Hồ Hữu Tiệp - "nơi an nghỉ" của máy bay B52 tại Hà Nội

15:19 | 15/12/2022

Hồ Hữu Tiệp và xác máy bay B52 ở phường Ngọc Hà là di tích ghi dấu chiến công của quân và dân Thủ đô trong Chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” năm 1972.

Hồ Hữu Tiệp nằm trong làng Ngọc Hà, quận Ba Đình (Hà Nội). Nơi đây đã ghi dấu tích chiến công xuất sắc của quân và dân Thủ đô trong chiến dịch “Điện Biên Phủ trên không” tháng 12/1972, khi bắn rơi tại chỗ máy bay B52.

Đơn vị bắn chiếc B52 rơi xuống làng hoa Ngọc Hà là Tiểu đoàn 72, Trung đoàn 285 thuộc Đoàn Phòng không Hải Phòng. Ngày 22/12/1972, Tiểu đoàn 72 đang chiến đấu bảo vệ Hải Phòng thì nhận được lệnh lên tăng cường cho Hà Nội.

Sau khi bị tên lửa bắn trúng, chiếc B52 đã nổ tung thành nhiều mảnh rơi xuống làng hoa Ngọc Hà. Phần lớn thân và cánh máy bay rơi xuống hồ Hữu Tiệp.

Còn một phần của chiếc máy bay này rơi xuống đường Hoàng Hoa Thám, gần vườn Bách Thảo. Những ngày cuối năm 1972, số người tập trung quanh hồ Hữu Tiệp xem xác B52 rất đông.

Ông Vũ Mạnh Hùng (67 tuổi, Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội - cựu chiến binh Đại đoàn 308) chia sẻ: "Đêm 27/12/1972, sau khi nhận lệnh thì mọi người đều chui hết xuống hầm tránh bom, chỉ nghe thấy tiếng máy bay, tiếng bom đạn đầy trời chứ chẳng ai biết là có máy bay rơi ở đây cả. Năm đó tôi 17 tuổi, chưa tòng quân nên đi tránh trốn với gia đình. Đến sáng hôm sau thì cả làng mới biết là quân ta bắn rơi máy bay B52 của Mỹ nên ra đây xem rất đông. Từ đó đến nay, hồ Hữu Tiệp chứa xác máy bay B52 luôn là một địa điểm tự hào của người dân làng Ngọc Hà, nơi lưu giữ chiến công của lịch sử Quân đội Nhân dân Việt Nam".

Cựu chiến binh Vũ Đình Rạng (nguyên phi công máy bay MIC 21) chia sẻ: "Máy bay B52 là một trong ba vũ khí tiến công chiến lược của Mỹ sử dụng tại Việt Nam. Đây được coi là pháo đài bay bất khả chiến bại với tầm hoạt động rất xa. Lúc ấy, những quân nhân như chúng tôi được huấn luyện chiến đấu chỉ với một mục tiêu và niềm tin là có thể đánh hạ B52, bởi ngoài tên lửa SAM do Liên Xô tiếp viện, thời bấy giờ không có vũ khí gì có thể chạm được tới B52".

Thân vỏ máy bay gần 50 năm nằm trong lòng hồ, không có dấu hiệu bị hoen gỉ. Đặc biệt, đây là chiếc máy bay B52 bị bắn rơi tại chỗ khi chưa kịp thả bom.

Địa điểm máy bay rơi hiện được công nhận là di tích lịch sử, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan.

Về phần tổ lái chiếc B52 bị bắn rơi ngày 27/12/1972 xuống Ngọc Hà, theo tài liệu trao trả tù binh ngày 18/2/1973 tại sân bay Gia Lâm giữa ta và Mỹ, gồm 6 phi công. 4 phi công bị bắt sống, 2 phi công đã chết.

Hồ Hữu Tiệp không chỉ là niềm tự hào của người dân Ngọc Hà mà nó còn là biểu tượng chiến thắng 12 ngày đêm “Điện Biên Phủ trên không” của quân và dân ta. Nơi đây trở thành địa chỉ du lịch thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Những ngày này, gần đến ngày kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử "Điện Biên Phủ trên không", mỗi ngày có gần cả trăm lượt người tìm tới hồ Hữu Tiệp để tham quan "nơi an nghỉ" của máy bay B52.

Vào tháng 4/2021, do hồ Hữu Tiệp bị ô nhiễm nặng, một dự án cải tạo, nâng cấp hồ đã được thực hiện. Để thực hiện dự án tu sửa hồ Hữu Tiệp và bảo dưỡng thân máy bay, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã lưu ý các đơn vị thi công thực hiện thận trọng việc rà phá bom mìn, kết hợp nghiên cứu khảo sát theo phương pháp khảo cổ học. Từ đó, chủ động đề xuất giải pháp xử lý trong trường hợp phát hiện các mảnh vỡ khác của máy bay trong lòng hồ.

Khánh Huy