Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân

Theo các cụ cao niên trong làng, Triều Khúc là nơi Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng luyện quân để giao chiến với tướng giặc Đào Chính Bình nhà Đường Trung Quốc.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Lễ hội làng Triều Khúc (huyện Thanh Trì, Hà Nội) kéo dài từ ngày mùng 9 đến 12 tháng Giêng với lễ rước sắc Phùng Hưng mang ý nghĩa mời thánh nhân về ngự tại đại đình, mừng ngài đăng quang, tạ ơn ngài đã ban cho dân làng một cuộc sống ấm no, an lành.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Nổi bật nhất trong lễ hội Triều Khúc là 5 điệu múa, múa rồng, múa lân, múa sinh tiền, múa bồng và múa chạy cờ. Hai điệu múa rồng và lân luôn đồng hành với nhau trong nhiều lễ hội Việt Nam. Trong đó, múa sinh tiền và múa trống bồng hay múa “con đĩ đánh bồng” là tiết mục được mong chờ nhất của lễ hội.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Điều làm nên đặc biệt của điệu múa bồng đó là hình ảnh các chàng trai trong trang phục nữ giới với áo tứ thân, chít khăn mỏ quạ và nhảy điệu múa truyền thống của làng.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Các cụ cao niên trong làng cho hay, con gái bao giờ cũng múa tốt hơn đàn ông, nhìn họ múa rất dẻo, rất lẳng lơ, tuy nhiên do quan niệm coi khinh phụ nữ ngày xưa nên phụ nữ không đuợc vào nơi thờ cúng thần linh mà chỉ được phép đứng ngoài. Do vậy, phải để nam đóng giả nữ nhảy điệu múa này.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Những người nam được chọn múa phải là trai chưa vợ, khuôn mặt khôi ngô tuấn tú và có tài nhảy múa.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Trong lễ hội, đoàn rước bề thế, long trọng, còn con đĩ đánh bồng thì cợt nhả, đôi lúc gây trò “chọc ghẹo” mọi người.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Các con đĩ đánh bồng mặt hoa da phấn, vận áo tứ thân, váy đụp, khăn mỏ quạ, đeo trống cơm được sơn màu đỏ trước ngực, cài bông tai, đeo vòng, say sưa với những động tác mềm mại, linh hoạt theo nhịp trống hội.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Theo tích xưa, các quan võ và binh lính ra trận đánh giặc đã sáng tạo ra điệu múa này để khích lệ tinh thần binh sĩ, giúp họ vơi đi nỗi nhớ nhà và có thêm ý chí đánh giặc.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Do doanh trại toàn đàn ông, không có phụ nữ, nên những chàng trai trắng trẻo vận quần áo phụ nữ, giả gái diễn trò mua vui cho anh em.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Những điệu múa được sáng tạo ra dựa trên những hoạt động thường ngày, dựa trên cuộc sống lao động của thôn quê, như nhịp cấy lúa, nhịp tát nước, nhịp các trò chơi... Sau, điệu múa này được đưa vào trong cung đình nhân dịp mừng thắng trận, đưa vào tế lễ trong các đình, đền.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Ngày xưa, quan niệm phụ nữ không được bước vào chốn đình chung nên chỉ tuyển chọn nam nhân múa điệu này. Các trai làng hóa thân thành gái thể hiện thành công sự lẳng lơ, đưa tình gây tiếng cười thoải mái cho khách trẩy hội.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Từ một điệu múa mua vui, múa con đĩ đánh bồng được đưa vào một phần của các nghi thức tế lễ để hầu Thánh.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Tại lễ hội làng Triều Khúc, các chàng trai giả gái luôn là nhân vật tâm điểm được người dân yêu thích.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Theo giới chuyên môn đánh giá thì những điệu múa trong lễ hội làng Triều Khúc không mang màu sắc mê tín mà mang tính "thiêng" và có liên quan tới triết lý âm dương ngũ hành. Trong lễ hội, đội múa bồng múa xoay tròn giữa đội trống xếp vuông xung quanh. Theo người xưa, đó là hình tượng mặt trời và trái đất.
Về làng Triều Khúc xem trai giả gái múa bồng đầu xuân
Triều Khúc không phải là quê của Phùng Hưng nhưng sau khi chiến thắng lên ngôi vua, dân làng Triều Khúc thờ Phùng Hưng và suy tôn ngài thành Thánh. Hội làng Triều Khúc là một trong những lễ hội mang đậm nét văn hoá dân gian Bắc Bộ xưa.

Khánh Huy

Bản quyền thuộc về "Pháp Luật và Xã hội - Chuyên trang của Báo Kinh tế & Đô thị", chỉ được dẫn nguồn khi có thỏa thuận bằng văn bản.