Giữ lửa nghề thổi thuỷ tinh ở ngoại thành Hà Nội
Theo dõi Pháp luật & Xã hội trên
Làng nghề thổi thủy tinh tại xã Thống Nhất, huyện Thường Tín (Hà Nội) là một trong những làng nghề truyền thống chuyên sản xuất các mặt hàng thủ công mỹ nghệ từ thủy tinh.
 |
| Xã Thống Nhất (huyện Thường Tín) vẫn còn một số hộ dân làm nghề thổi thủy tinh với mong muốn sẽ gìn giữ được nét văn hóa truyền thống địa phương và là kế sinh nhai của nhiều thế hệ người dân nơi đây. |
 |
| Làng nghề thổi thủy tinh đã xuất hiện ở xã Thống Nhất, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội từ những năm 1960. |
 |
| Ông Lương Văn Trãi là người gắn bó hơn 30 năm với nghề thổi thuỷ tinh truyền thống xã Thống Nhất. Theo ông Trãi, thứ nghề thủ công này đòi hỏi người làm phải kiên trì, chịu được khổ và có sự tập trung cao trong quá trình tạo ra sản phẩm. Rất nhiều công đoạn phải trực tiếp làm việc ở nhiệt độ cao trong nhiều giờ đồng hồ. |
 |
| Theo bà Tạ Thị Ngà, (xã Thống Nhất, Thường Tín), khi chưa có máy móc hỗ trợ, công việc thổi thủy tinh đòi hỏi sự tỉ mỉ và chuyên môn cao hơn rất nhiều. Mỗi ngày, những người thợ phải miệt mài bên cái khò với nhiệt độ cao từ 700 đến 1.000 độ C, thổi, kéo, ép, cuốn để tạo nên những sản phẩm thủy tinh tinh xảo. |
 |
| Người thợ phải phối hợp nhịp nhàng giữa miệng thổi, tay xoay, tay vuốt để tạo hình sản phẩm theo ý muốn. Do đó, mỗi sản phẩm thủy tinh được tạo ra đều là kết quả của sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nhiều công đoạn. |
 |
| Ông Lương Văn Trãi cho biết thêm: "Vài năm gần đây, gia đình tôi không chỉ sản xuất bóng đèn, ống nghiệm mà còn làm những sản phẩm thủy tinh trang trí có độ phức tạp, cầu kỳ hơn như chuông gió, cây thông, 12 con giáp... Có đa dạng như thế thì mới có thêm thu nhập và gắn bó lâu dài được với nghề". |
 |
| Hàng ngày, những người thợ phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt khi suốt ngày ở cạnh lửa khò với nhiệt lượng hơn 700 độ, thậm chí là hơn 1.000 độ khi chế tạo những loại thủy tinh chịu nhiệt. Bất kể nắng nóng thế nào, người thợ cũng không được rời lò lửa đó. Tay của những người thợ làm thủy tinh truyền thống ít ai lành lặn, lúc nào cũng chai sạm, đặc biệt hai đầu ngón tay cầm nắm thủy tinh sẽ to hơn bình thường, nhiều người làm nghề lâu năm còn mất cả vân tay. |
 |
| Những người thợ phải làm việc liên tục từ sáng đến tối, dưới cái nắng nóng oi bức của cả thời tiết và lửa. Nếu bên ngoài khoảng 39 đến 40 độ thì nhiệt độ trong xưởng cũng luôn duy trì ở mức trên 40 độ. Mùa đông còn đỡ nhưng mùa hè lại là một thử thách lớn. |
 |
| Hiện nay, với sự trợ giúp của máy móc, công việc thổi thủy tinh đã phần nào đỡ vất vả hơn trước kia. Theo bà Ngà, nếu chỉ làm thủ công, một người có lẽ cũng chỉ hoàn thiện được dưới 1000 cái ống/ngày. |
 |
| Tuy nhiên, việc sản xuất theo đơn đặt hàng cũng có những hạn chế. Các cơ sở sản xuất phải phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng, không có nhiều cơ hội sáng tạo và phát triển sản phẩm mới. Bên cạnh đó, giá thành sản phẩm thủy tinh Việt Nam vẫn cao hơn so với hàng Trung Quốc do chi phí nguyên liệu, nhân công cao. |
 |
| Để phát triển thêm và giữ nghề, hộ của ông Trãi đã liên tục cải tiến mẫu mã và sản xuất thêm các mặt hàng sản phẩm thuỷ tinh mỹ nghệ bên cạnh những sản phẩm làm theo đơn đặt hàng. |
 |
| Ngày nay, dưới sự hỗ trợ của máy móc và công nghệ, người thợ đã có thể đỡ vất vả hơn. Tuy nhiên, thổi thuỷ tinh truyền thống cũng vẫn được duy trì để tạo ra những sản phẩm thủ công đẹp và có hồn. Bằng kinh nghiệm, người thợ thổi thủy tinh có thể nhìn qua ảnh lửa để phán đoán được nhiệt độ và biết được "độ chín" của thủy tinh ở nhiệt độ cao để có thể tạo hình ý muốn. |
 |
| Theo ông Trãi, Với thu nhập từ nghề truyền thống này, gia đình vừa đỡ vất vả mưu sinh lại vừa gìn giữ được nghề do cha ông để lại. Mặc dù vậy, gia đình ông Trãi cũng không biết còn theo nghề được bao lâu, khi sức khỏe ngày một yếu hơn và sản phẩm trên thị trường ngày càng đa dạng, cạnh tranh rất khốc liệt. |
Khánh Huy
