Mỹ Đức là huyện ngoại thành của Hà Nội, trên địa bàn huyện có 20 thành phần dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống (Mường, Tày, Nùng, Cao Lan, Sán Dìu, Sán Chỉ, Sán Chay, Khơ Mú, Bana, Thanh, Thổ, Thái, Hoa, Dao, Giáy, H.Mông, Khơ Me, Vân Kiều, Ngạn, Chân), với dân số là 6.930 người, chiếm tỷ lệ 3,24% dân số toàn huyện.

Trong đó, dân tộc Mường chiếm 3,04%, các DTTS khác chiếm 0,2%. Đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện Mỹ Đức cư trú ở hầu hết các xã, thị trấn nhưng chủ yếu là tập trung ở xã An Phú. Xã An Phú có 13 thôn, với dân số 10.020 người, trong đó, người DTTS chiếm 57%, chủ yếu là người dân tộc Mường.

Theo lãnh đạo UBND huyện Mỹ Đức, những năm qua, nhờ sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng dân tộc và miền núi, nên giai đoạn 2019 - 2024, huyện Mỹ Đức đã chủ động xây dựng và triển khai, thực hiện kế hoạch về thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS xã An Phú giai đoạn 2021-2025; Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2030 trên địa bàn vùng DTTS huyện Mỹ Đức.

Bám sát chủ trương của huyện, cấp ủy Đảng, chính quyền cùng các ban ngành, đoàn thể trong huyện Mỹ Đức và 22 xã, thị trấn đã luôn quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào DTTS trên địa bàn.

Trưởng Phòng Tư pháp huyện Mỹ Đức Nguyễn Viết Hường chia sẻ, công tác tư pháp của huyện được triển khai toàn diện. Năm 2024, UBND huyện Mỹ Đức tổ chức nhiều hội nghị tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL), trong đó hướng đến đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã, tập trung ở xã An Phú. Nội dung tuyên truyền về các văn bản pháp luật như: Luật Thủ đô 2024; Luật Đất đai; Luật Nhà ở; Luật Kinh doanh bất động sản; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ; Luật Đấu giá tài sản, Luật Bảo hiểm xã hội; dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 lĩnh vực tư pháp và các văn bản pháp luật mới ban hành…

Bên cạnh đó, huyện Mỹ Đức duy trì việc phát tin mỗi tuần 2 buổi chuyên mục "Pháp luật với đời sống" và "An ninh trật tự"… thông báo những vụ việc vi phạm pháp luật trên địa bàn huyện; phổ biến tuyên truyền những văn bản luật mới ban hành và những văn bản pháp luật, hỏi đáp pháp luật về các vấn đề mà cán bộ và Nhân dân quan tâm; xây dựng, đăng tải tin bài về pháp luật trên Cổng thông tin điện tử của huyện; phát thanh gần 10.000 buổi với nội dung triển khai thi hành các bộ luật, luật, văn bản pháp luật mới ban hành theo kế hoạch của Hội đồng Phối hợp PBGDPL huyện…

Ông Nguyễn Viết Hường cho hay, công tác tuyên truyền PBGDPL từ huyện đến cơ sở có nhiều cố gắng, đa dạng hóa về hình thức và nội dung, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện. Công tác hòa giải ngày càng đạt hiệu quả cao, góp phần giải quyết các tranh chấp, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân ngay từ cơ sở, giữ gìn mối đoàn kết, củng cố tình làng, nghĩa xóm và hạn chế phát sinh đơn, thư khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp. Xây dựng đời sống văn hóa ở thôn xóm, giữ vững an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội ở địa phương. Năm 2024, trên địa bàn huyện Mỹ Đức có 26 vụ việc hòa giải, trong đó hòa giải thành 24 vụ việc, đạt 92,3%.

Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) luôn được UBND huyện quan tâm. Do đó, 22/22 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mỹ Đức được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2023.

Tại huyện Ba Vì, năm 2024, công tác tư pháp huyện gặt hái nhiều thành tựu. Ngay từ đầu năm 2025, UBND huyện đã tổ chức các hội nghị quán triệt, triển khai các Luật, nghị quyết mới được Quốc hội thông qua; đồng thời giao Phòng Tư pháp chủ trì tuyên truyền, phổ biến đến các xã, thị trấn và người dân trên địa bàn huyện như: Luật Đất đai (sửa đổi); Luật Thủ đô năm 2024… Các phòng, ban, ngành, Mặt trận tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội huyện, UBND các xã, thị trấn căn cứ nhiệm vụ được giao tại kế hoạch và văn bản chỉ đạo của UBND huyện, của Hội đồng phối hợp PBGDPL huyện ban hành các kế hoạch, văn bản và tổ chức triển khai thực hiện tại cơ quan, đơn vị.

Việc tuyên truyền pháp luật cho phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Ba Vì được Hội liên hiệp huyện Ba Vì triển khai tuyên truyền sâu, rộng các quy định về phòng chống tệ nạn xã hội, quy định về bình đẳng giới, các quy định về dân sự, hôn nhân và gia đình... tới 59.610 hội viên, phụ nữ.

UBND huyện đã tổ chức 98 buổi tuyên truyền pháp luật, trợ giúp pháp lý cho 7.203 phụ nữ; tổ chức 2 buổi truyền thông, tư vấn hỗ trợ phụ nữ di cư an toàn, phòng ngừa mua bán người cho 350 cán bộ hội viên phụ nữ; 32 buổi trợ giúp pháp lý về luật đất đai, hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng cho 2.500 phụ nữ; hỗ trợ 4 trường hợp là nạn nhân mua bán người chở về địa phương; có Dự án 8 Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia “Phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn huyện Ba Vì năm 2024”.

