Hải Phòng: Thu phí hạ tầng đúng luật, không có tình trạng "phí chồng phí"

Lệ phí làm “nóng” TP Cảng

Từ 1/1, thực hiện Luật Phí và lệ phí, Hải Phòng thực hiện thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, dịch vụ tại khu vực cửa khẩu Cảng Hải Phòng, một loại phí được quy định tại Luật phí và lệ phí. Mức thu phí được ấn định từ 250.000 -500.000 đồng/container (loại 20 feet và 40 feet) đối với loại hàng hóa thông thường.

Đối với loại hàng hóa tạm nhập, tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, loại hàng hóa không chịu các sắc thuế XNK từ Việt Nam, loại hàng hóa chỉ sử dụng hạ tầng cơ sở của Việt Nam để xuất khẩu đi nước thứ 3, trước khi Luật phí và lệ phí có hiệu lực thi hành, loại hàng hóa này đã chịu phí tạm nhập tái xuất ở mức từ 500.000 - 4,8 triệu đồng/container cũng được Hải Phòng đưa vào đối tượng chịu phí sử dụng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, thay vì phải chịu cả hai loại phí (Phí tạm nhập, tái xuất được Bộ Công thương cho phép các tỉnh, TP có DN hoạt động tạm nhập, tái xuất, kinh doanh hàng tạm nhập tái xuất kho ngoại quan thu từ nhiều năm trước và phí sử dụng cơ sở hạ tầng), Hải Phòng chỉ thu phí sử dụng cơ sở hạ tầng với mức thu đúng bằng mức phí tạm nhập, tái xuất các DN kinh doanh loại hình này vẫn nộp từ trước đến nay.

Tuy nhiên, ngay sau khi Hải Phòng áp dụng việc thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, dịch vụ tại khu vực cửa khẩu cảng biển, tỉnh Ninh Bình rồi các Hiệp hội bông sợi, Hội DN trẻ liền có kiến nghị tới các cơ quan chức năng cho rằng Hải Phòng có biểu hiện thu phí chồng phí.

Mới đây nhất, ngày 6/2, Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho rằng Hải Phòng thực hiện thu phí cảng biển đối với hàng hoá xuất nhập khẩu đang gây nhiều quan ngại cho các DN. Theo VCCI, mức phí cho loại hình tạm nhập, tái xuất tăng từ 70%, thậm chí có loại gấp đôi đối với những loại phí đang thu; Phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng không phù hợp nguyên tắc xác định mức phí của Luật phí và lệ phí.

Chưa hết, VCCI còn cho rằng, thời gian từ khi Nghị quyết thu phí được ban hành (13/12/2016) đến thời điểm có hiệu lực (1/1/2017) có 17 ngày, không đủ thời gian cho các DN chuẩn bị áp dụng chính sách mới; việc nộp phí của DN gây mất thời gian của DN … Từ những căn cứ này, VCCI đề nghị Thủ tướng xem xét chỉ đạo Hải Phòng giải trình căn cứ đưa ra mức phí, nếu không giải trình hợp lý, Hải Phòng cần giữ nguyên các mức phí trước thời điểm Nghị quyết thu phí có hiệu lực; Hải Phòng cũng cần giãn thời gian, ít nhất là 6 tháng trước khi triển khai việc thu phí để DN có thời gian chuẩn bị.

Trước hàng loạt các kiến nghị từ các Hiệp hội, VCCI đã làm “nóng” dư luận xã hội, khiến Văn phòng Chính Phủ vào cuộc, yêu cầu các bộ Tài Chính, Giao thông Vận tải, Tư pháp phải vào cuộc để “minh định” việc Hải Phòng thực hiện thu phí các DN sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, dịch vụ tại khu vực cửa khẩu Cảng Hải Phòng.

Thu phí đúng căn cứ pháp luật

Ông Nguyễn Văn Tùng, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng chia sẻ: "những năm vừa qua, lượng hàng hóa thông qua cảng Hải Phòng có mức tăng đột biến, năm 2016, lượng hàng hóa qua cảng đạt hơn 80 triệu tấn, tăng hơn 5,4 lần so với năm 2005, gây quá tải cho hệ thống hạ tầng, tăng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sự phát triển KT – XH của TP. Do vậy, mỗi năm Hải Phòng cần hàng nghìn tỷ đồng đầu tư trở lại để nâng cấp, bảo dưỡng hệ thống hạ tầng giao thông nhằm khắc phục tình trạng đường xá xuống cấp, giảm ùn tắc giao thông, khắc phục ô nhiễm môi trường từ hoạt động cảng biển gây ra. Để tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương phục vụ mục tiêu trên, Hải Phòng đi tiên phong trước cả nước thực hiện thu phí theo Luật Phí và lệ phí".

Mức phí được Hải Phòng áp dụng đối với loại hàng hóa thông thường chỉ bằng từ 50 – 62% mức phí sử dụng các công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực kinh tế cửa khẩu được các tỉnh Lào Cai, Quảng Ninh, Lạng Sơn … thực hiện từ nhiều năm trước. Tương tự, khoản phí sử dụng hạ tầng cảng biển đối với loại hàng tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan, các tỉnh Lào Cai, Quảng Ninh cũng thu ở mức 4 - 6 triệu đồng đối với loại hàng hóa trong containe loại 20 feet, 40 feet nhưng Hải Phòng chỉ thu ở mức từ 2,2 - 4,8 triệu đồng/container tương ứng

Ông Tùng cũng chia sẻ, các hiệp hội, VCCI cho rằng Hải Phòng áp dụng luật trong thời hạn ngắn là chưa thỏa đáng. Luật Phí và lệ phí được ban hành từ năm 2015. Trong luật đã quy định rõ thời hạn có hiệu lực từ 1/1/2017, các DN có cả một năm để tìm hiểu, thực hiện các quy định có liên quan đến hoạt động kinh doanh.

