Hà Nội lan tỏa lối sống xanh

Khẩu hiệu tái chế rác ''Chợ không rác thải'' tại Đồng Xuân. Ảnh Minh Nhật

Nơi ươm mầm lối sống xanh

Những năm gần đây, Hà Nội nổi lên như một trong những địa phương đi đầu trong giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ. Tại các trường học, vấn đề rác thải nhựa luôn rất được quan tâm vì học sinh là những người có góc nhìn mới, dễ dàng thay đổi được thói quen, hành vi sử dụng những sản phẩm từ nhựa.

Để hướng đến một môi trường không rác thải nhựa, ngay từ đầu năm học, trong lễ khai giảng năm học, nhiều trường học đã không sử dụng bóng bay chào đón năm học mới; cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường gương mẫu đi đầu sử dụng chai thủy tinh để đựng nước thay cho chai nhựa trong sinh hoạt cũng như tại các cuộc họp, hội nghị; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, bỏ rác đúng nơi, đúng quy định, hạn chế sử dụng sản phẩm làm từ nhựa cho học sinh qua các tiết học ngoại khóa, sinh hoạt dưới cờ, lồng ghép nội dung tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường trong các bài học.

Các thầy cô giáo cũng tích cực lồng ghép nội dung về bảo vệ môi trường và kinh tế tuần hoàn vào các tiết học, khuyến khích học sinh tự sáng tạo mô hình tái chế rác thải, tổ chức ngày hội "Đổi rác lấy quà". Sự kết hợp giữa học và hành đã biến mỗi trường học thành một "phòng thí nghiệm xanh" thu nhỏ, nơi ý thức môi trường được gieo trồng từ những hành động giản dị hàng ngày.

Không chỉ dừng lại ở các hoạt động nội bộ, nhiều nhóm học sinh Hà Nội còn chủ động khởi xướng các dự án cộng đồng. Dự án "Lượm Đây – Giờ Phe" do nhóm Striped Project thực hiện là một ví dụ tiêu biểu. Thông qua hoạt động thu gom giấy, chai nhựa, quần áo cũ để tái chế hoặc gây quỹ từ thiện, dự án đã thu hút hàng trăm bạn trẻ tham gia và hàng vạn lượt theo dõi trên mạng xã hội. Câu chuyện của họ cho thấy ý thức bảo vệ môi trường không chỉ nằm trên giấy mà có thể trở thành phong trào lan tỏa thực sự khi thế hệ trẻ coi việc "sống xanh" là một phần của phong cách sống hiện đại.

Thành Đoàn Hà Nội cũng liên tục phát động chiến dịch "Ngày Chủ nhật xanh – phòng chống rác thải nhựa", huy động hàng chục nghìn đoàn viên thanh niên dọn dẹp vệ sinh tại khu dân cư và khuôn viên trường học. Những phong trào ấy không chỉ làm sạch không gian đô thị mà còn gieo thói quen tích cực, biến mỗi bạn trẻ thành một "đại sứ xanh" lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường đến gia đình và cộng đồng.

Vì sức khỏe và môi trường đô thị

Nếu trường học là nơi gieo hạt giống ý thức thì bệnh viện chính là nơi chứng minh hiệu quả của lối sống xanh trong thực tế. Tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, phong trào giảm rác thải nhựa được triển khai đồng bộ. Từ khu hành chính đến phòng khám và nhà ăn, mọi người đều được khuyến khích sử dụng túi giấy, bình nước cá nhân và khay inox thay cho vật liệu nhựa. Bệnh viện bố trí hệ thống phân loại rác tại nguồn, tổ chức tập huấn định kỳ cho cán bộ y tế, đặt bảng hướng dẫn để bệnh nhân và người nhà cùng tham gia giữ gìn vệ sinh.

Nếu trường học và bệnh viện là nơi dễ áp dụng mô hình quản lý thì chợ dân sinh lại là thách thức lớn trong câu chuyện giảm rác thải nhựa. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh rằng thay đổi là hoàn toàn khả thi khi chính những tiểu thương, những người tưởng như gắn bó trọn đời với túi nylon, đang dần trở thành hạt nhân của phong trào xanh.

