Tập huấn về quy định của Luật Tư pháp người chưa thành niên cho công an địa phương

Quang cảnh hội nghị tập huấn. Ảnh: N.M.

Hội nghị tập trung phân tích những điểm mới quan trọng của Luật Tư pháp người chưa thành niên gồm 179 Điều, 5 phần và 10 chương. Luật có các nội dung cơ bản như: những quy định chung (phần thứ nhất); xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên phạm tội (phần thứ hai); hình phạt (Chương VI - phần thứ ba); thủ tục tố tụng thân thiện (Chương VII và Chương VIII - phần thứ ba); thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng (phần thứ tư); điều khoản thi hành (phần thứ năm). Hiệu lực thi hành: 1/1/2026 (Điều 139 (giám sát điện tử), khoản 1, khoản 2 Điều 162 (cơ sở vật chất của trại giam) có hiệu lực từ ngày 1/1/2028).

Luật Tư pháp người chưa thành niên được đánh giá là bước tiến lớn trong cải cách tư pháp theo hướng nhân văn, lấy lợi ích tốt nhất của người chưa thành niên làm trọng tâm. Luật quy định 16 nguyên tắc nền tảng, bao gồm bảo đảm thủ tục tố tụng thân thiện, bảo vệ bí mật đời tư, quyền được trợ giúp pháp lý, hạn chế tối đa áp dụng biện pháp ngăn chặn tước tự do và đẩy mạnh các biện pháp xử lý chuyển hướng thay thế truy cứu trách nhiệm hình sự truyền thống.

Các biện pháp xử lý chuyển hướng như khiển trách, xin lỗi bị hại, bồi thường thiệt hại, giáo dục tại xã phường, quản thúc tại gia đình hay tham gia tư vấn tâm lý được nhấn mạnh là giải pháp tiến bộ giúp giảm kỳ thị, tăng khả năng phục hồi và hạn chế tái phạm ở người chưa thành niên.

Cán bộ, chiến sĩ công an xã, phường tại hội nghị tập huấn. Ảnh: N.M.

Bên cạnh đó, hội nghị cũng dành thời lượng đáng kể để trao đổi về thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên là người bị tố giác, bị can, bị cáo, bị hại hoặc người làm chứng. Yêu cầu phải rút ngắn thời hạn điều tra, truy tố, xét xử đối với vụ án có người chưa thành niên; bảo đảm sự tham gia của người đại diện hợp pháp, người bào chữa và người làm công tác xã hội; hạn chế tiếp xúc giữa người chưa thành niên và đối tượng bị buộc tội; cũng như yêu cầu bảo mật tuyệt đối thông tin cá nhân của người chưa thành niên trong mọi giai đoạn tố tụng.

Trong phần trao đổi về công tác trợ giúp pháp lý, đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước thành phố Hà Nội đã cung cấp những nội dung trọng tâm về người thuộc diện được trợ giúp pháp lý theo Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và các văn bản liên quan. Đặc biệt, từ ngày 1/1/2026, khi Luật Tư pháp người chưa thành niên có hiệu lực, người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi trong các vai trò tố tụng như người bị tố giác, người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị hại, nhân chứng hay người chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng sẽ được bảo đảm quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý miễn phí.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP Hà Nội cũng giới thiệu hệ thống biểu mẫu mới, dự kiến sẽ được chuyển giao cho công an cấp xã vào giữa tháng 12/2025 để tạo thuận lợi trong quá trình tiếp nhận và xử lý yêu cầu trợ giúp pháp lý. Việc chuẩn hóa biểu mẫu được kỳ vọng giúp lực lượng công an cơ sở thực hiện đúng quy trình, đồng thời tăng tính kết nối giữa cơ quan công an và Trung tâm Trợ giúp pháp lý.

Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên Ngày 15/11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 294/2025/NĐ-CP quy định Hội đồng quốc gia về tư pháp người chưa thành niên.

Ngọc Trường