Khi tiến hành xây dựng Đề án mức thu phí, Hải Phòng cũng triệt để tuân thủ quy trình xây dựng pháp luật như thực hiện tham khảo mức phí tại các địa phương đã áp dụng thu phí các công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực kinh tế cửa khẩu; tổ chức 6 cuộc họp, hàng trăm cuộc tiếp xúc với các DN kinh doanh cảng biển, các hiệp hội DN, các hãng tàu, đại lý vận tải biển để lấy ý kiến đóng góp vào Đề án thu phí. Đề án mức phí được đăng tải liên tục trên các phương tiện thông tin đại chúng để lấy ý kiến tham khảo đóng góp từ xã hội. Cục Hải quan TP Hải Phòng cũng có văn bản thông báo chủ trương thu phí sử dụng hạ tầng cơ sở cảng biển tới các DN kinh doanh XNK tại các cửa khẩu trên địa bàn TP.

Khi thực hiện thu phí, Hải Phòng cũng yêu cầu UBND quận Hải An – cơ quan được TP ủy quyền thu phí tăng cường lực lượng, bố trí nhân viên thu phí trực 24/24 giờ tại tất cả các cửa khẩu để tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho DN nộp phí. Thời gian nộp phí chưa đến 3 phút cho một bộ hồ sơ nộp phí. Hải Phòng đang triển khai xây dựng phần mềm quản lý thu phí kết nối với DN để tiến tới thực hiện việc thu phí điện tử linh động, không gây ách tắc hàng hóa cho DN.

Trong công văn gửi Văn phòng Chính phủ, thứ trưởng bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Công báo cáo “Phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu thuộc danh mục phí trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, đầu tư, xây dựng, cơ quan quy định loại phí này HĐND cấp tỉnh. Bộ Giao thông vận tải đề nghị Văn phòng Chính phủ căn cứ ý kiến của bộ Tài Chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ."

Thứ trưởng bộ Tài Chính Vũ Thị Mai có báo cáo Văn phòng Chính Phủ việc thu phí của Hải Phòng đã chỉ rõ, phí sử dụng kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu được quy định tại điểm 1, mục II, phần A của Danh mục phí được ban hành trong Luật Phí và lệ phí. Luật biên giới quốc gia cũng quy định, cửa khẩu là nơi thực hiện việc xuất nhập cảnh, quá cảnh … Căn cứ vào Luật Phí và lệ phí, Luật biên giới quốc gia; căn cứ vào quy định tại Quyết định số 72/2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế, chính sách tài chính đối với khu vực kinh tế cửa khẩu trước khi Luật phí và Lệ phí được ban hành; căn cứ vào Thông tư 109 của Bộ Tài chính quy định về phí sử dụng các công trình kết cấu hạ tầng, công trình công dịch vụ và tiện ích công cộng khác trong khu vực kinh tế cửa khẩu thì việc Hải Phòng ban hành quy định việc thu phí là đúng thẩm quyền.

Bộ Tài chính cũng khẳng định, theo quy định của Luật ban hành văn bản, thời điểm có hiệu lực của văn bản được quy định tại văn bản không được sớm hơn 10 ngày kể từ ngày ký văn bản. HĐND TP Hải Phòng ban hành Nghị quyết trước 17 ngày kể từ ngày có hiệu lực là phù hợp quy định.

Đối với mức phí, Bộ Tài chính cũng cho biết, trước khi Hải Phòng ban hành quy định thu phí, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi tới các tỉnh, thành, đề nghị UBND các tỉnh, thành có cửa khẩu biển giới, đất liền sớm trình HĐND cùng cấp ban hành Nghị quyết về thu phí sử dụng kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công trong khu vực. Việc quy định mức phí cũng cần căn cứ vào phương thức cung cấp dịch vụ, thu phí, khả năng đóng góp của người nộp phí, hiệu quả thu phí được quy định tại Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Phí và lệ phí. Theo đó, yêu cầu mức phí được dựa trên tình hình cụ thể của từng địa phương, mức độ bù đắp chi phí duy tu, bảo dưỡng, duy trì điều kiện phục vụ hoặc tái tạo công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng để quy định mức phí cho phù hợp.

Bộ Tư pháp cũng có quan điểm rõ ràng về ba vấn đề được các DN, hiệp hội phản ánh là thẩm quyền, trình tự ban hành văn bản quy định thu phí; mức phí và hiện tượng “phí chồng phí”. Theo quan điểm của Bộ Tư pháp, trước khi trình HĐND TP ra Nghị quyết thu phí, cơ quan soạn thảo Đề án là UBND TP Hải Phòng đã lấy ý kiến DN và người dân về mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng theo quy định hiện hành.

Ông Nguyễn Văn Thành, GĐ sở Tài Chính Hải Phòng đưa ra nhận định, Hải Phòng đã tham khảo mức phí tại các tỉnh Quảng Ninh, Lào Cai, Lạng Sơn khi thực hiện việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích trong khu vực kinh tế cửa khẩu để quy định mức phí tại khu vực cửa khẩu đường biển với mức phí thấp hơn các địa phương. Các Bộ Tài Chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tư pháp đã có quan điểm rõ ràng vụ việc. Bởi vậy, việc phản ánh của các DN, hiệp hội DN về mức phí được Hải Phòng thu quá cao, có hiện tượng “phí chồng phí”, có nguy cơ gây ra hiện tượng ách tắc các phương tiện ra vào cảng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, không tạo điều kiện đảm bảo cạnh tranh, không tạo môi trường môi trường đầu tư kinh doanh, thực hiện hỗ trợ DN là không có cơ sở.

Nam Khánh / PL & XH