vừa quản lý được, đảm bảo nguồn thu.

Các đối tượng lợi dụng dịch Covid-19, lễ tết để khai thác trái phép

Trả lời câu hỏi của ĐB Trần Thị Vân Hoa về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng, Trưởng Công an huyện Đan Phượng Nguyễn Văn Khanh cho biết, huyện có 15km sông Hồng chảy qua, các điểm có giấy phép khai thác cát nhưng đã hết thời gian khai thác từ ngày 1-5-2020, dù các doanh nghiệp đã có giấy phép nhưng chưa hoạt động do chưa xong thủ tục.

Thực hiện chỉ đạo của TP và huyện ủy, UBND huyện đã tăng cường chỉ đạo các ngành chức năng kiểm tra xử lý những trường hợp khai thác cát trái phép, Công an huyện chủ động các biện pháp nghiệp vụ. Từ năm 2018 đến nay lực lượng chức năng đã bắt giữ 42 đối tượng vi phạm, tịch thu hàng tỷ đồng, trong đó khởi tố 2 đối tượng; riêng năm nay đã xử lý 7 vụ với 7 đối tượng, xử phạt gần 200 triệu đồng.

Tuy nhiên trong thời gian Covid-19, nhiều đối tượng lợi dụng khai thác cát trái phép. Chủ tịch UBND huyện đã trực tiếp chỉ đạo Công an huyện thực hiện đợt cao điểm tuần tra xử lý. Đầu tháng 6 thực hiện chỉ đạo của CATP, CA huyện đã bắt 1 số đối tượng khai thác trên địa bàn giáp ranh với huyện, trong đó có những đối tượng ở địa bàn khác thường xuyên khai thác ở nơi giáp ranh này (nơi giáp ranh với các huyện Đông Anh, Mê Linh, Phúc Thọ rất phức tạp).

Theo ông Nguyễn Văn Khanh, tình trạng khai thác cát trái phép như một tệ nạn xã hội, nhưng nhiều khó khăn để xử lý, trong đó có nguyên nhân nhu cầu cát sỏi xây dựng của người dân rất cao, bến bãi hạn chế, cầu và cung chưa đi đôi. Do đó, đề nghị tăng cường lực lượng chức năng vào cuộc, có chế tài mạnh và cần tính đến nhu cầu người dân.

Trả lời câu hỏi của ĐB Nguyễn Minh Đức về các điểm khai thác cát trái phép, Phó Giám đốc CATP Hà Nội Nguyễn Thanh Tùng cho biết: Trên địa bàn TP có 7 tuyến sông chính giáp ranh với 8 tỉnh Hoà Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hà Nam. Trên các tuyến sông này, thường có các đối tượng hoạt động lén lút tại khu vực giáp ranh để khai thác cát, sỏi.

Qua điều tra cơ bản cho thấy, trên địa bàn TP còn 13 điểm phức tạp liên quan đến khai thác cát, gồm: Ba Vì (2 điểm), Mê Linh, Đan Phượng, Phúc Thọ (1 điểm), Gia Lâm (3 điểm), Đông Anh (2 điểm). Tính đến tháng 11-2020, trên địa bàn TP có 14 giấy phép hoạt động khai thác cát, khoáng sản tình trạng khai thác cát, khoáng sản có hiệu lực. Ngoài ra, có 8 tổ chức được cấp phép khai thác cát nổi trên sông Hồng.

Về bãi tập kết, hiện trên địa bàn TP có 207 bãi tập kết kinh doanh khoáng sản đang hoạt động. Trong đó có 57 bãi có thủ tục hoạt động, 150 bãi chưa có thủ tục hoạt động tại 15 quận, huyện gồm: Ba Vì, Sơn Tây, Phúc Thọ, Đan Phượng, Mê Linh, Gia Lâm, Sóc Sơn, Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Hoàng Mai, Thanh Trì, thường Tín, Phú Xuyên.

Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội Nguyễn Thanh Tùng trả lời về giải pháp xử lý 13 điểm khai thác cát trái phép

Liên quan đến công tác phòng ngừa tội phạm vi phạm quy định của pháp luật về khai thác cát, Phòng Cảnh sát môi trường, Đội CSGT đường thuỷ (Phòng CSGT-CATP Hà Nội) chịu trách nhiệm. Tới đây, công an chính quy đảm nhiệm CA xã, CATP sẽ giao nhiệm vụ quản lý tại cơ sở cho lực lượng này để tăng cường phát hiện, phối hợp với công an môi trường, CSGT hoạt động hiệu quả hơn.

Theo Phó Giám đốc CATP, về phương thức, thủ đoạn hoạt động của cát tặc, các đối tượng được cấp các thuyền để khai thác bãi nổi. Trong khi đó, một số cá nhân thì lợi dụng vị trí được khai thác để tự ý đưa các tàu không đăng ký vào hoạt động. Những đối tượng này thường xuyên thay đổi thời gian, quy luật hoạt động; lợi dụng những ngày nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ để khai thác (thường khai thác đêm tối, rạng sáng). Để phát hiện lực lượng chức năng, các đối tượng này còn thuê người cảnh giới từ xa.

Các đối tượng khai thác cát thường lợi dụng địa bàn giáp ranh giữa các tỉnh để khai thác. Khi xuồng của CSGT đi ra, thì thuyền của các đối tượng nhổ neo, chạy sang địa bàn tỉnh khác. Đến nay, việc xác định địa bàn để xác định trách nhiệm cũng đang còn khó khăn. Khi đối tượng sang địa bàn tỉnh khác, thẩm quyền điều tra không thuộc CATP Hà Nội nữa-Phó Giám đốc CATP nói.

Thời gian qua CATP Hà Nội đã phát hiện 97 vụ, 139 đối tượng, khởi tố 8 vụ. Điển hình là ngày 26-5, CATP Hà Nội đã lập chuyên án và bắt giữ 13 tàu cát, 8 tàu hút, có 34 đối tượng đang khai thác cát, thu giữ 1.500 m3 cát. Qua thu giữ, củng cố chứng cứ, công an đã khởi tố tạm giam 29 đối tượng về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”. Từ đó, tình hình khai thác cát trái phép giảm hẳn.