Mở đường để Hà Nội bứt phá khoa học công nghệ

Quang cảnh Kỳ họp. Ảnh Thanh Hải

Cú hích từ một Nghị quyết mang tính thời điểm

Ngày 29/9, tại kỳ họp chuyên đề, HĐND TP Hà Nội đã chính thức thông qua Nghị quyết về phát triển khoa học - công nghệ. Không chỉ là một văn bản hành chính, đây được coi như “bệ phóng” mới, mở đường cho Hà Nội hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu, ứng dụng và đổi mới sáng tạo số một cả nước, tiến tới hội nhập sâu rộng trong khu vực Đông Nam Á. Theo Nghị quyết, Thủ đô sẽ ưu tiên nguồn lực cho những lĩnh vực công nghệ mũi nhọn: công nghệ số, công nghệ thông tin - truyền thông, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, chế tạo - tự động hóa, cùng với các giải pháp công nghệ môi trường, giảm phát thải carbon và ứng phó biến đổi khí hậu.

Không dừng lại ở định hướng, Hà Nội còn nhấn mạnh tới các ứng dụng gắn bó mật thiết với đời sống người dân như đô thị thông minh, giáo dục thông minh, y tế thông minh, công nghệ tài chính và nông nghiệp công nghệ cao. Điều này cho thấy tầm nhìn toàn diện: khoa học - công nghệ không chỉ phục vụ nghiên cứu, mà phải tạo ra giá trị thiết thực, nâng cao chất lượng sống đô thị. Một điểm nhấn nổi bật là Hà Nội sẽ đặt hàng trực tiếp các nhiệm vụ khoa học - công nghệ trọng điểm cho DN, tổ chức, cá nhân. Đây là sự thay đổi căn bản về cách làm: thay vì nghiên cứu “để đó”, khoa học được định hướng ngay từ đầu để phục vụ sản xuất, đời sống và quản trị đô thị. Cơ chế đặt hàng này mở ra cơ hội cho các DN công nghệ vừa và nhỏ, các viện nghiên cứu, trường đại học chủ động gắn kết hoạt động nghiên cứu với nhu cầu thực tế, từ đó hình thành chuỗi sản phẩm ứng dụng mang tính thương mại hóa cao.

Để khuyến khích DN mạnh dạn đầu tư, Hà Nội đã đưa ra hàng loạt ưu đãi tài chính mạnh mẽ. DN, tổ chức thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ trọng điểm sẽ được ngân sách TP hỗ trợ tới 100% kinh phí mua sắm, vận hành máy móc thiết bị. Với các dự án sản xuất thử nghiệm, mức hỗ trợ cũng không kém cạnh: 50% chi phí mua thiết bị và 100% chi phí vận hành. Ngoài ra, DN còn được miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu, miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước hoặc được hỗ trợ đến 50% chi phí thuê mặt bằng. Có thể nói, đây là chính sách “mở đường”, không chỉ tháo gỡ rào cản về vốn mà còn tạo tâm thế yên tâm cho DN khi đầu tư vào các dự án công nghệ quy mô lớn, có giá trị ứng dụng cao.

Con người là trung tâm của đổi mới sáng tạo

Khác với nhiều chính sách trước đây vốn thiên về tổ chức, Nghị quyết lần này khẳng định rõ vai trò của con người. Theo đó, cá nhân tham gia nhiệm vụ khoa học - công nghệ trọng điểm sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, thù lao, hỗ trợ nghiên cứu. Đây là bước đi mang tính đột phá, vừa thu hút chuyên gia trong và ngoài nước, vừa nuôi dưỡng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, yếu tố cốt lõi quyết định thành công của mọi chiến lược đổi mới sáng tạo. Với chính sách này, Hà Nội đang gửi đi thông điệp: trí thức, nhà khoa học, doanh nhân công nghệ chính là lực lượng tiên phong, là “trái tim” của hành trình xây dựng Thủ đô thành trung tâm khoa học - công nghệ hàng đầu.

Song hành cùng chính sách phát triển khoa học - công nghệ, HĐND TP Hà Nội cũng thông qua Nghị quyết về đầu tư và hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Đây chính là “mảnh ghép hoàn chỉnh”, giúp tạo dựng môi trường toàn diện, nơi mọi ý tưởng sáng tạo được ươm mầm, thử nghiệm và thương mại hóa. Hệ sinh thái này bao gồm sự tham gia của DN, viện nghiên cứu, trường đại học, tổ chức trung gian, sàn giao dịch công nghệ, nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Mục tiêu là tạo ra sự kết nối liên thông, giúp nguồn lực và tri thức được luân chuyển hiệu quả.

Theo Nghị quyết, TP sẽ hỗ trợ tới 70% chi phí cho các chương trình nâng cao năng lực DN khởi nghiệp; 70% chi phí thuê chuyên gia, cố vấn trong tối đa 3 năm; 100% chi phí tuyển chọn dự án khởi nghiệp sáng tạo. Ngoài ra, các startup còn được hỗ trợ lãi suất vay vốn, bảo lãnh tín dụng, cũng như chi phí tổ chức sự kiện, hội thảo, cuộc thi, kết nối đầu tư - công nghệ - thị trường. Rõ ràng, Hà Nội không chỉ tạo “sân chơi” cho các DN khởi nghiệp, mà còn trang bị đầy đủ “công cụ” để họ tự tin bước ra thị trường. Một trong những điểm nhấn thể hiện tầm nhìn xa là việc Hà Nội thúc đẩy mô hình “ba nhà”: Nhà nước - nhà khoa học - nhà DN. 3 lực lượng này sẽ cùng tham gia vào nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa công nghệ, tạo thành chuỗi giá trị khép kín từ phòng thí nghiệm đến sản phẩm lưu hành trên thị trường. Đây chính là cơ chế để biến ý tưởng thành sản phẩm, biến nghiên cứu thành nguồn lực kinh tế, đồng thời giúp TP giải quyết những thách thức lớn như ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, an toàn thực phẩm, giáo dục và y tế.

Trong bối cảnh Hà Nội đặt mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của Đông Nam Á, các Nghị quyết vừa được thông qua mang ý nghĩa then chốt. Chúng không chỉ tạo động lực phát triển kinh tế tri thức mà còn nâng cao sức cạnh tranh, thu hút đầu tư trong và ngoài nước. Đồng thời, đây cũng là bước đi cụ thể hóa Luật Thủ đô (sửa đổi), khẳng định vai trò tiên phong của Hà Nội trong việc thí điểm và triển khai cơ chế chính sách mới để từ đó lan tỏa ra cả nước.

	Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Thủ đô
	Ban hành Khung chỉ số đánh giá tiềm lực, trình độ khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo
	Thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ người dân

Quý Nguyễn