Chuỗi cung ứng lao động sau đại dịch cần nhiều giải pháp đồng bộ

Việc quan tâm, chăm lo vật chất, đời sống tinh thần cho người lao động trong đại dịch giúp người lao động ổn định cuộc sống

Nguồn cung lao động suy giảm nghiêm trọng

Tại hội thảo “Phát triển chuỗi cung ứng lao động ổn định sau đại dịch Covid-19” trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế Việt Nam lần thứ tư do Ban Kinh tế Trung ương và Chính phủ tổ chức, tại TP HCM vừa qua. Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, Lê Văn Thanh cho biết, thực tế đại dịch Covid-19 đã làm kinh tế tăng trưởng chậm lại, hoạt động sản xuất, ki nh doanh bị đứt gãy, kéo theo tình hình lao động, việc làm, đời sống của người lao động bị ảnh hưởng tiêu cực.

Nguồn cung lao động bị suy giảm nghiêm trọng, số lao động có việc làm giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Trong đó, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên giảm mạnh nhất vào quý III/2021, chỉ còn 49,1 triệu người; lực lượng lao động có việc làm quý IV/2021 là 49,07 triệu người, thấp hơn 1,79 triệu người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ lao động thiếu việc làm, thất nghiệp tăng cao, đạt đỉnh cao nhất là quý III/2021 với 3,98%; tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi của khu vực thành thị cao nhất vào quý III/2021 là 5,54%. Tiền lương, thu nhập của người lao động giảm, đời sống của người lao động khó khăn, trong đó thu nhập bình quân tháng của lao động từ 6,7 triệu đồng/tháng (năm 2019) xuống 5,3 triệu đồng/tháng (năm 2021).

Trước tác động tiêu cực của đại dịch, trong hai năm qua, có thể nói cả hệ thống chính trị của nước ta đã chung tay vào cuộc. Nhiều chính sách hỗ trợ DN, người lao động và người dân đã được ban hành, trong đó phải kể đến các chính sách hỗ trợ trực tiếp người dân, người lao động và DN. Các chính sách này đã phần nào hỗ trợ các DN duy trì ổn định sản xuất, bảo đảm việc làm cho người lao động.

Đến nay tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát, tình hình kinh tế - xã hội đã khởi sắc, nguồn cung lao động đang dần tăng trở lại. Trong đó, ở quý I/2022, lực lượng lao động là 51,2 triệu người, tăng 160.000 người so với cùng kỳ năm trước, tăng 440.000 người so với quý IV/2021. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu lao động trở lại chiều hướng tích cực. Bên cạnh những tín hiệu khởi sắc, nguồn cung lao động vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng của các DN trong giai đoạn phục hồi kinh tế.

Phục hồi chuỗi cung ứng thị trường lao động

Với mục tiêu duy trì ổn định sản xuất, kinh doanh, bảo đảm việc làm, an sinh xã hội, Bộ LĐ-TB&XH đã đề xuất và triển khai nhiều giải pháp để phục hồi thị trường lao động như: Tập trung đảm bảo an sinh xã hội cơ bản cho người lao động; cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo kỹ năng cho người lao động để đáp ứng chuyển đổi số; phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động, tăng cường kết nối cung - cầu lao động để sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, tuy nhiên những giải pháp trên mới chỉ đáp ứng một phần yêu cầu của thị trường lao động và còn rất nhiều vấn đề đặt ra.

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, cần sớm cải tiến, hoàn thiện chính sách về tiền lương, an sinh xã hội, sửa đổi toàn diện chính sách về nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, nâng cấp chuẩn nhà trọ hiện hữu. Đồng thời, tiếp tục đổi mới chủ trương, chính sách và triển khai có hiệu quả quy định về thu hút đầu tư trong và ngoài nước, khắc phục tình trạng tập trung nhiều dự án đầu tư ở một địa phương, tạo sức ép hạ tầng và thiếu lao động cục bộ, gia tăng lao động di cư.

Bà Ingrid Christensen, GĐ Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho biết, dịch đã tấn công các nền kinh tế và xã hội và đưa đến những thay đổi sâu sắc trong thế giới việc làm. Toàn cầu hóa, biến đổi khí hậu và môi trường, cũng như đổi mới công nghệ, đang làm phát sinh các hình thức việc làm mới, và những thay đổi trong cấu trúc và tổ chức công việc. Với Việt Nam, để phục hồi phát triển chuỗi cung ứng lao động không phải là trách nhiệm của một Bộ mà liên quan đến nhiều cơ quan ở các cấp khác nhau theo cơ chế phối hợp thích hợp và khung chính sách bao quát.

Một số chuyên gia cũng kiến nghị, giải pháp cần bảo đảm sự tập trung, thống nhất, có sự phân công, phân cấp trong quản lý Nhà nước về lao động trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan từ Trung ương đến cơ sở.

Nội dung chi tiết hợp đồng cung ứng lao động

Nguyễn Đăng