Chợ Đồng Xuân, chợ truyền thống lâu đời của Thủ đô, đã trở thành điểm sáng với mô hình "Chợ không rác thải". Dưới sự phối hợp giữa Công ty Cổ phần Đồng Xuân, Tổ chức PRX (Pháp) và Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng, hàng trăm tiểu thương được tập huấn phân loại rác tại nguồn, sử dụng túi sinh học và hộp giấy thay cho túi nylon và hộp xốp. Mỗi sạp hàng được trang bị thùng phân loại rác riêng, giúp giảm đáng kể khối lượng rác thải phải xử lý. Ban đầu việc thay đổi thói quen không hề dễ dàng, nhưng sau một thời gian, chính các tiểu thương lại thấy "chợ sạch hơn, khách hàng hài lòng hơn".

Hướng tới một Thủ đô xanh và bền vững

Tại kỳ họp thứ 25, HĐND TP Hà Nội đã thông qua Nghị quyết số 22/2025/NQ-HĐND quy định các biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố. Nghị quyết đề ra lộ trình rõ ràng: đến năm 2027, các chợ, cửa hàng tiện lợi, siêu thị sẽ không phát túi nylon miễn phí cho người tiêu dùng và từ năm 2028, túi khó phân hủy cùng hộp xốp sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi chợ truyền thống và cửa hàng tiện lợi. Đây là bước đi mạnh mẽ, khẳng định cam kết của thành phố trong việc hướng tới một nền kinh tế tuần hoàn và đô thị không rác nhựa.

Điều đáng ghi nhận là các phong trào xanh ở Hà Nội không chỉ đến từ cơ quan quản lý mà còn được tiếp sức mạnh mẽ bởi các tổ chức xã hội và người dân. Những sáng kiến tưởng nhỏ nhưng lại mang giá trị lớn trong việc xây dựng ý thức cộng đồng. Các mô hình “Đổi phế liệu giữ màu xanh, gây quỹ từ thiện”, "Chi hội phụ nữ sử dụng làn khi đi chợ" do Hội Liên hiệp Phụ nữ Hà Nội triển khai tại các địa bàn đã thu hút hàng nghìn hộ dân tham gia, giúp giảm lượng nhựa thải ra môi trường.

Bên cạnh đó, các DN và tổ chức phi chính phủ cũng đóng vai trò tích cực. Quỹ "Vì Tương Lai Xanh" của Vingroup tài trợ Giải thưởng "Trường học Sinh thái ASEAN", khích lệ sáng tạo trong học đường. Các tổ chức như CECR và PRX Việt Nam đồng hành cùng chính quyền trong việc thử nghiệm và nhân rộng mô hình "Chợ không rác thải". Sự chung tay giữa chính quyền, DN và người dân đã tạo nên mạng lưới hành động thống nhất, đưa Hà Nội trở thành một trong những đô thị tiên phong của cả nước trong nỗ lực giảm rác thải nhựa.

Những chương trình và phong trào nói trên không chỉ mang lại diện mạo mới cho đô thị mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ đến hành vi và nhận thức của người dân. Việc phân loại rác tại nguồn ở chợ dân sinh, bệnh viện và trường học đã giúp tăng lượng vật liệu được tái chế, giảm gánh nặng cho hệ thống xử lý rác thải vốn đang chịu áp lực lớn.

Đặc biệt, điều quan trọng hơn cả là sự thay đổi trong suy nghĩ và hành vi. Học sinh Hà Nội giờ đây coi việc mang bình nước cá nhân hay phân loại rác là điều tự nhiên, tiểu thương dần quen với túi sinh học, cán bộ y tế chủ động hạn chế nhựa trong công việc hàng ngày. Từ những thay đổi nhỏ ấy, thành phố đang dần hình thành một nếp sống mới, văn minh, bền vững và có trách nhiệm với môi trường.

Tăng mảng xanh, bảo vệ môi trường đô thị Trong quy hoạch, Hà Nội luôn chú trọng đẩy mạnh yếu tố “xanh” để tăng mảng xanh cho đô thị. Đặc biệt, việc mở rộng ...

Tuổi trẻ Thủ đô xung kích hành động vì một Hà Nội xanh Thông qua các đội hình tình nguyện xanh, không chỉ đơn thuần là những chiến dịch làm sạch môi trường, các chương trình còn góp ...

"Tuyến phố không rác 24h” Những ngày gần đây, tuyến phố Phan Đình Phùng - một trong những con đường đẹp nhất Thủ đô khoác lên mình diện mạo mới: ...

Minh Nhật