Ngoại giao vắc-xin là một “mặt trận” rất quan trọng

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn

- Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa của việc thành lập Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vắc-xin và kế hoạch sắp tới của Tổ công tác để ta có thể tiếp cận nguồn vắc-xin nhanh nhất, nhiều nhất và sớm nhất có thể?

- Với sự xuất hiện các biến chủng mới từ đầu năm 2021, đại dịch Covid-19 diễn biến rất phức tạp và lây lan nhanh trên thế giới và ở trong nước, có thể nói cuộc chiến chống Covid-19 ở nước ta bước sang giai đoạn mới.

1. Với phương châm "5K + vắc-xin + công nghệ", chiến lược vắc-xin vừa là nhiệm vụ rất cấp bách, vừa là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài để kiểm soát và tiến tới đẩy lùi dịch Covid-19. Trong bối cảnh trong nước chưa sản xuất được vắc-xin ngừa Covid-19, yêu cầu phòng chống dịch rất cấp bách trong khi nguồn vắc-xin trên thế giới khan hiếm, ngoại giao vắc-xin là một “mặt trận” rất quan trọng, bởi vận động có được vắc-xin là khâu đầu tiên quyết định thực hiện thắng lợi của chiến lược vắc-xin.

Thực tiễn cho thấy, thông qua Ngoại giao vắc-xin, đến nay nước ta đã tiếp nhận hàng triệu liều vắc-xin từ sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, không chỉ trực tiếp phục vụ công tác phòng chống dịch, mà còn có ý nghĩa rất quan trọng về nhiều mặt đối nội, đối ngoại, chính trị, quốc phòng, an ninh và kinh tế- xã hội.

2. Xuất phát từ yêu cầu cấp bách về phòng chống dịch Covid-19, trước diễn biến rất phức tạp của dịch bệnh và tầm quan trọng của ngoại giao vắc-xin, ngày 13-8-2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định thành lập Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vắc-xin do Bộ trưởng Bộ Ngoại giao là Tổ trưởng, thành viên là lãnh đạo Văn phòng Chính phủ và các Bộ Ngoại giao, Y tế, Quốc phòng, Công an, Công Thương, Khoa học-Công nghệ. Trong bối cảnh hiện nay, việc thành lập Tổ công tác này có những ý nghĩa rất quan trọng.

Thứ nhất, tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán và xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta là bảo vệ sức khỏe Nhân dân là trên hết và trước hết, huy động tối đa mọi nguồn lực trong nước và quốc tế, trong đó có vắc-xin, để sớm đẩy lùi dịch Covid-19, đưa hoạt động kinh tế- xã hội và cuộc sống của nhân dân trở lại bình thường trong thời gian sớm nhất có thể.

Thứ hai, khẳng định quyết tâm rất cao và sự quyết liệt của Chính phủ trong thực hiện chiến lược vắc-xin để mở rộng tiêm chủng cho toàn dân. Bên cạnh việc tạo mọi thuận lợi để đẩy nhanh nghiên cứu, sản xuất vắc-xin trong nước, trước mắt cần đẩy mạnh ngoại giao vắc-xin để tiếp cận nhanh nhất, đưa vắc-xin, trang thiết bị y tế và thuốc điều trị Covid-19 về nước nhiều nhất và sớm nhất có thể.

Thứ ba, Tổ công tác của Chính phủ là cơ chế tăng cường sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng và đồng bộ giữa các Bộ liên quan nhằm đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả của công tác ngoại giao vắc-xin, đáp ứng kịp thời và tốt hơn nữa yêu cầu phòng chống dịch Covid-19 trong nước.

3. Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập, Tổ công tác đã họp và thống nhất phương châm của Tổ công tác là phát huy cao nhất tinh thần trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân, chủ động, phối hợp chặt chẽ, khẩn trương, sáng tạo và hiệu quả, “đã quyết tâm, càng quyết tâm cao hơn nữa”, “đã cố gắng, càng cố gắng hơn nữa”.

Với phương châm và tinh thần đó, Tổ công tác dưới sự chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ sẽ tham mưu, triển khai vận động quyết liệt, đồng bộ ở kênh Lãnh đạo cấp cao và các cấp, các kênh song phương và đa phương, trong nước và thông qua các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, dưới mọi hình thức trực tiếp và trực tuyến để tranh thủ tối đa thời cơ, cơ hội tiếp cận vắc-xin nhanh nhất, nhiều nhất và sớm nhất.

Trong đó, Tổ công tác sẽ tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, đẩy mạnh xúc tiến, vận động các đối tác và tổ chức quốc tế tiếp tục viện trợ, hợp tác sản xuất và chuyển giao công nghệ vắc-xin, thuốc điều trị và vật phẩm y tế phòng chống dịch Covid-19 càng sớm càng tốt.

