Hà Nội đề xuất thí điểm đăng ký thế chấp đất đai trực tuyến toàn trình từ năm 2026

Đề xuất thí điểm cung cấp dịch vụ đăng ký thế chấp đất đai theo hình thức trực tuyến toàn trình từ ngày 1/1/2026.

Theo tờ trình vừa được Trung tâm Phục vụ hành chính công Hà Nội gửi UBND Thành phố, nội dung đề xuất tập trung vào việc tái cấu trúc quy trình đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất theo hướng thực hiện hoàn toàn trên môi trường số. Đây là nhóm thủ tục có số lượng hồ sơ phát sinh rất lớn, trung bình khoảng 312.000 hồ sơ mỗi năm, tác động trực tiếp đến hoạt động vay vốn, sản xuất – kinh doanh và các giao dịch dân sự của người dân, doanh nghiệp.

Dù đã được triển khai trên môi trường điện tử trong thời gian qua, các thủ tục đăng ký thế chấp đất đai hiện vẫn chưa thể thực hiện trọn vẹn theo hình thức trực tuyến. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ yêu cầu người dân phải nộp bản gốc “sổ đỏ” để Văn phòng đăng ký đất đai xác nhận trực tiếp tình trạng thế chấp trên giấy, đồng thời ký xác nhận vào phiếu yêu cầu đăng ký bản giấy. Việc này khiến quy trình xử lý bị đứt đoạn, làm giảm hiệu quả thực chất của dịch vụ công trực tuyến và kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ.

Từ góc độ pháp lý, Trung tâm Phục vụ hành chính công Hà Nội cho rằng thế chấp và xóa thế chấp là giao dịch dân sự được xác lập thông qua hợp đồng bảo đảm giữa các bên nhằm bảo đảm nghĩa vụ trả nợ. Trong suốt thời gian khoản vay còn hiệu lực, “sổ đỏ” thường do tổ chức tín dụng giữ và không lưu thông trong xã hội. Do đó, việc xác nhận tình trạng thế chấp trực tiếp trên bản gốc giấy chứng nhận không mang ý nghĩa quyết định trong việc bảo vệ quan hệ dân sự, cũng không làm tăng mức độ an toàn pháp lý cho bên thứ ba.

Theo phân tích của cơ quan tham mưu, nguy cơ gian dối (nếu có) chủ yếu nằm ở công tác quản lý dữ liệu, kiểm soát giao dịch và liên thông thông tin, chứ không phụ thuộc vào việc có hay không dấu xác nhận trên giấy tờ bản gốc. Từ nhận định này, Trung tâm đề xuất tái cấu trúc toàn bộ quy trình theo hướng số hóa hoàn toàn, khai thác dữ liệu sẵn có trong cơ sở dữ liệu đất đai và sử dụng hồ sơ điện tử, chữ ký số để thay thế các bước thủ công hiện nay.

Phạm vi thí điểm bao gồm 5 nhóm thủ tục chính, như đăng ký thế chấp, đăng ký thay đổi, xóa đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; đăng ký, thay đổi, xóa thông báo xử lý tài sản bảo đảm; chuyển tiếp đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở.

Theo phương án đề xuất, người dân sẽ nộp hồ sơ hoàn toàn trực tuyến thông qua Cổng Dịch vụ công. Trung tâm Phục vụ hành chính công tiếp nhận và chuyển hồ sơ điện tử đến Văn phòng đăng ký đất đai để giải quyết. Cơ quan chuyên môn thực hiện tra cứu, đối chiếu dữ liệu và xác nhận tình trạng pháp lý trực tiếp trên hệ thống, thay vì ghi nhận trên giấy như trước đây.

Kết quả giải quyết được cấp 100% dưới dạng bản điện tử, đồng thời cho phép cấp bản giấy nếu người dân có nhu cầu. Toàn bộ thông tin về đăng ký biện pháp bảo đảm được cập nhật và quản lý tập trung trong cơ sở dữ liệu đất đai, bảo đảm tính minh bạch, khả năng tra cứu và liên thông giữa các cơ quan liên quan.

Theo tính toán trong tờ trình, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính đối với nhóm thủ tục đăng ký thế chấp đất đai hiện vào khoảng 250 tỷ đồng mỗi năm. Khi chuyển sang mô hình dịch vụ công trực tuyến toàn trình, chi phí này dự kiến giảm xuống còn khoảng 65 tỷ đồng mỗi năm. Như vậy, xã hội có thể tiết kiệm khoảng 185,3 tỷ đồng mỗi năm, tương đương mức giảm 74% chi phí, chủ yếu nhờ cắt giảm giấy tờ, thời gian đi lại, chi phí in ấn và xử lý thủ công.

Trung tâm Phục vụ hành chính công Hà Nội đề xuất triển khai thí điểm trong thời gian 3 tháng, bắt đầu từ ngày 1/1/2026, song song với quá trình rà soát, sửa đổi và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan. Trên cơ sở kết quả thí điểm, thành phố sẽ đánh giá toàn diện để xem xét nhân rộng mô hình, qua đó góp phần hiện đại hóa quản lý đất đai, thúc đẩy chuyển đổi số và cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư – kinh doanh trên địa bàn Thủ đô.

Hà Nội tổ chức lại Trung tâm phục vụ hành chính công Thành phố UBND Thành phố Hà Nội vừa ban hành quyết định về việc tổ chức lại Trung tâm phục vụ hành chính công thành phố (Trung ...

Danh sách 25 dịch vụ công trực tuyến thiết yếu không thu hồ sơ giấy Từ ngày 01/10/2025, 25 dịch vụ công trực tuyến thiết yếu đã cung cấp toàn trình sẽ được triển khai theo cơ chế không thu ...

Vũ Linh