Mùa sấu chín trên phố

Sấu chín dầm - thức quà thu Hà Nội gây lưu luyến

Chiều nào trên phố Phan Đình Phùng cũng ngập sắc vàng của sấu. Những mẹt sấu chín vàng, vỏ ngoài rám nắng nhưng lại có sức hấp dẫn lạ kỳ với bất kỳ thực khách đi qua. Người mua về dầm muối ớt, có người mua cả sọt sấu để bán buôn, lại có hình ảnh các bà, các chị chọn lựa từng quả sấu vàng ruộm để làm quà biếu gửi bạn phương xa. Mùa sấu chín ở đâu cũng có, vậy nhưng chỉ có sấu Hà Nội mới đủ khiến người xa quê mãi nhung nhớ. Bởi, đó là ký ức một thời cùng đám bạn áo trắng trên phố trèo sấu, nhón từng quả sấu chín vàng, vị chua nhẹ, giòn giọt mà cười hả hê, thích thú.

Cứ độ thu sang, người Hà Nội lại nhớ đến thứ quà thời trân mộc mạc, giản dị. Trái sấu chín vàng ươm, mỡ màng không còn vị chua chát của trái sấu non mà lẫn vị ngọt thanh, chua nhẹ và giữ được độ giòn, mùi thơm đặc trưng. Sấu chín vàng được gọt lớp vỏ bên ngoài, dầm với đường, muối và ớt bột trở thành thức quà đặc biệt trong những thức quà Hà Nội.

Đi qua mùa sấu trên phố Hàng Đào, Hàng Ngang, mẹt sấu chín dầm đường “sánh duyên” với màu đỏ của muối ớt khiến ai cũng phải liếc nhìn. Sấu không phải là thứ quả đắt đỏ, càng không phải là cao lương mĩ vị, mùa sấu đến là gánh quà phố cổ lại có thêm nhiều thực khách ghé thăm. Bên cạnh trái cóc xanh, xoài dầm, mã thầy trắng thì những khay sấu được các bà, các chị khéo léo gọt trôn ốc, rắc muối, ớt, đường đánh thức vị giác của người thưởng thức.

Ẩm thực Hà thành cầu kỳ trong cách chế biến và thức quà sấu chín dầm cũng có vị riêng biệt. Sấu chín mua về được gọt vỏ cẩn thận. Với nhiều người kỹ tính thì thưởng thức sấu chín dầm gọt vỏ bằng tay chứ không phải chà bằng máy vì dễ khiến sấu bị thâm, miếng sấu mất ngon. Với quả sấu xanh, người ta cẩn thận gọt vỏ, khía xung quanh, ngâm phèn hoặc nước vôi trong cho sấu vẫn giữ được độ giòn. Thắng nước đường vừa đủ độ rồi thả sấu vào đun thêm vài phút, đập mấy nhánh gừng già cho dậy mùi thơm. Vị chua thanh của sấu lẫn vị ngọt của đường và mùi thơm gừng già, trở thành thức quà đặc trưng Hà Nội.

Sấu chín không chỉ là thức quà gắn bó từ thời niên thiếu mà còn là hình ảnh đầy thi vị trong âm nhạc. Đó là những “trái sấu chín lăn lăn trên hè” trong bài “Hà Nội những năm 2000” của nhạc sĩ Trần Tiến. Cùng với nhu cầu thưởng thức, sấu chín dầm được các cá nhân, doanh nghiệp sản xuất đại trà. Trong các sản phẩm “Tinh hoa quà Việt”, sấu chín dầm được kết hợp với đường, muối, gừng…đã trở thành món quà ngon Hà thành.

Mộc Miên