Hà Nội đi trước bằng mô hình phát triển khoa học công nghệ mới

Phối cảnh Đường sắt đô thị Văn Cao - Hòa Lạc.

Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh

Ngày 25/12, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2026. Tham luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, Nghị quyết số 57-NQ/TW không chỉ là một định hướng lớn mà còn là cơ hội để Thủ đô thử nghiệm một cách tiếp cận phát triển mới. Trong bối cảnh các động lực tăng trưởng truyền thống dần tiệm cận giới hạn, Hà Nội xác định Nhà nước không chỉ làm vai trò điều hành, mà cần tái thiết cách tổ chức phát triển.

Theo đó, TP không chạy theo số lượng chương trình hay dự án, mà tập trung giải quyết những mâu thuẫn cốt lõi của phát triển hiện nay: giữa tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững; giữa tập trung nguồn lực và phân tán trong quản lý; giữa khát vọng đổi mới sáng tạo và năng lực hấp thụ của bộ máy cũng như xã hội. Lựa chọn “làm trước, thử trước”, Hà Nội coi đây là đóng góp thực tiễn để hoàn thiện thể chế chung của cả nước.

Sau một năm triển khai Nghị quyết 57, Hà Nội nhận thức rõ rằng đổi mới sáng tạo không thể chỉ được hiểu theo nghĩa hẹp là nghiên cứu hay ứng dụng công nghệ. Trọng tâm là kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo có năng lực dẫn dắt phát triển, nơi thể chế, không gian, dữ liệu và con người được tổ chức lại một cách căn bản.

Trong chỉnh thể đó, khu công nghệ cao và đô thị thông minh không phải là những dự án độc lập, mà là hai trụ cột về không gian, hạ tầng và mô hình quản trị. Đây chính là nền tảng để khoa học – công nghệ thấm sâu vào đời sống kinh tế – xã hội, thay vì tồn tại rời rạc.

Việc Hà Nội nhiều năm liên tiếp dẫn đầu Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương, theo lãnh đạo TP, không phải là đích đến. Quan trọng hơn, đó là tín hiệu cho thấy hệ thống đã hình thành năng lực hấp thụ chính sách và mức độ kết nối cần thiết để bước sang giai đoạn chủ động kiến tạo và dẫn dắt thử nghiệm các mô hình mới.

Một trong những điểm đột phá cốt lõi của Hà Nội là đổi mới tư duy tiếp cận thể chế. TP chuyển từ cách làm “hỗ trợ định kỳ” sang “kiến tạo đầu tư cho đổi mới sáng tạo”. Nhà nước không làm thay thị trường, mà tập trung xây dựng các cấu phần nền tảng của hệ sinh thái, chấp nhận thử nghiệm có kiểm soát và đo lường bằng kết quả đầu ra, tác động thực chất.

Trên cơ sở đó, Hà Nội đã ban hành đồng bộ các nghị quyết phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, hình thành các thiết chế trung gian và triển khai cơ chế thử nghiệm linh hoạt. Cách làm “vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện thể chế” được coi là chìa khóa để tránh tư duy cứng nhắc, đồng thời bảo đảm kỷ luật thực thi.

Hạ tầng chiến lược mở đường cho cực tăng trưởng mới

Thực tiễn triển khai cho thấy, đột phá không đến từ ưu đãi dàn trải mà từ cách tổ chức không gian phát triển và mô hình quản trị phù hợp với chu kỳ công nghệ. Khu Công nghệ cao Hòa Lạc được Hà Nội xác định là hạt nhân của hệ sinh thái khoa học – công nghệ Thủ đô.

Tại đây, TP thực hiện phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ, chuyển từ quản lý dự án sang đồng hành phát triển. Hiệu quả quản trị không đo bằng số lượng thủ tục, mà bằng sự phát triển bền vững của nhà đầu tư và năng lực công nghệ nội sinh.

Trên nền tảng Hòa Lạc, Hà Nội đang tổ chức lại không gian xung quanh theo hướng đô thị khoa học – đổi mới sáng tạo, hình thành khu đô thị thông minh quy mô khoảng 600ha. Mô hình này gắn kết nghiên cứu, đào tạo, sản xuất và không gian sống, qua đó giải quyết bài toán thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao.

Một điểm nhấn quan trọng là tuyến đường sắt đô thị số 5 Văn Cao – Hòa Lạc, đã khởi công ngày 19/12. Theo lãnh đạo Hà Nội, đây không chỉ là dự án giao thông mà là công cụ tái cấu trúc không gian phát triển của Thủ đô, tạo điều kiện hình thành một cực tăng trưởng mới có khả năng lan tỏa.

Song song với đó, TP tiếp cận đô thị thông minh như một mô hình quản trị mới. Dữ liệu được xác định là tài nguyên chiến lược, nền tảng cho ra quyết định. Hà Nội từng bước chuyển từ quản lý theo ngành sang quản trị đô thị dựa trên dữ liệu liên thông, từ phản ứng sang chủ động, với công nghệ là công cụ phục vụ chứ không phải mục tiêu tự thân.

Từ thực tiễn triển khai, Hà Nội nhận thức rõ rằng khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo chỉ trở thành động lực khi có không gian thể chế linh hoạt và năng lực tổ chức thực thi đủ mạnh. Với vai trò Thủ đô, TP sẵn sàng nhận trách nhiệm thí điểm các cơ chế mới, với yêu cầu rõ ràng về sản phẩm đầu ra, đánh giá độc lập và khả năng nhân rộng.

Trên cơ sở “đã làm, đã thử và đã chịu trách nhiệm”, Hà Nội xác định năm 2026 không phải là năm tiếp nối thông thường mà là năm bản lề hiện thực hóa Nghị quyết 57-NQ/TW. Từ vai trò địa phương triển khai, Thủ đô hướng tới vai trò địa phương thử nghiệm mô hình mới, đề xuất chuẩn mực mới, qua đó đóng góp cho việc hoàn thiện thể chế và lan tỏa các mô hình hiệu quả trên phạm vi cả nước.

	Thủ tục xây dựng, thẩm định chương trình khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
	Xây dựng nền nông nghiệp thịnh vượng, nông dân văn minh, làm chủ khoa học, công nghệ
	Bí thư Thành ủy Nguyễn Duy Ngọc tham quan triển lãm Mạng lưới đổi mới sáng tạo Hà Nội

Nguyễn Đăng