Bộ Xây dựng chưa đồng tình điều chỉnh công suất và quy hoạch

DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A. Ảnh: X.D

Tiềm ẩn nhiều rủi ro trong thi công xây dựng, vận hành

Bộ Xây dựng vừa có văn bản phản hồi tới Bộ Công thương liên quan đến việc lấy ý kiến đối với hồ sơ điều chỉnh công suất và điện lượng bình quân năm đối với DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A.

DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A được để xuất xây dựng trên suối Nậm Xí Lùng, thuộc địa phận xã Pa Vệ Sử, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. DA có quy mô công suất 26MW, phía Bộ Công thương và chủ đầu tư đang muốn điều chỉnh lên 29,65MW. Qua nghiên cứu tài liệu, Bộ Xây dựng cho rằng, hồ sơ điều chỉnh quy hoạch còn thiếu những nội dung để có cơ sở đánh giá và xem xét việc điều chỉnh quy hoạch DA thủy điện.

Theo hồ sơ điều chỉnh quy hoạch gửi kèm Văn bản số 2163/BCT-ĐL ngày 26/4/2022 của Bộ Công thương, DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A được bố trí trên dòng suối Nậm Xí Lùng có độ dốc lớn, nhiều ghềnh thác nhỏ. Lưu lượng nước lũ của suối khá lớn và biến đổi rõ rệt theo mùa. Đây cũng là nguồn nước ngọt phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía Bắc của huyện Mường Tè. Tuy nhiên, hồ sơ DA vẫn chưa có đánh giá tổng thể bậc thang các công trình thủy điện có liên quan thuộc lưu vực suối Nậm Xí Lùng nhằm đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả trong việc phát triển các DA thủy điện theo quy định. Bộ Xây dựng cũng đề nghị bổ sung đánh giá sơ bộ về an toàn hồ, đập và an toàn các công trình có liên quan đến DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình khai thác, vận hành an toàn công trình hồ, đập và đảm bảo an sinh cho người dân hạ du khu vực DA.

Các phương án thiết kế sơ bộ các hạng mục: Cụm công trình đầu mối, hệ thống đập thủy điện, tuyến năng lượng, nhà máy thủy điện... cần được nghiên cứu, thiết kế căn cứ trên số liệu điều tra, khảo sát địa chất công trình, khảo sát địa chất thủy văn nhằm đảm bảo cơ sở đề ra các giải pháp thiết kế an toàn công trình và an toàn công trình lân cận trong khu vực DA. Tại phần cǎn cứ pháp lý của DA, cần rà soát để cập nhật, bổ sung đầy đủ các văn bản pháp luật chủ yếu có liên quan của DA.

Bộ Xây dựng thận trọng đánh giá DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A nằm trong khu vực đồi núi trải dài, có độ cao trung bình so với mặt nước biển từ 684 - 1.150m; địa hình dọc theo hai bờ suối chủ yếu là đồi núi có độ dốc cao, vách đá dựng đứng, có nhiều cây cối rậm rạp. Như vậy, khi đầu tư xây dựng sẽ có nhiều tác động đến môi trường. Việc xây dựng công trình tại khu vực suối dốc, đồi núi cao tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn trong thi công xây dựng và vận hành về an toàn đập, hồ chứa, ổn định mái dốc, đào hầm..., đặc biệt là biến đổi cực đoan của thời tiết trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay. Vì vậy, cần có phân tích, đánh giá về tính đặc thù nêu trên của DA làm cơ sở để đưa ra các giải pháp kỹ thuật sơ bộ nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế-xã hội của DA.

Điều chỉnh công suất trước thời gian hoàn thành DA

Tháng 9/2020, UBND tỉnh Lai Châu có Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A. Chủ đầu tư là Cty CP Thủy điện Nậm Xí Lùng, trụ sở đóng tại TP Lai Châu. Chủ tịch HĐQT Cty là bà Trung Thị Nga, thường trú tại quận Bình Thạnh, TP HCM. Khi đầu tư DA nhà máy thủy điện, chủ đầu tư được UBND tỉnh Lai Châu ưu ái về thuế thu nhập DN; miễn, giảm tiền thuê đất, tiền sử dụng đất; ưu đãi về thuế nhập khẩu.

DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A có 02 tổ máy với tổng công suất lắp máy 26MW, điện lượng trung bình khoảng 84,15 triệu kWh/năm. Diện tích đất dự kiến các hạng mục mặt bằng công trình: 6,62ha (bao gồm: Lòng hồ, cụm đầu mối, khu vực đường ống, nhà máy, trạm biến áp, khu phụ trợ, bãi chứa vật liệu...); diện tích đất dự kiến các công trình ngâm: 1,73 ha. Tổng vốn đăng ký đầu tư: 869.628 triệu đồng. Thời hạn hoạt động của DA là 50 năm. Tiến độ thực hiện DA: Khởi công quý I/2021 - hoàn thành quý IV/2023.

Trước việc chưa tới thời hạn quý IV/2023 nhưng chủ đầu tư đã muốn đề xuất nâng công suất từ 26MW lên 29,65MW, Bộ Xây dựng cho rằng, cần được xem xét căn cứ vào các yêu cầu kỹ thuật của hệ thống điện khu vực DA, đảm bảo cân đối cơ cấu nguồn điện trong tổng thể phát triển ngành điện. Bộ Công thuơng đánh giá và chịu trách nhiệm về hồ sơ quy hoạch của DA nhằm đảm bảo tính pháp lý làm cơ sở xem xét hồ sơ điều chỉnh quy hoạch theo quy định đồng thời đảm bảo đúng mục tiêu, sự phù hợp và yêu cầu về cơ cấu nguồn điện trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được phê duyệt.

Trong quyết định của UBND tỉnh Lai Châu ghi rõ: “Trường hợp có sự sai khác, thay đổi về nội dung đã quy định tại Quyết định chủ trương đầu tư thì nhà đầu tư phải trình UBND tỉnh xem xét, điều chỉnh trước khi thực hiện các buớc tiếp theo; Nhà đầu tư phải có giải pháp thiết kế, thi công các hạng mục công trình đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, an toàn, không làm ảnh huởng đến dòng chảy, môi trường, an toàn dân cư phía hạ lưu, nhất là vào mùa mưa lũ, không ảnh hưởng đến rừng và đảm bảo nguyên tắc điều hòa, phân phối tài nguyên nước theo quy định của Luật Tài nguyên nước, không chồng chéo ảnh hưởng đến các DA thủy điện khác”.

Bộ Xây dựng yêu cầu, DA thủy điện Nậm Xí Lùng 2A cần bổ sung cơ sở pháp lý điều chỉnh quy họạch đáp ứng các quy định tại Thông tư số 43/2012/TT-BCT ngày 27/12/2012 về quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng DA thủy điện và vận hành khai thác công trình thủy điện và các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan.

Khắc Hạnh