Kinh tế số - trụ cột tăng trưởng mới

Các đại biểu tham quan số mô hình sản phẩm của các doanh nghiệp tham gia trưng bày, giới thiệu tại Diễn đàn ''Chuyển đổi kép. Số hóa chuỗi cung ứng – Xanh hóa tăng trưởng''

Nền tảng dữ liệu vững chắc cho giai đoạn tăng tốc

Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định kinh tế số đang trở thành động lực tăng trưởng chủ đạo của Việt Nam, giúp nâng cao năng suất, mở rộng thị trường và củng cố khả năng chống chịu của nền kinh tế. Dự báo trong năm 2025, kinh tế số Việt Nam đạt quy mô 39 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Riêng thương mại điện tử B2C được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Theo Thứ trưởng, năm 2025 là năm tăng tốc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về chuyển đổi số, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc phát triển lực lượng sản xuất mới và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong bối cảnh đó, ngành Công thương đã tập trung chuyển đổi số trên ba trụ cột: Chính phủ số, kinh tế số ngành Công thương và hạ tầng dữ liệu. Tuy nhiên, yêu cầu mới đặt ra buộc ngành phải chuyển đổi mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi kép – sự kết hợp giữa số hóa và tăng trưởng xanh.

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh cho biết, ngành Công thương đã hình thành nền tảng Chính phủ số tương đối hoàn chỉnh với 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%, hơn 691.000 bộ hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN và hơn 52.500 DN được phục vụ qua hệ thống.

Đáng chú ý, Bộ Công thương tiếp tục đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số 18/18, tỷ lệ hài lòng đạt 100% ở khâu xử lý phản ánh, kiến nghị và 97,54% đối với tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Theo ông Hoàng Ninh, đây không chỉ là chỉ số dịch vụ, mà là minh chứng cho triết lý “lấy người dùng làm trung tâm” – một giá trị nền tảng của chuyển đổi số hiện đại.

Ở mảng kinh tế số, thương mại điện tử vẫn dẫn dắt tăng trưởng với quy mô 25 tỷ USD năm 2024. Cùng với đó, chuyển đổi số trong công nghiệp ghi nhận bức tranh tích cực: chỉ số IIP tăng 8,4%, mức cao nhất trong 5 năm; khoảng 90% DN chế biến – chế tạo đã ứng dụng giải pháp số; 35% DN sử dụng robot – cảm biến và 10–12% nhà máy đạt mức thông minh 3.0.

Lĩnh vực năng lượng cũng chứng kiến tốc độ chuyển đổi nhanh với các mô hình đo đếm thông minh, dữ liệu vận hành thời gian thực, hệ thống dự báo phụ tải bằng AI và mở rộng năng lượng tái tạo trong DN.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Việt Nam hiện có hơn 40 startup AI thu hút 123 triệu USD vốn tư nhân; 81% người dùng tương tác với AI mỗi ngày và 96% bày tỏ sự tin tưởng vào tác nhân AI. Các con số cho thấy sự chín muồi của thị trường số và tiềm năng mở rộng của nền kinh tế dựa trên dữ liệu.

Diễn đàn năm nay nhấn mạnh chuyển đổi kép – khái niệm kết hợp giữa chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Theo ông Hoàng Ninh, đây là xu hướng không thể đảo ngược, bởi tăng trưởng xanh sẽ không hiệu quả nếu thiếu nền tảng số hóa đủ sâu.

Ở góc độ địa phương, câu chuyện của Hà Nội mang đến một lát cắt thú vị. Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch HĐND xã Phượng Dực Lê Văn Bính mô tả cách chuyển đổi số đã “đánh thức làng nghề trăm năm”. Các mô hình kinh doanh thủ công truyền thống đang được số hóa từng bước: quản lý sản xuất bằng dữ liệu, phân phối qua sàn thương mại điện tử, quảng bá theo chuẩn mới, tiếp cận khách hàng toàn quốc và xuyên biên giới.

Ông Bính cho rằng chuyển đổi số chỉ thực sự bền vững khi được triển khai tới tận thôn xóm, tổ dân phố, nơi hàng triệu cơ sở sản xuất nhỏ lẻ đang đứng trước sức ép đổi mới mô hình kinh doanh. Điều này cho thấy trọng tâm của chuyển đổi số giai đoạn mới không chỉ nằm ở DN lớn mà phải lan tỏa đến kinh tế địa phương.

Lĩnh vực năng lượng – trụ cột quan trọng trong chiến lược tăng trưởng xanh của ngành Công thương được các chuyên gia đặc biệt quan tâm. Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số Lê Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh, để chuyển đổi xanh hiệu quả, ngành năng lượng phải đạt mức độ số hóa đủ sâu, đủ rộng. Sự “chuyển hóa về chất” chỉ xuất hiện khi DN nắm được dữ liệu vận hành, hành vi tiêu thụ năng lượng, khả năng tối ưu bằng AI và mức độ tích hợp các hệ thống EMS.

Ba đột phá chiến lược

Theo định hướng của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, năm 2026 sẽ là thời điểm ngành Công thương thúc đẩy ba đột phá chiến lược: chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia - bước đi nền tảng cho phân tích thị trường, hoạch định chính sách và chống gian lận thương mại; mở rộng mô hình nhà máy thông minh thế hệ 3.0 - 4.0 giúp DN nâng năng suất, giảm chi phí và tăng khả năng chống chịu; triển khai đại trà đo đếm - quản lý năng lượng thông minh - tạo hạ tầng dữ liệu năng lượng xuyên suốt, thiết yếu cho chiến lược tăng trưởng xanh.

Theo ông Hoàng Ninh, các mục tiêu này chỉ có thể đạt hiệu quả khi có sự phối hợp liên ngành, đồng bộ giữa bộ – ngành – địa phương – DN. Sự phối hợp đó phải dựa trên nguyên tắc: chuyển đổi số phải tạo ra giá trị đo được, từ dịch vụ tốt hơn cho người dân, đến chi phí thấp hơn cho DN và năng lượng sạch hơn cho toàn xã hội.

Trong khuôn khổ diễn đàn, Tọa đàm “Thúc đẩy chuyển đổi số ngành Công thương” thu hút sự chú ý của cộng đồng DN. Các chuyên gia và lãnh đạo bộ, ngành đều thống nhất: chuyển đổi số chỉ hiệu quả khi được triển khai đồng bộ từ T.Ư đến địa phương; có sự kết nối giữa DN – cơ quan quản lý; và giữa nền tảng công nghệ – hoạt động sản xuất thực tế.

DN chia sẻ nhu cầu về môi trường pháp lý mở, hạ tầng số tin cậy, dữ liệu đủ sâu, cùng cơ chế chia sẻ thông tin giữa DN và cơ quan Nhà nước. Nhà quản lý nhấn mạnh trách nhiệm hoàn thiện thể chế, tạo hành lang thúc đẩy mô hình sản xuất thông minh, kinh tế số và các mô hình đổi mới sáng tạo.

	Phát triển kinh tế số - Động lực mới trong kỷ nguyên chuyển đổi số toàn cầu
	Thương mại điện tử Việt Nam có thể vượt 30 tỷ USD vào năm 2025
	Nền kinh tế số Việt Nam dự kiến cán mốc 39 tỷ USD năm 2025

Ngô Sơn