Giải mã búp bê kẹp hạt dẻ trên phố Hàng Mã

08:07 | 24/12/2024

Bắt nguồn ở nước Đức, vào thế kỷ 15, kẹp hạt dẻ đã là một trong những món quà được lựa chọn nhiều nhất. Từ những mẫu hình ban đầu như anh lính mặc quân phục đỏ rạng rỡ; trải qua nhiều thời kỳ, càng nhiều mẫu búp bê trang trí khác như vua quyền uy, hoàng hậu xinh đẹp, ông già Noel tinh nghịch ra đời

Giải mã búp bê kẹp hạt dẻ trên phố Hàng Mã

Búp bê kẹp hạt dẻ, hay còn gọi là Nutcracker, kẹp hạt dẻ Giáng sinh có nguồn gốc từ Đức vào thế kỷ 15. Ban đầu, chúng được sử dụng như một dụng cụ nhà bếp để kẹp và bẻ hạt dẻ. Những chiếc kẹp hạt dẻ đầu tiên thường được làm bằng gỗ và có thiết kế đơn giản.

Qua thời gian, búp bê kẹp hạt dẻ dần trở nên phổ biến hơn và được trang trí cầu kỳ hơn. Chúng được chạm khắc với nhiều hình thù khác nhau, từ những người lính tí hon cho đến những nhân vật trong truyện cổ tích.

Điểm nhấn lớn nhất đưa búp bê kẹp hạt dẻ trở thành một biểu tượng văn hóa chính là câu chuyện cổ tích "Kẹp hạt dẻ và Vua chuột" của nhà văn E.T.A. Hoffmann. Câu chuyện kể về một cô bé nhận được một chiếc kẹp hạt dẻ làm quà Giáng sinh và những cuộc phiêu lưu kỳ thú của cô bé cùng chiếc kẹp hạt dẻ.

Vở ballet "Kẹp hạt dẻ" của Tchaikovsky dựa trên câu chuyện cổ tích này đã đưa hình ảnh búp bê kẹp hạt dẻ đến gần hơn với công chúng. Những điệu nhảy uyển chuyển của các vũ công cùng với âm nhạc tuyệt vời đã làm say đắm lòng người và biến búp bê kẹp hạt dẻ trở thành một biểu tượng không thể thiếu của mùa Giáng sinh.

Búp bê kẹp hạt dẻ đã được du nhập vào Việt Nam khoảng vài năm nay và nhanh chóng trở thành một trong những món đồ chơi Giáng sinh được nhiều người yêu thích do hình thù đặc biệt, màu sắc sặc sỡ bắt mắt phù hợp với không khí Giáng sinh. Búp bê kẹp hạt dẻ có nhiều kích thước từ cao hàng mét cho tới nhỏ tí hon chỉ vài cm.

Ngày nay, búp bê kẹp hạt dẻ không chỉ là một món đồ chơi mà còn là một vật phẩm trang trí phổ biến trong các dịp lễ hội, đặc biệt là Giáng sinh. Chúng được làm từ nhiều chất liệu khác nhau như gỗ, sứ, nhựa và có vô số kiểu dáng, màu sắc. Tuy nhiên, loại bằng gỗ truyền thống vẫn được nhiều người yêu thích nhất và phổ biến nhất.

Thời gian mới du nhập vào Việt Nam, kẹp hạt dẻ thường bị gọi nhầm tên thành chú lính chì bởi lẽ hình ảnh chú lính chì 1 chân dũng cảm quen thuộc với trẻ em Việt Nam qua truyện cổ Andersen. Ngoài ra, thời điểm đó, búp bê kẹp hạt dẻ với hình ảnh chú lính phổ biến hơn nên đã bị nhầm tên. Gần đây, loại đồ chơi này cũng được gọi thêm với tên khác là rối gỗ Giáng sinh.

Kẹt hạt dẻ hình chú lính loại búp bê kẹp hạt dẻ truyền thống nhất, thường mặc quân phục và cầm một chiếc kẹp hạt dẻ. Búp bê vua và hoàng hậu thường có trang phục lộng lẫy và vương miện, mang đến vẻ đẹp quý phái cho không gian. Ngoài ra, còn có búp bê kẹp hạt dẻ hình ông già Noel mang đến không khí Giáng sinh ấm áp và vui tươi.

Chị Bích (tiểu thương trên phố Hàng Mã) cho biết: "Khoảng vài năm trước, khi nhập hàng Giáng sinh mới thì bắt gặp loại đồ chơi này. Lúc đó, chúng tôi rất thích bởi loại đồ chơi này rất khác biệt với phần lớn đồ chơi Giáng sinh tại Hà Nội bấy giờ. Chúng tôi cũng không biết tên thật của nó nên chỉ gọi đơn giản là rối gỗ Giáng sinh".

Do là đồ chơi nhập toàn toàn nên giá của búp bê kẹp hạt dẻ cũng khá cao. Búp bê kẹp hạt dẻ bằng gỗ có kích thước nhỏ thường có giá từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng. Kích thước trung bình có giá từ 300.000 đồng đến 800.000 đồng.Kích thước lớn cao hơn 1m có thể lên đến vài triệu đồng. Loại búp bê bằng nhựa là rẻ nhất nhưng người tiêu dùng vẫn ưa chuộng loại bằng gỗ hơn vì sự tinh xảo và có hồn hơn.

Từ một dụng cụ nhà bếp đơn giản, búp bê kẹp hạt dẻ đã trở thành một biểu tượng văn hóa giàu ý nghĩa. Mặc dù không phải là một truyền thống lâu đời, nhưng búp bê kẹp hạt dẻ đã nhanh chóng trở nên phổ biến tại Việt Nam. Người ta tin rằng búp bê kẹp hạt dẻ có khả năng xua đuổi tà ma và mang lại may mắn cho gia đình. Gắn liền với mùa lạnh và các lễ hội cuối năm, búp bê kẹp hạt dẻ mang đến không khí ấm cúng và vui tươi.Trong câu chuyện "Kẹp hạt dẻ", búp bê trở thành người bạn đồng hành của Clara, tượng trưng cho tình yêu thương và sự gắn kết gia đình. Với những ý nghĩa đó, búp bê kẹp hạt dẻ đã trở thành món quà Giáng sinh đầy ý nghĩa.