Hai là, nỗ lực tìm kiếm, tiếp cận, kết nối, thúc đẩy, đôn đốc các đối tác nước ngoài trong đàm phán, nhập khẩu và tiếp nhận vắc-xin, thuốc điều trị, vật phẩm y tế. Đẩy mạnh vận động các đối tác giao vắc-xin cho Việt Nam đúng hạn hoặc sớm hơn kế hoạch theo các thỏa thuận, hợp đồng đã ký.

Ba là, chủ động, tích cực thẩm tra, xác minh các đối tác nước ngoài, thông tin liên quan đến khả năng cung cấp vắc-xin, thuốc điều trị và vật phẩm y tế mà Việt Nam có thể tranh thủ, nhập khẩu hoặc hợp tác sản xuất.

Trên cơ sở thống nhất kế hoạch, lộ trình triển khai, Tổ công tác đã phân công các thành viên Tổ công tác cụ thể hóa, thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm nói trên.

- Xin Bộ trưởng cho biết đóng góp của ngành Ngoại giao vào nỗ lực chung của Chính phủ trong phòng chống dịch Covid-19?

- Quán triệt đường lối đối ngoại Đại hội XIII, phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín đất nước, ngành Ngoại giao đã triển khai đồng bộ, toàn diện các hoạt động đối ngoại, cùng các cấp, các ngành đã đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế- xã hội và phòng chống dịch Covid-19.

Thứ nhất, thông qua theo dõi sát diễn biến dịch Covid-19 và kinh nghiệm các nước trên thế giới, Bộ Ngoại giao đã sớm tham mưu cho Chính phủ về xu hướng các nước xác định vắc-xin là yếu tố quyết định để đẩy lùi dịch bệnh, mở cửa và phục hồi phát triển kinh tế.

Thứ hai, ngành Ngoại giao đã đi đầu tham mưu việc triển khai ngoại giao vắc-xin. Theo đó, chủ động kiến nghị đưa nội dung vận động vắc-xin vào các hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước, nhất là các cuộc tiếp xúc, điện đàm của Lãnh đạo ta với lãnh đạo các nước và các tổ chức quốc tế. Bộ Ngoại giao đã trực tiếp và thông qua các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nỗ lực tìm kiếm, tiếp cận các nguồn vắc-xin, tích cực vận động các đối tác viện trợ vắc-xin và trang thiết bị y tế.

Đến nay, hầu hết các đối tác quan trọng và các nước bạn bè truyền thống đều đã hỗ trợ Việt Nam với hàng triệu liều vắc-xin cùng nhiều trang thiết bị y tế, trực tiếp phục vụ cho công tác phòng chống dịch Covid-19 trong nước, nhất là ở các tỉnh, thành phố ở phía Nam.

Thứ ba, phát huy tối đa mạng lưới 94 cơ quan đại diện Việt Nam, ngành Ngoại giao đã chủ động, tích cực đẩy mạnh tìm hiểu, tổng hợp kinh nghiệm của các nước về phòng chống dịch Covid-19 và phục hồi phát triển kinh tế, trên cơ sở đó góp phần tham mưu cho Chính phủ có các biện pháp phù hợp nhằm thực hiện mục tiêu kép một cách linh hoạt, kết hợp hài hòa giữa phòng chống dịch Covid-19 hiệu quả và phát triển kinh tế- xã hội, bảo đảm an sinh xã hội.

Thứ tư, bên cạnh đẩy mạnh ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển lấy người dân, địa phương và doanh nghiệp làm trung tâm, Bộ Ngoại giao đã và đang phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ nhiều biện pháp về tạo thuận lợi đi lại của chuyên gia, nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam để duy trì, phát triển sản xuất, kinh doanh trong bối cảnh dịch Covid-19.

Thứ năm, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành đẩy mạnh bảo hộ công dân và hỗ trợ người Việt Nam ở nước ngoài vượt qua khó khăn của đại dịch, góp phần tăng cường tình cảm, gắn bó kiều bào ta với Tổ quốc, quê hương, tranh thủ được nguồn lực lớn của kiều bào cho phòng chống dịch.

Đến nay, ta đã thực hiện 543 chuyến bay, đưa về nước khoảng 136 nghìn công dân. Kiều bào ta ở nước ngoài đã hỗ trợ Nhân dân trong nước hơn 50 tỷ đồng và nhiều vật phẩm y tế, trong đó đóng góp hơn 11 tỷ đồng vào Quỹ vắc-xin.

Phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại, ngành Ngoại giao tiếp tục cùng các cấp, các ngành, trong đó có cơ chế Tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vắc-xin, nỗ lực và đóng góp hết sức mình vào thực hiện thắng lợi mục tiêu kép, sớm đẩy lùi dịch Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội.

- Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!