Cứu sống bệnh nhi sốc sốt xuất huyết dengue biến chứng suy đa tạng, tổn thương tụy hiếm gặp

Bệnh nhi được điều trị tích cực tại bệnh viện. Ảnh: BVCC

Bệnh nhi N.Đ.N.Đ, 15 tuổi, ngụ phường Tân Sơn Nhì, TP Hồ Chí Minh nhập viện trong tình trạng sốc sốt xuất huyết dengue nặng. Trước đó, trẻ sốt cao liên tục ba ngày không đáp ứng với thuốc hạ sốt, kèm theo ho và sổ mũi. Sang ngày thứ tư, tình trạng bệnh chuyển nặng nhanh chóng khi trẻ ói nhiều lần ra dịch lợn cợn nâu, mệt lả, tay chân lạnh. Tại bệnh viện địa phương, trẻ rơi vào tình trạng mạch không bắt được, huyết áp không đo được và được chẩn đoán sốc sốt xuất huyết nặng. Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành truyền dịch chống sốc theo phác đồ và chuyển khẩn bệnh nhi đến Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố.

Khi nhập viện, trẻ có mạch yếu, chi mát, huyết áp kẹp ở mức 90/70mmHg, da nổi bông, thời gian phục hồi màu da kéo dài từ 4 đến 5 giây, cho thấy tình trạng giảm tưới máu nặng. Trước diễn tiến nguy kịch, ê-kíp điều trị nhanh chóng xác định đây là sốc sốt xuất huyết dengue nặng và triển khai đồng bộ các biện pháp hồi sức tích cực. Trẻ được truyền albumin 10%, sử dụng thuốc vận mạch dưới sự theo dõi chặt chẽ của các chỉ số huyết động như áp lực tĩnh mạch trung tâm và huyết áp động mạch xâm lấn.

Tuy nhiên, dù đã được xử trí tích cực, tình trạng bệnh nhi tiếp tục diễn biến xấu với sốc kéo dài, rối loạn đông máu, xuất huyết tiêu hóa và suy hô hấp tiến triển. Ê-kíp buộc phải đặt nội khí quản, cho trẻ thở máy, đồng thời truyền máu và các chế phẩm máu gồm huyết tương đông lạnh, kết tủa lạnh và tiểu cầu đậm đặc.

Đáng lo ngại hơn, bệnh nhi bị tổn thương gan thận nặng. Kết quả xét nghiệm cho thấy men gan tăng vọt trên 1.500 đơn vị/L, creatinine máu vượt 450 micromol/L. Đặc biệt, trẻ còn bị tổn thương tụy nặng với chỉ số amylase và lipase đều trên 1.000 đơn vị/L. Trước nguy cơ suy đa tạng đe dọa tính mạng, các bác sĩ quyết định tiến hành lọc máu liên tục kết hợp điều trị hỗ trợ gan và tụy.

Quá trình điều trị kéo dài và đầy thử thách khi tình trạng bệnh nhi diễn tiến phức tạp, có thời điểm cải thiện nhưng sau đó lại xấu đi. Trẻ còn xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng bệnh viện, buộc ê-kíp phải điều chỉnh phác đồ, tăng cường điều trị hỗ trợ các cơ quan và sử dụng kháng sinh phổ rộng. Sau gần bốn tuần kiên trì điều trị với năm đợt lọc máu liên tục, những tín hiệu tích cực dần xuất hiện. Trẻ bắt đầu tiểu khá trở lại, các chỉ số chức năng gan, thận và tụy cải thiện rõ rệt và dần trở về mức bình thường. Bệnh nhi được cai máy thở, tỉnh táo, tiếp xúc tốt và hồi phục ổn định.

Theo BSCKII Nguyễn Minh Tiến, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng Thành Phố, đây là trường hợp sốt xuất huyết dengue có tổn thương tụy rất hiếm gặp. Y văn thế giới ghi nhận từ năm 1981 đến năm 2024 chỉ có khoảng 70 trường hợp tương tự được báo cáo.

BS Nguyễn Minh Tiến cho biết, cơ chế bệnh sinh của tổn thương tụy trong sốt xuất huyết dengue hiện vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Một số giả thuyết được đặt ra bao gồm khả năng virus Dengue xâm nhập trực tiếp vào tế bào tụy, gây viêm và phù nề nhu mô tụy; tổn thương vi mạch và thoát huyết tương do viêm nội mạc mạch máu dẫn đến thiếu máu cục bộ tụy; phản ứng miễn dịch quá mức với “cơn bão cytokine” gây tổn thương mô tụy; hoặc rối loạn đông máu dẫn đến xuất huyết tụy.

Từ trường hợp trên, các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần chủ động phòng bệnh bằng cách diệt muỗi, lăng quăng, cho trẻ ngủ mùng và theo dõi sát khi trẻ bị sốt.

BSCKII Nguyễn Minh Tiến nhấn mạnh, nếu trẻ sốt cao trên hai ngày kèm theo các dấu hiệu như quấy khóc, bứt rứt hoặc li bì, đau bụng, chảy máu mũi hay chân răng, ói ra máu hoặc tiêu phân đen, tay chân lạnh, mệt nhiều, bỏ ăn uống, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Người phụ nữ nhập viện cấp cứu trong đêm sau khi sử dụng bột thông bồn cầu

Minh Nhật