Với nền tảng công tác tư pháp thời gian qua, Trưởng phòng Tư pháp huyện Ba Vì Nguyễn Thanh Sơn khẳng định, năm 2025, công tác Tư pháp huyện Ba Vì tập trung vào việc kiện toàn đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật theo hướng chất lượng, hiệu quả và tham gia trực tiếp, tích cực vào công tác phổ biến giáo dục pháp luật của địa phương. Tăng cường trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền, các phòng, ngành liên quan, các Nhà trường, cơ sở giáo dục về công tác tuyên truyền, PBGDPL; tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, phát huy vai trò, trách nhiệm của cơ quan tư pháp trong công tác hòa giải ở cơ sở. Phối hợp với Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên của MTTQ để thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở.

Củng cố, kiện toàn nâng cao chất lượng tổ hòa giải và hòa giải viên thông qua việc rà soát số lượng, chất lượng đội ngũ hòa giải viên; chuẩn hóa các tiêu chuẩn, điều kiện để được công nhận là hòa giải viên; bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải; tạo điều kiện cho hòa giải viên giao lưu, học hỏi kỹ năng hòa giải thông qua các hoạt động như thi hòa giải viên giỏi, học hỏi kinh nghiệm. Duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng hòa giải trong đó có kỹ năng tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho đội ngũ hoà giải viên. Hướng dẫn, đôn đốc UBND các xã, thị trấn, các phòng, ban, ngành hoàn thiện việc chấm điểm xã, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật.

Tại huyện Thạch Thất, các DTTS của huyện cư trú tập trung theo cộng đồng tại 3 xã (Tiến Xuân, Yên Bình và Yên Trung), chủ yếu là dân tộc Mường và một số ít dân tộc khác. Các xã này vẫn còn thiếu thốn cơ sở hạ tầng, đường giao thông khó khăn, đặc biệt là trong mùa mưa. Việc kết nối giao thông giữa các thôn, xã còn hạn chế. Dân trí của đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã còn thấp, chủ yếu là lao động phổ thông. Cần có nhiều chương trình đào tạo nghề, tạo việc làm để giúp đồng bào nâng cao thu nhập.

Trong giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2024, huyện Thạch Thất đã thực hiện nhiều chương trình, kế hoạch để nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng, đặc biệt là đối với đồng bào dân tộc thiểu số và các khu vực miền núi. Các hoạt động PBGDPL đã được triển khai ở cả cấp huyện, xã và thôn, đảm bảo sự tham gia của đông đảo các đối tượng, đặc biệt là người dân tộc thiểu số.

Trưởng phòng Tư pháp Nguyễn Tuấn Chinh cho biết, 3 năm qua, UBND huyện đã chỉ đạo Hội đồng Phối hợp PBGDPL huyện và các đơn vị liên quan đã tổ chức được 35 buổi tuyên truyền pháp luật tại 20 xã, thị trấn, trong đó có các xã miền núi và đồng bào dân tộc thiểu số như Yên Bình, Tiến Xuân và Yên Trung, với 15.000 lượt người, trong đó có khoảng 3.000 người dân tộc thiểu số tham gia các lớp tuyên truyền phổ biến pháp luật và tập huấn chính sách dân tộc; hỗ trợ hoạt động bình đẳng giới; thực hiện Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi…, đại biểu là cán bộ phụ trách công tác dân tộc, trưởng các ban, ngành, đoàn thể; bí thư Chi bộ, trưởng thôn, phó thôn, trưởng Ban công tác Mặt trận, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh, Chi đoàn, Thanh niên, người có uy tín và đồng bào dân tộc thiểu số tiêu biểu thuộc 3 xã dân tộc, miền núi.

Theo đó, nội dung tuyên truyền, phổ biến tập trung các văn bản liên quan thiết thực đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số như: Bộ Luật Dân sự, Bộ Luật Hình sự, Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Bảo vệ môi trường, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật BHXH, Luật Hòa giải ở cơ sở, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới; Luật Phòng, chống ma túy, Luật Căn cước công dân; Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Luật Tín ngưỡng tôn giáo, Luật An ninh mạng; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Luật Thủ đô 2024; Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, các văn bản pháp luật về phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy, phòng chống mua bán.

Ông Nguyễn Tuấn Chinh khẳng định, với sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị công tác tuyên truyền PBGDPL đạt được những kết quả tích cực. Nhận thức của cán bộ, người dân tộc thiểu số từng bước được nâng lên. Tình hình thi hành pháp luật đã có sự chuyển biến mạnh mẽ; hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong mọi lĩnh vực đạt được những kết quả tích cực. Nội dung PBGDPL thiết thực, phù hợp với từng đối tượng, gắn với nhiệm vụ chính trị, kinh tế xã hội ở địa phương được các ban, ngành, đoàn thể sử dụng, có sự kết hợp giữa PBGDPL với công tác giáo dục chính trị tư tưởng và các hoạt động tuyên truyền vận động khác.

Năm 2024, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Ba Vì thụ lý 105 vụ việc, hòa giải thành 91 vụ việc, đạt tỷ lệ 87%; về tuyên truyền, trợ giúp pháp lý: đã tổ chức 95 hội nghị tuyên truyền với 14.964 lượt người tham gia; phối hợp với Trung tâm trợ giúp pháp lý thành phố tổ chức 18 hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật tại các xã, thị trấn với 3.600 lượt người tham gia. Về công tác hộ tịch, đã tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính về hộ tịch đối với 9.035 trường hợp.

(Còn nữa)