Hòa hoãn tạm thời trên chính trường Malaysia

Đảng Tổ chức Dân tộc Mã Lai thống nhất (UMNO) cuối cùng cũng đã khép lại những ngày tháng “giận hờn” với PN bằng cách kêu gọi “ngưng chiến nội bộ” và tái cam kết ủng hộ liên minh. Động thái này đã gây ngạc nhiên cho hầu hết các nhà quan sát bởi "bộ chính trị" của UMNO vừa tuần trước còn kêu gọi xem xét lại mối quan hệ của đảng này với PN.

Trong tuyên bố ngày 21-10, Chủ tịch UMNO Ahmad Zahid Hamidi cho hay, ông đại diện cho “lập trường tập thể” của đảng kêu gọi ngưng chiến, đồng thời ông cũng chỉ đạo các thành viên nội các là người của UMNO hãy tập trung sức lực vào việc xử lý dịch bệnh Covid-19.

Thông thường, trước tiên UMNO thông báo lập trường của mình bằng cách thảo luận và thông qua nghị quyết tại cuộc họp của Hội đồng Tối cao - Cơ quan hành pháp cao nhất của đảng này- sau đó mới công bố công khai. Tháng này, Hội đồng Tối cao của UMNO không họp. Kế hoạch họp vào ngày 21-10 cuối cùng cũng đã bị hủy bỏ vào phút cuối.

Thủ tướng Muhyiddin Yassin. Ảnh tư liệu

Cuộc chơi đã chấm dứt đối với Anwar?

Kể từ hôm 23-9, Chủ tịch đảng Công lý Nhân dân (PKR) Anwar Ibrahim, người đồng thời là lãnh đạo phe đối lập tại Hạ viện, đã công khai ý định thành lập một chính phủ mới, thay thế chính phủ của Thủ tướng Muhyiddin Yassin, với lý do ông đã có được sự ủng hộ của đa số “thuyết phục” các nghị sĩ. Song ông Anwar đã bị "chặt vây cánh" ngay từ lúc khởi đầu khi ông không thể yết kiến với Quốc vương ngay tại thời điểm đó, bởi người đứng đầu Hoàng gia đang phải điều trị tại BV.

Phải mất đến 3 tuần Anwar mới có thể diện kiến Quốc vương (ngày 13-10). Sau cuộc gặp, Quốc vương tuyên bố sẽ triệu tập lãnh đạo các đảng phái để tham khảo ý kiến liên quan đến tuyên bố của Anwar. Tuy nhiên sau đó, Quốc vương đã tạm hoãn việc này do (từ ngày 14-10) chính phủ của Thủ tướng Muhyiddin quyết định áp dụng Lệnh kiểm soát di chuyển tại thủ đô Kuala Lumpur, Putrajaya và một số nơi khác nhằm hỗ trợ cuộc chiến chống Covid-19.

Nghị sĩ khu vực Port Dickson (Anwar) đã có được động lực khi Bộ chính trị UMNO, trong một động thái hiếm hoi, tuyên bố rằng đảng này sẽ tái thương thảo các điều khoản hợp tác với PN hoặc sẽ xem xét rút lại sự ủng hộ dành cho Thủ tướng Muhyiddin.

Tuy nhiên, các đối thủ của ông Anwar đã có thừa thời gian để "dẹp yên" những nghị sĩ có ý định đào tẩu sang phe ủng hộ Anwar mà dư luận cho rằng đó là các thành viên của UMNO. Với việc ông Zahid cam kết ủng hộ PN và điều này được chính đảng PKR của Anwar xác nhận, có thể nói “trò chơi con số” (số nghị sĩ ủng hộ) lần này của Anwar gần như đã sụp đổ (lần trước là năm 2008).

PN không sụp đổ vào thời điểm hiện tại

Những căng thẳng âm ỉ giữa UMNO và đảng Bersatu của Thủ tướng Muhyiddin đã lên đến đỉnh điểm sau cuộc bầu cử Hội đồng lập pháp bang Sabah hồi cuối tháng 9 vừa qua. UMNO- đảng giành được nhiều số phiếu hơn so với Bersatu trong liên danh tranh cử - đã không có được chiếc ghế Thủ hiến Sabah, mà chiếc ghế này lại thuộc về người của Bersatu. Giới chức cấp cao của UMNO đã nhanh chóng gây áp lực lên Zahid sau hành động “nhượng bộ” này của Zahid đối với Bersatu, một đảng tách ra từ UMNO.

Đỉnh điểm của áp lực này là tuyên bố mang tính đe dọa của "bộ chính trị" UMNO rằng UMNO có thể xem xét rút ra khỏi PN. Sau tuyên bố mới nhất của Zahid về việc toàn bộ UMNO ủng hộ PN, Bersatu và cá nhân Muhyiddin dường như đã được an toàn, giống như lúc ông mới lên nắm quyền hồi tháng 3 vừa qua.

Ông Zahid đã nói rõ rằng lý do UMNO đình chiến và ủng hộ PN là để tập trung vào cuộc chiến chống Covid-19. Điều này đã giúp PN và cá nhân Muhyididn có thể bám víu quyền lực lâu hơn. Tuy nhiên, "thuốc thử" thực sự để kiểm tra lòng trung thành của UMNO sẽ đến vào ngày 23-11, ngày Hạ viện Malaysia tiến hành bỏ phiếu vòng đầu tiên về Ngân sách 2021.

UMNO giành được nhiều nhượng bộ?

Sự "dịu giọng" bất ngờ của UMNO chắc chắn sẽ khiến người ta đặt ra câu hỏi: Đảng này đã nhận được những nhượng bộ gì từ Thủ tướng Muhyiddin và Bersatu?

Một trong những tin đồn được thường xuyên lặp lại nhất đó là: UMNO muốn có thêm nhiều vị trí chính trị trong nội các, bao gồm một ghế Phó thủ tướng, giúp đảng này có thể kiểm soát các ủy ban hùng mạnh trong nội các.

Bất cứ nỗ lực nào của các công tố viên nhằm hủy bỏ những cáo buộc tham nhũng chống lại các nhân vật cốt cán của UMNO đều sẽ được coi là một hình thức nhượng bộ dành cho UMNO. Nếu không giành được sự nhượng bộ nào, chắc chắn Zahid sẽ gặp khó khăn trong cuộc chiến tái cử chức Chủ tịch UMNO, dự kiến sẽ diễn ra trong năm tới.

Sự xuống thang của UMNO, kèm theo cuộc chiến cam go với đại dịch Covid-19 tại bang Sabah và vùng Thung lũng Klang (thủ đô Kuala Lumpur và bang Selangor), chắc chắn sẽ làm "cụt hứng" những ai còn đang bàn tán về khả năng tổ chức bầu cử trước thời hạn, điều đã diễn ra liên tục kể từ khi PN lên nắm quyền hồi tháng 3.

Sự ổn định về chính trị sẽ cho phép PN và Thủ tướng Muhyiddin nâng cao uy tín của mình trên cương vị người lãnh đạo quốc gia trong thời gian xảy ra đại dịch, trước khi nghĩ tới việc tổ chức cuộc tổng tuyển cử lần thứ 15.

Tuy nhiên, những nguồn tin thân cận với PN cho biết, liên minh cầm quyền sẽ không lơ là mất cảnh giác. Trái lại, PN vẫn đang tích cực chuẩn bị cho những diễn biến tiềm tàng có thể bất ngờ xảy ra nơi nghị trường cũng như khả năng về một cuộc bầu cử trước thời hạn.