Miền Trung tái thiết nguồn nước sinh hoạt cho người dân sau mưa lũ

Hỗ trợ nguồn nước sinh hoạt, phục vụ tái sản xuất

Theo báo cáo từ các địa phương, trong đợt lũ miền Trung hồi tháng 10-2020 có khoảng 148.260 hộ dân gặp khó khăn về nước sinh hoạt do lũ, lụt và 309 công trình cấp nước tập trung bị hư hỏng, sửa chữa. Trong đó, 69.800 hộ chịu ảnh hưởng từ công trình cấp nước tập trung, 79.460 hộ từ công trình cấp nước hộ gia đình.

Đến nay, cơ bản các hộ dân sử dụng cấp nước hộ gia đình đã khắc phục cấp nước trở lại, cụ thể Nghệ An 17.300 hộ, Hà Tĩnh 44.790 hộ, Quảng Bình 43.270 hộ, Quảng Trị 31.950 hộ, Thừa Thiên Huế 10.000 hộ, Đà Nẵng 300 hộ Quảng Nam 5.580 hộ, Quảng Ngãi: 9.800 hộ, Bình Định: 2.170 hộ.

Do ảnh hưởng nặng nề của “lũ chồng lũ” các công trình cấp nước tập trung bị hư hỏng, nhiều công trình thủy lợi tạm bị phá hủy. Trong đó, tại tỉnh Nghệ An 52.620m kênh mương bị sạt; trạm bơm bị bồi lấp, hư hỏng 7 trạm; cống bị cuốn trôi, hư hỏng 519 cống; cầu máng bị hỏng 4 công trình. Hà Tĩnh có 41.045 m kênh mương bị sạt, trôi, hư hỏng; trạm bơm bị hư hỏng 55 trạm; cống bị hư hỏng 44 cống; công trình thủy lợi tạm bị phá hủy 4 công trình. TP Đà Nẵng có tổng chiều dài kênh mương bị ảnh hưởng là 112.871 m kênh mương (khối lượng gồm: 4.300 m3 đất; 35 m3 đá, bê tông); 15 trạm bơm bị sạt lở, bồi lắng bể hút…

Là địa phương chịu nhiều thiệt hại do mưa lũ, tỉnh Quảng Trị có 66 công trình cấp nước tập trung bị hư hỏng do lũ lụt, khiến trên 23.000 hộ bị thiếu nước sinh hoạt, tập trung ở các huyện: Đakrông, Hướng Hóa, Triệu Phong, Hải Lăng và vùng miền núi các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ.

Nhằm ổn định cuộc sống cho bà con có nước sinh hoạt, tỉnh Quảng Trị phân bổ hàng chục máy lọc nước, 1.000 thiết bị lọc nước, 50 bình gốm lọc nước và 100 thiết bị kèm hóa chất xử lý nước cho các địa phương ở các huyện: Triệu Phong, Hải Lăng, Đakrông… Tỉnh cũng ưu tiên nguồn lực khắc phục khẩn cấp 5 công trình cấp nước sinh hoạt.

Tại tỉnh Quảng Bình, trên địa bàn tỉnh có 117 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung với tổng công suất khoảng 42.000m3/ngày/đêm, cấp nước sinh hoạt cho khoảng 410.000 người dân nông thôn. Do ảnh hưởng mưa lũ, có khoảng 50% các công trình cấp nước phải ngừng hoạt động trong thời gian mưa lũ, nhiều công trình cấp nước bị hư hỏng nặng, như: công trình cấp nước cụm xã Tiến Hóa-Châu Hóa-Văn Hóa (huyện Tuyên Hóa) có nhiều đoạn đường ống bị gãy, bị lũ cuốn trôi; công trình cấp nước xã Thanh Trạch (huyện Bố Trạch), xã Quảng Châu (huyện Quảng Trạch) bị ngập nước, cháy máy bơm; công trình cấp nước xã Quảng Kim (huyện Quảng Trạch) nằm đầu nguồn nước nên lượng rác thải do mưa lũ dồn về làm tắc nghẽn các đường ống…

Nhằm hỗ trợ người dân có nước sạch phục vụ đời sống sinh hoạt, Trung tâm nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh đã tích cực hỗ trợ người dân xử lý nguồn nước bằng hóa chất, phèn nhôm, sửa chữa các công trình cấp nước bị hư hỏng.

Sau nhiều ngày nỗ lực triển khai sửa chữa, hiện nay, cơ bản các công trình cấp nước của trung tâm đã được đưa vào vận hành trở lại để cấp nước cho người dân.

Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường tỉnh Quảng Bình hỗ trợ lắp đặt đường ống dẫn nước mới tại công trình nước sạch cụm xã Tiến Hóa, Châu Hóa, Văn Hóa thuộc huyện Tuyên Hóa (Quảng Bình).

Những giải pháp căn cơ

Trước thực trạng tái thiết nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất, Tổng Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT) đã phối hợp với các tổ chức quốc tế hỗ trợ một số thiết bị lọc nước cho các hộ gia đình, trường học, trạm y tế ở các địa phương miền Trung.

Đồng thời, cải tạo, sửa chữa một số công trình nước sạch và vệ sinh của trường học/trạm y tế bị hư hỏng, xuống cấp; cung cấp nước rửa tay khô cho cán bộ y tế/giáo viên cho vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai lũ, ngập lụt, úng, sạt lở đất.

Cụ thể, Chính phủ Úc đã hỗ trợ 2 đợt cho 3 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị (đợt 1) với tổng kinh phí khoảng 550.000 USD và đợt 2 cho 4 tỉnh: Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kon Tum với tổng kinh phí khoảng 450.000 USD. Đồng thời, hỗ trợ 50 hệ thống lọc nước cho các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra thực tế đánh giá mức độ ảnh hưởng bão lũ để lên phương án tái thiết các cơ sở hạ tầng, công trình thủy lợi kết hợp với các lực lượng khơi thông kênh mương, giải phóng những ruộng đất bị cát bồi lấp để chuẩn bị cho vụ Đông Xuân sắp tới tại các tỉnh miền Trung.

Tổ chức khảo sát đánh giá lại trữ lượng, chất lượng nguồn nước cấp cho công trình, mức độ hư hỏng do lũ lụt để có giải pháp sửa chữa hoặc lựa chọn giải pháp cấp nước khác hiệu quả hơn. Đầu tư xây dựng mới các công trình cấp nước tập trung có quy mô lớn đảm bảo an toàn trong thiên tai.

Rà soát quy hoạch thủy lợi các lưu vực sông thích ứng với thời tiết mưa lũ cực đoan và biến động nguồn nước. Xây dựng các hồ chứa thủy lợi lớn, đa mục tiêu như hồ Thác Muối (Nghệ An), hồ Trại Dơi (Hà Tĩnh), hồ Ô Lâu Thượng (Thừa Thiên Huế), Là Ngà 3 (Bình Thuận)... đảm bảo khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn nước, phòng chống lũ hạ du.

Tập trung nghiên cứu các giải pháp về khoa học, công nghệ để ứng phó với mưa, lũ lớn, ngập lụt, úng cực đoan khu vực miền Trung.